‘İstişare görüş almak için danışmaktır.’ (1) ‘Onların işleri istişare iledir.’ (şura;38) denilmektedir. İstişare kimlerle yapılır? İstişare sonucu nasıl değerlendirilir? Başkasına danışmaya ihtiyaç duyar mıyız?

Yeni fikirlere, farklı bakış açılarına her alanda ihtiyaç vardır.  Bunlarla kendi işimizi yaparken farklı açılımlar yapabileceğimiz gibi kurumsal, örgütsel yapılarımızda da yol çizgimizi belirleyebiliriz. Bugün çoktan seçmenin alanımıza getirdiği genişlik bilinmektedir. Çeşitli düşüncelerin sistemli bir şekilde değerlendirilip kullanıma sunulması türlü zenginlikleri beraberinde getirecektir. Bunu erken fark eden milletlerin beyin avında uzun yol almış olmaları da ayrıca tartışılması gereken bir sorundur.

Sağlam ve doğru fikirler toplumların önünü açarlar. Sorunlar ortaya çıkmadan olabilecek olumsuz sonuçları  kaldırmak bizim basiret dediğimiz, ileri görüşlülük ile mümkündür. 

Bizim kültürümüzde ise başkalarının tecrübelerinden faydalanma, onları yorumlayıp taşıma, bilgi sahibinin de adını anma bir erdemdir.  Yakınımızdaki insanların birikimlerinden faydalanabileceğimiz gibi, yazılı kaynaklardan,  hatta rivayet sözlerden bile yararlanırız. İstişarenin bunlardan farkı ‘şimdiki zamanın’ içinde olmasıdır. Aynı işi yapan insanların görüş alış verişiyle çalışmalarını yürütmelerini de kapsar.  Bir faaliyete dahil olan kişilerin aralarında istişare yapmaları neden gereklidir? Tek kişinin yürüttüğü işlerle, ekip çalışması ürünlerinin arasındaki kalite değeri farklı mıdır?

İstişare bir ekip çalışmasıdır. Onun yokluğunda ekip çalışması gerçekleşmez. Farklı bakış açıları, değişik bilgiler düşünce zenginliğini getirir. Kelimeler fikirlerin çarpışmasından doğarlar. Akıl yürütmenin, ortak aklı ürüne dönüştürmenin, akletmeyi iş yapabilmek için itici bir güç haline getirmenin de usulü, yöntemi ve sistemi araştırılmalıdır. Dağınık ve uçuşan düşünceler kendi içinde anlamlı olabilir belki. Ancak ekip çalışmalarında, görüş ve fikirlerin yoğrularak karar haline dönüştürülmesi gerekir. Sistemleştirilip anlamlı bir sonuç cümlesiyle ifade edilmeyen sözler uzayda kalacak, gerçek hayata yansımayacaktır.

Her iş, kendine özgü yapısı, işleyişi ve özellikleriyle yürür. İyi yöneticiler yaptıkları işin  niteliklerini saptayıp bilgi devşiren kişilerdir. Akıl yürütmeye, danışmaya müdahil olanlar dolaylı da olsa yönetime katılırlar. Yöneticilikte fikirler, bir ağacın beslendiği  kökleri ve saçakları gibidir. Bu nedenle birlikte çalışan insanların sürekli istişare içinde olmaları zaruridir. Ekip çalışmasının merkezinde istişare ve bunun sonucunda alınan kararlar vardır. Ekip çalışmasında her üyenin sözü değerlidir. Olumsuz gibi algılanan sözler bile bizim daha doğru kararlar almamıza yardım edecektir. Gerektiğinde bir konu hakkında ilgili kişi veya kurumların tecrübesine başvurmak da kaçınılmaz olmalıdır.

İstişarenin sonuçları nasıl değerlendirilir? ‘Herkese sorarım, bildiğimi yaparım, görüşleri alırım son sözü ben söylerim.’ Anlayışı negatif bir tutumdur. Yapılan istişare analiz ve sentezden geçirilir. Elde edilen bilgi ve tecrübeler değerlendirilip, yorumlanır. Buradan tüm veriler ışığında ekipçe yol haritası belirlenir. Uygulamayı ise ilgili kişiler yürütür.

İstişare yönetimi etkinleştirdiği gibi, yöneticilerin iş verimini ve katılımcılığını da artırır. Ekip çalışmasında olmaması gereken dedikoduyu, yanlış anlamaları azaltır. Güven ortamı oluşturur. Çalışmalara açıklık ve açılım kazandırır. İletişimi artırarak sinerji oluşumu sağlar. İdari ve sosyal çalışmaları öteye, ileriye taşır.

İstişare, kurumsal yapıların tüm birimlerinde yapılmalıdır. Mesela,  bu yapılarda yer alan komisyon niteliğindeki birimlerden tabanın görüşleri üst yönetimlere yansır. Kurumsal dinamizm ve bütünlük artar. Yönetimin özgüveni büyüyerek başarıyı geliştirir.

Zamanımızı ve enerjimizi heba etmemek,aşırılığa kaçmamak, unuttuklarımızı hatırlayıp-boşluk bırakmamak için yönetim işlerini daha fazla danışarak yapmalıyız. Çünkü ‘keşke’ demek hiç bir zaman çözüm getirmediği gibi, gecikmişliğimize, maddi ya da manevi zararımıza çare olmayabilir.

(1)    DOĞAN, D. Mehmet; Büyük Sözlük.Yeni Şafak, 1996 Basım

 Hatun ÖZKÜMÜŞ