Devlet Memurları Kanunu’nun (DMK) değişmesi yine gündeme geldi.

Memurlarla ilgili yasalar uzun süre yürürlükte kalmış ancak yürürlüğe girdikleri ilk gün değiştirilmek istenmiştir; 657 sayılı DMK da yürürlüğe girdiği yıldan sonra çıkan ilk Bütçe Kanunu’yla bir maddesi değişmiştir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Abant’ta düzenlenen ‘Kamu Personel Sisteminin Sorunları, Çözüm Önerileri ve 2023 Vizyonu Çalıştayı’nda, DMK’yı eleştirmiş, kanunu bütünüyle değiştireceklerini söylemişti.

Ak Parti’nin Devlet Personel Dairesi’nden sorumlu ilk bakanlarından Sayın Mehmet Ali Şahin de benzer yakınmaları ve DMK’nın kaldırılacağını dile getirmişti.

Babası memur olanlar hatırlayacaktır, maaşların artması evlerde konuşulan bitmez tükenmez konudur. Bugünkü durum yeni değildir; DMK’yı değişmelidir ve her hükümet DMK’yı değiştirmek istemektedir.

Yeni memur yasa tasarısı bundan öncekilere benzer yöntemle hazırlanacak ve yasalaşacaksa, devlet dairelerindeki verimsizlik, hantallık, adaletsizlik sonuç olarak büyük kaynak kayıpları sürecektir.

Yasa tasarısına ne yazacağımızı düşünmeden, tasarıyı nasıl oluşturup tartışacağımızı düşünüp kararlaştırmalıyız.

Şimdiye kadarki yöntem, bürokrasinin tasarıyı bir komisyona hazırlatması, bunu bazı daire, kurum ve üniversitelere göndermesi, onların ‘bu işlerden anladığını’ varsaydığı birinden rapor istemesi ve o raporu tasarıyı hazırlamakta olana göndermesi, sonra hükümete, sonra Meclis’e gönderilmesidir. 1965’te çıkarılmış bulunan 657 sayılı DMK’nın esası 1962’de başlayan MEHTAP (Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi) Raporu’yla yazılmıştır.

Bu kez alışılmış terk edilerek farklı bir yöntem uygulanmalıdır. Artık her alanda çalışmakta olan yetişkin uzmanlarımız sadece devlette değil, her yerde bulunmaktadır.

Benim tasarının özünü etkileyecek iki farklı önerim var:

İlk önerim; tartışmayı genişletmek ve hazırlama aşamasını derinleştirmektir. Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nde (TODAİE) ayrı bir başkanlık kurularak yeni memur yasa hazırlığı tartışmasına platform oluşturmak, genişletmek ve raporlamakla görevlendirilmeli, 1963 MEHTAP Raporu yenilenmeli, bir seri araştırma ile 2 buçuk milyona yakın memurun yapısı değişik bakımlardan öğrenilmeli, bu raporlar değişik genişlikte çok sayıda çoğaltılıp dağıtılmalı, geniş bir tanıtım programıyla, bütün memurların, kamu kesimi dışındaki yurttaşların, emeklilerin tartışmaya katılması adeta zorlanmalıdır.

Tartışmayı genişletmek ve konularını zenginleştirmek TODAİE’nin başarı ölçüsü olmalıdır.

Devlet ve özel kesim yönetim kadrolarında yetişmiş insanımız, eskisine göre çok fazladır, 2 buçuk milyonun yeni bir sistemle yönetilme yöntemleri, bu genç insanların tartışmasına mutlaka açılmalıdır.

İşin bu aşaması gerçekçi bir bakışla bir-iki yıldan az değildir. O halde yeni yasayı, 2015 seçiminden sonraki Meclis görüşecektir. Bu nedenle 25’inci dönem seçiminin tartışma konularından biri memur meselesi olacaktır; olması sağlanmalıdır.

İkinci önerim, memur taslağı hazırlanmasına, bir kabul ile başlanmasıdır. Memurlarla ilgili iki kanun birlikte hazırlanmalı ve birlikte çıkarılmalıdır. İlki mevcut memurlara uygulanmalı; ikincisi kanun yürürlüğe girdikten sonra memur olmak isteyenlere ve memur olacaklara uygulanmalıdır. Bir kanun mevcut memurlar için yürürlüğe konulacak, eski anlayışımızla geçici hükümleri oluşturacaktır.

İkinci kanunla devlet teşkilatını nasıl istiyorsak öyle kuracağız, o hükümleri uygulayacağız; böylece bütün yenilikleri yeni memura uygulamak mümkün olacaktır. Eski memurlar için yapılmış hatalar ileriye sari olmayacak, yeni memura uygulanacak hükümlerin eski memurlara uygulanması hukukuyla uğraşmayacağız! Eski ve yeni memurların birlikte çalışacağı örgüt şeması tek olacaktır. Bu önerinin yasa geleneğine uymadığını ve asimetrik göründüğünü biliyorum. İlke olarak reddetmeyip, bir egzersiz üzerinde çalışıldığında faydalarının çok olduğu görülecektir.

Bu yöntemin ilk görünen yararı, memurlar için, ülke için genel emeklilik kurallarının uygulanabilmesidir.

Yeni nesil örgütlenmeyi kurmanın başka bir yöntemini bulabilirsek onu uygulayalım; bulamazsak, yeni ve eski memura farklı yasaların uygulanmasını bir proje haline getirmeli ve düşünmeliyiz.

TARHAN ERDEM /Radikal