Devlet memuru olarak kamu kurum ve kuruluşlarında görev alabilmek için çeşitli sınavlara girmek ve atanmaya yetecek düzeyde başarılı olmak gerekirken, bazı kadrolara atanmada ise sınav zorunluluğu bulunmamaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirlenen bazı kadrolara girişlerde, diğer memur kadrolarına girişlerde uygulanan sınav ve atama usulü uygulanmamaktadır. Söz konusu kadrolara KPSS şartı aranmadan girilebildiğinden ve hemen ardından diğer memur kadrolarına naklen atanmalarına engel bulunmadığından, bu kadroların Devlet memurluğuna kolay giriş yolu olarak sık sık kullanıldığı da görülebilmektedir.

İstisnai memurluk denilen bu görevlere girişte ve görev sırasında geçerli olan ayrıcalıklar, bu kadrolara atanmalar konusunda farklı değerlendirmeler ve uygulamalar yapılmasını da beraberinde getirmekte ve sınavsız memur olma yolu şeklinde kullanılmasına da sebep olmaktadır. Bu kadroların memuriyete giriş yolu şeklinde kullanılmasını, memurunyeri.com olarak, Devlet memurluğuna girmek için çaba sarf eden ve çeşitli zorlu sınav aşamalarından geçmek zorunda bırakılan adaylara yapılan haksızlık olarak değerlendirmekteyiz. 

İstisnai memurluklar

Sınav şartı olmadan girilmesi mümkün olabilen ve 657 sayılı Kanunda sayılan kadro ve görevler şunlardır:

-Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği memurlukları,

-Türkiye Büyük Millet Meclisi memurlukları,

-Bakan Yardımcısı kadroları,

-Başbakan Başmüşaviri kadroları,

-Başbakan Müşaviri kadroları,

-Başbakanlık Müşaviri kadroları,

-Başbakanlık Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri kadroları,

-Başbakanlık Basın Müşaviri kadroları,

-Savunma Sanayii Müsteşarlığına ait Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, I.Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı ve Müşavir Avukat kadroları,

-Toplu Konut İdaresi Başkanlığına ait Başkan, Başkan Yardımcısı, Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı, Uzman, Uzman Yardımcısı, Müşavir Avukat ve Şube Müdürü(Uzman) kadroları,

-Özelleştirme İdaresi Başkanlığında Başkan, Başkan Yardımcısı, Başkanlık Müşaviri, Daire Başkanı, Proje Grup Başkanı ve Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği kadroları,

-Bakanlık Müşaviri kadroları,

-Bakanlık Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri kadroları,

-Türkiye İstatistik Kurumu Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri kadrosu,

-Avrupa Birliği Bakanlığındaki Başkanlık (İdari Hizmetler Başkanlığı hariç) kadroları,

-Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Başkan Yardımcısı, Başkanlık Müşaviri, Basın Müşaviri ve Hukuk Müşaviri kadroları,

-Gelir İdaresi Başkanlığında Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği kadrosu,

-Bakanlar Kurulu Sekreterliği kadrosu,

-Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarından özel nitelikli olarak belirlenen kadrolar,

-Özel Kalem Müdürü kadroları (Belediye özel kalem müdürü kadroları da dahil),

-Vali kadroları,

-Büyükelçi, Elçi, Daimi Temsilci, Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı, Dışişleri Bakanlığı Hukuk Müşaviri kadroları,

-Dış kuruluşlardaki çalışma müşavirliklerinde görevlendirilecek sendika uzmanlıkları,

-Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi, Diyanet İşleri Başkanlığı Başkanlık Müşaviri (4 adet), Diyanet İşleri Başkanlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri kadroları,

-Milli İstihbarat Teşkilatı memurlukları,

-Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Müşavir, Hukuk Müşaviri ve Genel Sekreter Sekreterliği kadroları,

-Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı Başkanlık Müşaviri ile Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri kadroları,

-Anayasa Mahkemesi Basın Müşaviri kadroları,

-Devlet Konservatuvarında görevlendirilecek uluslararası ün yapmış üstün yeteneklere sahip Devlet sanatçılarının atanacağı kadrolar,

-Olimpiyat şampiyonluğu veya olimpik spor dallarından birinde büyükler kategorisinde birden fazla Dünya şampiyonluğu kazananlar arasından atanacaklara ilişkin spor müşaviri kadroları.

İstisnai memurluğa atanmada aranan şartlar

Bu kadro ve görevlere atanabilmek için, diğer memurluklara atananlarda aranan sınav şartı aranmaz.   (Memur olmak için aranan genel şartlar bu kadrolara atanacaklarda da aranır.) Atama yapılacak istisnai kadro için atama konusunda yetkili olan makam (ya da makamlar) tarafından atama yapılabilir.

Ancak, istisnai kadrolara atanma konusunda, kurumlar tarafından özel mevzuat düzenlemeleriyle ek şartlar da getirilebilmektedir. (Örneğin; Devlet sanatçılarında aranacak nitelikler yönetmelikle belirlenirken, Dışişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğine atanacakların bir yabancı dili çok iyi bilmeleri ve özel yönetmeliklerinde belirtilecek diğer nitelikleri taşımaları gerekmektedir.)

Adaylık durumları ile ilerleme ve yükselmeleri

İstisnai kadroya atananlar;

-Aday memurluğa tabi tutulmazlar ve haklarında asalet tasdiki uygulanmaz.

-Aday memurlara verilen temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj eğitimlerini almazlar.

-Memuriyet başlangıç dereceleri eğitim durumlarına göre olmakla birlikte, atandıkları kadro derecesinin birinci kademe aylığını alırlar.

-Haklarında kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi uygulanmaz. Ancak, atandıkları kadronun derece aylığının ilk kademesini kazanılmış hak olarak elde ettikleri tarihten itibaren, haklarında kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi hükümleri uygulanır. Emeklilik kıdemleri ise ilerlemeye devam eder.

Başka bir kadroya veya kuruma geçmeleri

İstisnai memurlar;

-Kendi kurumlarında durumlarına uygun bir kadroya herhangi bir sınav şartına tabi olmadan atanabilirler.

-Başka bir memur kadrosuna atanmalarında, istisnai kadroda belli bir süre çalışmış olmaları şartı aranmaz. İstisnai kadroya atandıktan 1 gün sonra bile başka bir memur kadrosuna naklen atanabilirler.

-Başka kurumlarda durumlarına uygun bir kadroya, çalışmakta oldukları kurumlarından muvafakat almak suretiyle atanabilirler.

-Başka bir kurumlardaki istisnai memur kadrosuna geçmek istemeleri halinde, görev yaptıkları kurumun muvafakat vermesine gerek yoktur.

-Başka bir memur kadrosuna geçmeleri halinde, aday memur olarak geçirilmesi gereken asgari süreyi doldurmamış olsalar dahi, haklarında adaylık hükümleri uygulanmaz.

-399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki 2 sayılı cetveldeki durumlarına uygun sözleşmeli pozisyona, sınav ve kurumlarının muvafakat vermesi şartı aranmadan atanabilirler.

-Görevlerinden ayrıldıktan sonra, yeniden istisnai bir memur kadrosuna atanmak suretiyle memuriyete dönmek istemeleri halinde, belli bir süre beklemeleri gerekmez. Ancak, istisnai olmayan bir memur kadrosunda göreve başlayacaklarsa 657 sayılı Kanunda belirtilen süreler kadar beklemeleri gerekir. (memurunyeri.com)