Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararına göre; İşçinin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretinin; 1/1/2015-30/6/2015 tarihleri arasında 40,05 Türk Lirası olarak, 1/7/2015-31/12/2015 tarihleri arasında ise 42,45 Türk Lirası olarak tespit edilmiştir.

Asgari ücretteki artışlar, memurların da içinde bulunduğu 77 milyonu doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir. Kimilerinin eline geçen ücret tutarı artarken kimilerinin de üzerindeki mali yük artmaktadır. Asgari ücret artışı, işverenlerden GSS’lilere, isteğe bağlı sigortalılardan evde tarhana yapan bayanlara, işsizlik sigortası alanlardan yurtiçi ve yurtdışı borçlanma yapanlara kadar birçok kişiyi etkilemektedir. Dolayısıyla asgari ücret artışı birçok kesimi doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen bir özellik arzetmektedir.
Bugünkü yazımızda, 2015 yılı için belirlenen asgari ücret tutarının memurların maaşını nasıl etkileyeceği ile ödenen net tutarın memurdan memura değişip değişmeyeceğini ve memurlardan başka kimleri ve nasıl etkileyeceğini izah etmeye çalışacağız.

Asgari ücret rakamları memur maaşlarını doğrudan etkilemektedir

Bütün çalışanlar ve özelde de memurlar için uygulanacak asgari geçim indirimi, memurun kendisinin veya ailesinin asgari geçim düzeyini sağlayacak bölümünün toplam gelirden düşülerek vergi dışı bırakılmasıyla hesaplanmaktadır. Gerçek rakamlardan uzak olmakla birlikte ele geçen maaşa etkisi bulunmaktadır ve asgari ücrettin ilk dönemindeki artış memur maaşını doğrudan etkilemektedir.
Asgari geçim indirimi 01.01.2015-30.06.2015 (Ocak) için belirlenen asgari ücretin mükellefin durumuna göre belirlenen oranın ücretliler için belirlenen 1’’inci ücret dilimi (%15) ile çarpılmak suretiyle bulunmaktadır. Memurlar da ücretli olduğu için asgari geçim indiriminden yararlanmaktadır. Dolayısıyla 01.01.2015 - 30.06.2015 (Ocak) için belirlenen 1.201,50 TL tutarındaki asgari ücret çalışanlar açısından önem arz etmektedir.

Asgari geçim indirimi tutarları ne kadardır?

Bekar Memur 1.201,5 x % 50 x % 15 = 90,11
(Memur, Çalışan)
Evli eşi çalışmayan ve çocuksuz 1.201,50 x % 60 x % 15= 108,14
Evli eşi çalışmayan ve 1 çocuklu
1.201,5 x % 67,5 x % 15= 121,65
Evli eşi çalışmayan ve 2 çocuklu 1.201,5 x % 75 x % 15= 135,17
Evli eşi çalışmayan ve 3 çocuklu 1.201,5 x % 80 x % 15= 144,18
Evli eşi çalışmayan ve 4 çocuklu 1.201,5 x % 85 x % 15= 153,19
2015 yılı ilk 6 aylık dönemi tahmini asgari ücretin % 85’’i için hesaplanan gelir vergisi tutarı 153,19 TL olduğundan Asgari Geçim İndirimi 2015 yılında 153,19 TL’yi aşamayacaktır. Hesaplanan gelir vergisi tutarının da 153,19 TL olduğu dikkate alındığında 1. dönem için evli ve 4 çocuklu bir asgari ücretliden gelir vergisi alınmamaktadır.

Boşanmış ancak çocukların velayeti kendisinde olan memur da bu tablo esas alınarak asgari geçim indiriminden faydalanabilecektir. Bu nedenle asgari ücretin brüt tutarı aynı olmakla birlikte ele geçen net tutarı kişiden kişiye değişmektedir.

Asgari ücret artışı evde bakım ücretini arttırır

Birçok ödeme kalemi asgari ücrete paralel arttırıldığı için asgari ücretteki artışlar oldukça önem arz etmektedir. Pazarlıkların çetin geçmesinin sebebi de bütçeye önemli ölçüde yük getirmesi ile işverenlere getirdiği ilave yüktür. Örneğin Bakıma muhtaç engelli ve bakıma muhtaç engelliye evde bakım hizmeti veren kişilere Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından ödenmekte olan evde bakım ücretleri net asgarî ücret tutarına göre belirlenmekte olduğundan asgari ücretteki artış oranı oldukça önemlidir.

