Kamuoyunda Torba Yasa olarak bilinen ama resmi adı "İş Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması İle Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun Tasarısı"'nın TBMM'deki görüşmelerine bayram molası verildi. 6 bölümden ve 148 maddeden oluşan yasa tasarısının 82 maddesi kabul edilmişti. Hemen her kesimi ilgilendiren yasayla ilgili merak ettiğiniz tüm soruların yanıtını yazı dizimizde bulacaksınız.

Çalışma hayatına pek çok değişiklik getirecek, hemen her kesimi ilgilendiren Torba Yasa'daki ilk değişiklik İş Kanunu ile ilgili oldu. Taşeron işçi çalıştırmayı düzenleyen Torba Yasa'daki en önemli değişikliklerden biri de madencilerle ilgili. Yasa ile madencilerin haftalık 45 saat olan çalışma süreleri 36 saate indirildi. Arıza, acil işler ve zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmasında ve olağanüstü hallerde geçerli olacak zorunlu mesai ise sıkı kurallara bağlandı.

FAZLA MESAİ KALKIYOR

MADDE 44857 sayılı Kanunun 41'inci maddesinin sekizinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiştir. "Bu kanunun 42'nci ve 43'üncü maddelerinde sayılan haller dışında yeraltında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz. Yeraltında maden işlerinde çalışan işçilere, bu kanunun 42'nci ve 43'üncü maddelerinde sayılan hallerde haftalık otuz altı saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yüzden az olmamak üzere artırılması suretiyle ödenir."

Bu değişiklik ile; 4857 sayılı Yasa'nın 42 ve 43'üncü maddelerinde bahsi geçen "zorunlu nedenle fazla çalışma" ve 43. maddede geçen "Olağanüstü hallerde fazla çalışma" başlıklı haller dışında madencilere fazla mesai yaptırılamayacak.

ÜCRETİ DAHA YÜKSEK OLACAK

Ancak bu maddeler gereğince yapılacak fazla çalışma ücreti de diğer işçilerden farklı olarak, 36 saatten fazla yapılan sürenin ücreti de diğer işçilerden yüksek ödenecek.

ZORUNLU NEDENLERLE FAZLA ÇALIŞMADA MOLA ZORUNLU

Madde 42 Bir arıza sırasında, arızanın mümkün görülmesi halinde yahut makineler veya araç ve gereç için hemen yapılması gerekli acele işlerde, yahut zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmasında, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak koşulu ile fazla çalışma yaptırılabilir. Işçilere uygun bir dinlenme süresi verilmesi zorunludur.

OLAĞAN ÜSTÜ HALLERDE MESAİ SAATLERİ ARTABİLİR

Madde 43 Seferberlik sırasında ve bu süreyi aşmamak şartıyla yurt savunmasının gereklerini karşılayan işyerlerinde fazla çalışmaya lüzum görülürse işlerin çeidine ve ihtiyacın derecesine göre Bakanlar Kurulu günlük çalışma süresini, işçinin en çok çalışma gücüne çıkarabilir.

GÜNLÜK İTİRAZ SÜRESİ 30 GÜNE ÇIKTI

Torba Yasa'daki ilk değişiklik taşeron işçilerle ilgili. Değişiklik ile taşeronluk ve muvazaa usulü ve itiraz süreleri değişti. İş müfettişlerinin "muvazaa" tespitlerine karşı işverenin 6 günlük itiraz süresi 30 güne çıkarıldı. Ayrıca, mevcut maddede olmayan itiraz halinde iş mahkemesinin basit muhakeme usulü ile davayı en geç dört ay içinde sonuçlandırması amaçlandı. Ancak tahminim bu iş yükü altında hiçbir iş mahkemesi bu davaları 4 ayda sonuçlandıramaz. 6

İŞÇİNİN MAAŞINDAN ASIL PATRON SORUMLU

Asıl işverenler taşeronun işçilere ücretlerini ödeyip ödemediğini kontrol edecek. Torba'nın 3. maddesine göre; işverenler, alt işverene iş verirse, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlü.

MADENCILER 6 AYLIK KIDEMLERI OLMASA DA 'İŞE IADE DAVASI' AÇABILECEK

Torba Yasa ile ikinci değişiklik de İş Kanunu'nda oldu. Değişiklik ile yeraltında çalışanlar o işverenin emrinde altı aydan az çalışmış olsalar da işe iade davası açabilecekler. Yasanın daha önceki halinde "Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır"deniliyordu.

SENDİKA ÜYELİĞİ FESİH İÇİN GEÇERLİ SEBEP SAYILMAZ

Önceki yasaya göre işçinin altı aylık kıdemi, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler birleştirilerek hesap ediliyordu. İşverenin aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre belirleniyordu. Madde ile işçinin sendika üyeliği, çalışma saatleri dışında sendikal faaliyetlere katılmasının, işyeri sendika temsilciliği yapmasının iş aktinin feshi için geçerli sebep oluşturmayacağı belirtilmişti.

Ali TEZEL