Bugün ise sözleşmeli personele verilecek ödülden bahsederek bir karşılaştırma yapacağız. Bu çerçevede 399 sayılı KHK'nin II sayılı cetveline tabi olarak görev yapan sözleşmeli personelin alabileceği ödül tutarının memurlardan daha fazla olup olmadığı ile unvandan unvana değişip değişmediğini izah etmeye çalışacağız.

KİT'lerde çalışan sözleşmeli personel ne kadar ödül alabilir?

399 sayılı KHK'nin ödül başlıklı 35'inci maddesinde hem ödülün şartları hem de ödülün hangi hallerde verileceği açıklanmıştır. Buna göre sözleşmeli personelin ödül alabilmesi için;
1- Görevde olağanüstü gayret göstermek suretiyle verimlilik veya karlılığın artırılması,
2- Teşebbüs ve bağlı ortaklığın faaliyetlerine yararlı buluş getirilmesi,
3- Büyük zararların doğmasını önlemede üstün gayret gösterilmesi,
gerekmektedir.
Bu durumların gerçekleşmesi halinde, sözleşmeli personele genel müdürce bir aylık, genel müdürün teklifi üzerine yönetim kurulunca iki aylık sözleşme ücretini aşmamak üzere ödül verilebilmektedir.
Bu şekilde bir takvim yılı içinde ödüllendirileceklerin sayısı teşebbüs ve bağlı ortaklıkların toplam sözleşmeli personel sayısının % 2'sinden fazla olamaması gerekmektedir.

Ödül tutarı nasıl hesaplanır?

Madde metninde ödül tutarının belirlenmesinde sözleşme ücretinden bahsedilmektedir. Sözleşme ücreti ise 399 sayılı KHK'nin 25'inci maddesine göre sözleşmeli personele ödenecek sözleşme ücreti; temel ücret ile başarı ve kıdem ücretleri toplamından oluşmaktadır.
Temel ücret tavanı ise unvanlar itibarıyla 5 gruba ayrılan personel için ayrı ayrı belirlenmiştir. Sözleşme ücretinin temel ücretin türevi olduğuna göre her halükarda ödüle esas sözleşme ücreti belirlenen temel ücretten fazla olacaktır diyebiliriz.
2015 yılı için belirlenen en yüksek temel ücret 1'inci grup için belirlenmiş olup, 3.585 TL'dir. Dolayısıyla KİT'lerde çalışan sözleşmeli personelden 1. grupta yer alanlara 3.585 TL tutarındaki temel ücrete başarı ücreti ve kıdem ücretini ilave ederek ödül matrahının tavanını bulabiliriz.

Memurlara verilen 1.507 TL tutarındaki ödülün şartları nelerdir?

2011 yılı öncesinde memurlara bir aylıkları tutarında ödenen ödül, çok küçük bir rakama tekabül etmekteydi. Memura yapılan ödülün hesabında ise sadece memurun almakta olduğu gösterge ve ek gösterge rakamları toplamının maaş katsayısıyla çarpımından oluşan tutar esas alınmaktaydı.
Örnekle açıklamak gerekirse önceki düzenlemeye göre; 1/4 deki bir memurun alacağı ödül tutarı; (2200 +1500)* 0,079308 = 293 TL kadardı. Memurun ek göstergesi düşükse alınacak ödül tutarı daha düşük olmaktaydı. Ancak, 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla bu ödemenin tutarı 1.507 TL'ye kadar arttırılmıştır. Aşağıda memura verilecek ödülün şartları ile ödenecek tutar ve sıkıntılar detaylarıyla açıklanmaya çalışılacaktır.

Memurların ödül almasının şartları nelerdir?