Buna göre 2015 yılında evde bakım ücretleri için uygulanacak net asgari ücret tutarı, 01/01/2015- 30/06/2015 dönemi için 858,96 TL, 01/07/2015-31/12/2015 dönemi için 910,43 TL net asgari ücret (asgari geçim indirimi çıkarılmış) esas alınarak ödeme yapılacaktır.
Ayrıca, çalışanlara yapılan asgari geçim indiriminin de asgari ücrete göre belirlenmesi bütçeden önemli tutarların çıkmasına sebep olabilmektedir.

Asgari ücret sigortalıların borçlanma tutarını etkiler

Yine sigortalıların borçlanma tutarları da asgari ücretle doğrudan ilgilidir. Bu nedenle borçlanma yapacak sigortalıların ödeyecekleri borçlanma tutarları da artmaktadır.
Ayrıca, isteğe bağlı sigortalıların ödeyecekleri sigorta prim tutarlarından tutun da yurt içi ve yurt dışı borçlanma tutarlarına kadar birçok ödeme asgari ücrete bağlıdır. Yine Bağ-Kur’luların ödeyecekleri prim tutarları ile SGK tarafından kesilen idari para cezalarının tutarı da asgari ücret tutarına göre belirlenmektedir. Asgari ücret ne kadar yüksek olursa ödenecek prim tutarları da o kadar yüksek olabilmektedir. Bu nedenle asgari ücret artışları, başta prim gelirleri artacağı için Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile ücretleri artacağı için asgari ücretle çalışanları ziyadesiyle mutlu etmektedir.

Asgari ücret milyonlarca GSS’linin ödeyeceği tutarı etkiler

Genel sağlık sigortası kapsamında olanların ödeyecekleri GSS primleri de asgari ücrete göre belirlendiğinden asgari ücret artışı, ödenecek GSS primlerini de arttırmaktadır. Bu ödeme ise milyonlarca GSS’linin ödeyeceği prim yükünü arttırmaktadır. Yeni asgari ücrete göre GSS’li olanlardan en az ödeyecek olan; 1201,5/3*% 12 = 48 TL, en yüksek ödeyecek ise; 1201,5*2 = 288,36 TL ödeyecektir.

Asgari ücret işsizlik sigortası tavanını arttırır

4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre; Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez. Dolayısıyla asgari ücret artışı işsizlik ödeneği tavanını da arttırmıştır. Buna göre tavan 961,2 TL olmuştur.

Asgari ücret sigorta primine esas kazanç tavanı arttırır

Asgari ücret artışı sigorta primine esas kazanç tavanını da arttırmıştır. Buna göre hem SSK hem de Bağ-Kur’luların sigorta primine esas kazanç tavanları 1.201,5 x 6,5 = 7.809,75 TL olmuştur.

Asgari ücret artışı, ödenen rapor parasını arttırır

Sigortalılara (memurlar hariç); iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde yatarak tedavi gördükleri süreler veya alınan istirahat raporları için ödenen geçici iş göremezlik ödeneği; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde, sigortalı adına Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmiş olan prime esas kazançlarının, bu süredeki gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama günlük kazanç esas alınarak hesaplanır. Dolayısıyla asgari ücret artışı SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneğini arttıracaktır.
Sonuç olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı asgari ücret artışları sonrasında prime esas kazançların alt ve üst sınırları ile bazı işlemlere esas tutarlarla ilgili olarak genelge çıkarttığı zaman asgari ücret artışlarının nasıl bir mali yük getirdiği daha net görülecektir. Asgari ücretlerdeki artışların kimilerini sevindirirken kimilerini de üzebildiğini ifade edebiliriz. İşte bu özelliğinden dolayı asgari ücret, birçok kesimin temsil edildiği Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenmektedir. Bu nedenle, asgari ücret kimini ağlatır kimini ise güldürür. Ahmet Ünlü - Yeni Şafak