Prof. Dr. Osman Köse
Twitter Engelinin Öğrettikleri
Telefon, Telgraf, uçak, tren ve araba kullanımının yaygınlaşmaya başladığı 20. asır yarılarına kadar toplumdaki sosyal değişim yavaş oluyordu. Fakat son dönemlerde iletişim alanındaki baş döndürücü gelişmeler toplumsal değişimi de hızlandırdı. 1990’lı yıllara kadar Türkiye ve dünyada iletişim ve haberleşme araçları telefon, telgraf, mektup, gazete, dergi, radyo ve televizyondu. Bu tarihlerden sonra bilgisayar ve cep telefonunun da bu kervana katılmasıyla dünya farklı bir döneme girdi. İnternetin ilk defa 1990 yılında kullanılmaya başlanması dünyada iletişim alanında devrim olarak algılandı. İnternet Türkiye’ye de 1994 yılında girdi.
İnternetin yaygınlaşmaya başlaması dünya genelinde insanlar arasında anlık iletişimi sağlayan sosyal paylaşım sitelerinin ortaya çıkışına zemin hazırladı. Bu paylaşım sitelerinden en yaygın olanı Facebook 4 Şubat 2004 tarihinde Mark Zucberker tarafından kuruldu. Şu anda bir milyardan fazla kullanıcısı olan Facebook’un Türkiye’de de 34 milyon kullanıcısı bulunuyor. İnternet nüfusu olarak en fazla kullanıcısı Türkiye olan Twitter ise 21 Mart 2006 tarihinde JackDorsey tarafından kuruldu. Dünyada 300 milyondan fazla kullanıcısı olan Twitter’in Türkiye’de 12 milyon civarında kullanıcısı var. Dünyada en fazla Twitter’e rağbet Türkiye’de bulunuyor. Türkiye’de ise Twitter 25 Nisan 2011 tarihinden beri Türkçe olarak kullanılıyor.
Sosyal paylaşım sitelerinin kuruluşları yakın tarihlere dayansa da bunların Türkiye’de büyük bir hızla taraftar bulduğu gözlenmektedir. Her geçen gün toplum arasında yaygınlaşan Facebook ve Twitter sosyal hayatı istenildiği gibi şekillendirebilmektedir. En son Türkiye’nin yaşadığı “Gezi olayları” büyük ölçüde Twitter ve Facebook üzerinden organize edildi. Mısır başta olmak üzere dünyada çok sayıda olayın veya hareketin anlık haberleşme ile Twitter üzerinden yürütüldüğü yine bilinmektedir. Politikacılar da mesajlarını halka genelde Twitter üzerinde ulaştırmaktadırlar. Twitter üzerinden konferanslar, toplantılar ve büyük mitingler yapılabilmektedir.
Twitter’de atılan bir mesajla milyonlara anında ulaşılabilmektedir. Kitleleri saniyede haberdar eden ve onları etkileyebilen bu iletişim aracının gücü her geçen gün daha da iyi anlaşılmaktadır. Bu paylaşım sitelerinden işlenen suçlar ve kişi hakları ihlalleri mahkemeler kanalıyla takip edilebilmekte, hak ve hürriyetleri zedeleyici paylaşımlar yayından kaldırılabilmektedir.
Twitter şirketi, ABD ve batı ülkelerinden gelen mahkeme kararlarını anında uygulayarak, talep edilen yayınları paylaşımdan kaldırırken, Türkiye başta olmak üzere doğu ülkelerinden gelen bu yöndeki müracaatları şimdiye kadar görmezlikten geldi. Twitter’in internet nüfusuna göre en fazla kullanımı ve rağbeti Türkiye’de iken, firma yetkilileri şu ana kadar Türkiye’de bir temsilciye sahip değillerdi. Türkiye’de kişilik haklarının ihlal edildiği ve mağdur olduğu gerekçeleriyle ellerinde mahkeme KararlarıylaTİB’e başvuran Türk vatandaşlarının haklı talepleri Twitter yöneticileri tarafından hep göz ardı edildi.
Bu nedenle Türkiye, Twitter’in bu konuda çifte standart uyguladığını ileri sürerek birkaç gün önce bu sosyal paylaşım ağının Türkiye’ye erişimini durdurdu. Türkiye bir seçim atmosferinde olduğu için ve iç siyasi çekişmelerin de etkisiyleTİB’in girişimine toplumun değişik kesimlerinden tepki geldi ve uygulama “sansür” olarak algılandı.
İletişim ve haberleşmenin sansüre tabi tutulması ve engellenmesi elbette tasvip edilemez. Ortaya çıkan bu ani gelişme bize gösterdi ki, tolumun tamamına yakını sansüre ve yasağa karşıdır. Hükümet yetkilileri dahil bu işte sorumlu olanlar birkaç gün içinde Twitterin açılacağını ifade ederek, bu durumun devamından yana olmadıklarını sergilediler. Sevindirici olan Türkiye’de hiçbir kimse veya kurumun sansür ve yasağın devamından yana tavır almamasıdır.
Twitter’in paylaşımının engellemesine siyasi atmosferden uzak bir şekilde bakıldığından bu, Türkiye’nin dikkate alınmayan saygınlığını, hak ve hukukunu çiğneyenlere karşı bir duruşu olarak algılanmalıdır. Twitter yetkilileri, ABD, Rusya ve batı ülkelerinden gelen mahkeme kayıtlarını anında uygularken Türkiye ve diğer ülkelerden gelenlere kayıtsız kalması başka nasıl anlaşılabilir? Türkiye’nin bu kararlı tavrı, siyaseten içerde ve dışarda olumsuz bir tavır olarak tevil edilirken, Türkiye üzerinden faaliyette bulunan benzer kurum ve kuruluşları hak ve hukuka riayet noktasında bir çizgiye getireceği muhakkaktır.
Nitekim paylaşım sitesinin yasaklanmasının hemen arkasından Twetter bir temsilcisini Ankara’ya yollayarak ilgililerle görüşmelere başlamıştır. Hukuk zemini üzerinde bir denetim mekanizmasının oluşması artık kurulacaktır demektir. Bu görüşmelerden sonra paylaşım engelinin kalkacağı kesindir.
Yasaklardan yıllardır bunalan toplumun Twitter engeli vesilesiyle tepkisini ortaya koyması ve bu yasağı delmek için ortaya koyduğu alternatifler sağlam bir toplum yapımızın olduğunu ortaya koymaktadır. İletişim ve haberleşmek için teknolojiyi kullanmak güzel bir şeydir. Fakat bunu, toplumu ifsad için kullananlara karşı da denetim mekanizması oluşturmak devletin en tabii görevidir.
Bazen şer gibi görünen şeylerde hayır vardır.
Bu yazının tüm hakları GazeteKamu.com'a aittir. "www.gazetekamu.com" biçiminde bağlantı kurulabilir, açık kaynak gösterilmek kaydıyla içerik kullanılabilir.