657 sayılı Kanun'un başarı, üstün başarı değerlendirmesi ve ödülü düzenleyen 122'nci maddesinde konu bütün detaylarıyla açıklanmıştır. Buna göre;
Görevli oldukları kurumlarda olağanüstü gayret ve çalışmaları ile emsallerine göre başarılı görev yapmak suretiyle;
1- Kamu kaynağında önemli ölçüde tasarruf sağlanmasında,
2- Kamu zararının oluşmasının önlenmesinde ve önlenemez kamu zararlarının önemli ölçüde azaltılmasında,
3- Kamusal fayda ve gelirlerin beklenenin üzerinde artırılmasında veya sunulan hizmetlerin etkinlik ve kalitesinin yükseltilmesinde, somut olaylara ve verilere dayalı olarak katkı sağladıkları tespit edilen memurlara, merkezde bağlı veya ilgili bakan, illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar tarafından başarı belgesi verilebilir.

Türk Silahlı Kuvvetlerinde (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı hariç) görevli devlet memurları için Millî Savunma Bakanı bu yetkisini devredebilir.
Üç defa başarı belgesi alanlara üstün başarı belgesi verilir.
Üstün başarı belgesi verilenlere, merkezde bağlı veya ilgili bakan ve illerde valiler tarafından uygun görülmesi hâlinde en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 200'üne kadar ödül verilebilir.
Ödül verilecek memur sayısında sınırlama var mıdır?
Ödül verilecek memur sayısı kurumlara göre değişmektedir. 657 sayılı Kanun'un 122'nci maddesine göre bir malî yıl içinde ödüllendirileceklerin sayısı, kurumun yılbaşındaki dolu kadro mevcudunun binde onundan, Gümrük Müsteşarlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü kadroları için binde yirmisinden fazla olamayacaktır.
Yine yıl içinde ödüllendirilen personel sayısı kurumlarınca izleyen yılın Ocak ayı sonuna kadar Devlet Personel Başkanlığı'na bildirilmek zorundadır.

Değerlendirme ölçütü olmadan ödül verilebilir mi?

Değerlendirme ölçütü çıkarmak kurumların takdirine bırakılmıştır, ancak, ödül verilmesinde değerleme ölçütünün olmamasının etkisi yoktur.
Kamu kurum ve kuruluşları yürütmekte oldukları hizmetlerin özelliklerini göz önünde bulundurarak memurlarının başarı, verimlilik ve gayretlerini ölçmek üzere, Devlet Personel Başkanlığı'nın uygun görüşü alınmak kaydıyla, değerlendirme ölçütleri belirleyebilir. Doğrusu bu konuda değerlendirme ölçütü belirleyen kamu kurumuna şuana kadar şahit olamadık. Halbuki Devlet Personel Başkanlığı'nın bu zamana kadar kamu kurumlarının esas alacağı değerlendirme ölçütlerini çıkarması gerekirdi.
Memura verilecek ödül tutarı nasıl hesaplanır?
Memura yapılacak ödülde esas alınan unsur üstün başarı belgesi almaktadır. Üstün başarı belgesi verilenlere, merkezde bağlı veya ilgili bakan ve illerde valiler tarafından uygun görülmesi hâlinde en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 200'üne kadar ödül verilebilmektedir.

Bu tutar ise 9500*0,079308*% 200 =1.507 TL'dir. Ancak, yapılacak bu ödeme maksimum tutar olup, kurumlar bu ödemenin üstünde ödeme yapamazlarken altında ödeme yapabilirler.
Görüleceği üzere, memurlara ödül vermeye bakanlar ve valiler yetkili kılınmıştır. Maddede dikkat çeken önemli bir husus da ilişkili bakanların ödül verip veremeyeceği hususudur. Kanunda ilişkili bakanlara bu yönde bir yetki verilmemiştir. Ancak, Devlet Personel Başkanlığı vereceği görüşle bu konuya açıklık getirebilir.
Görüleceği üzere, KİT'lerde çalışan sözleşmeli personele ödül verilmesi memurlara göre hem daha kolay hem de daha yüksek tutardadır. Bu tutar da personelin unvanına, sicil durumuna ve kıdemine göre değişmektedir.

Ahmet Ünlü Yeni şafak