2011 yılı öncesinde memurlara bir aylıkları tutarında ödenen ödül, çok küçük bir rakama tekabül etmekteydi. Memura yapılan ödülün hesabında ise sadece memurun almakta olduğu gösterge ve ek gösterge rakamları toplamının maaş katsayısıyla çarpımından oluşan tutar esas alınmaktaydı.

Örnekle açıklamak gerekirse önceki düzenlemeye göre; 1/4 deki bir memurun alacağı ödül tutarı; (2200 +1500)* 0,079308 = 293 TL kadardı. Memurun ek göstergesi düşükse alınacak ödül tutarı daha düşük olmaktaydı. Ancak, 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla bu ödemenin tutarı 1.507 TL’ye kadar arttırılmıştır. Aşağıda memura verilecek ödülün şartları ile ödenecek tutar ve sıkıntılar detaylarıyla açıklanmaya çalışılacaktır.

Memurların ödül almasının şartları nelerdir?

657 sayılı Kanunun Başarı, üstün başarı değerlendirmesi ve ödülü düzenleyen 122 nci maddesinde konu bütün detaylarıyla açıklanmıştır. Buna göre;
Görevli oldukları kurumlarda olağanüstü gayret ve çalışmaları ile emsallerine göre başarılı görev yapmak suretiyle;
1- Kamu kaynağında önemli ölçüde tasarruf sağlanmasında,
2- Kamu zararının oluşmasının önlenmesinde ve önlenemez
kamu zararlarının önemli ölçüde azaltılmasında,
3- Kamusal fayda ve gelirlerin beklenenin üzerinde artırılmasında veya sunulan hizmetlerin etkinlik ve kalitesinin yükseltilmesinde, somut olaylara ve verilere dayalı olarak katkı sağladıkları tespit edilen memurlara, merkezde bağlı veya ilgili bakan, illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar tarafından başarı belgesi verilebilir.
Türk Silahlı Kuvvetlerinde (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı hariç) görevli Devlet memurları için Millî Savunma Bakanı bu yetkisini devredebilir.

Üç defa başarı belgesi alanlara üstün başarı belgesi verilir.

Üstün başarı belgesi verilenlere, merkezde bağlı veya ilgili bakan ve illerde valiler tarafından uygun görülmesi hâlinde en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 200’üne kadar ödül verilebilir.

Ödül verilecek memur sayısında sınırlama var mıdır?

Ödül verilecek memur sayısı kurumlara göre değişmektedir. 657 sayılı Kanunun 122’nci maddesine göre bir malî yıl içinde ödüllendirileceklerin sayısı, kurumun yılbaşındaki dolu kadro mevcudunun binde onundan, Gümrük Müsteşarlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü kadroları için binde yirmisinden fazla olamayacaktır.

Yine yıl içinde ödüllendirilen personel sayısı kurumlarınca izleyen yılın Ocak ayı sonuna kadar Devlet Personel Başkanlığına bildirilmek zorundadır.

Değerlendirme ölçütü olmadan ödül verilebilir mi?

Değerlendirme ölçütü çıkarmak kurumların takdirine bırakılmıştır, ancak, ödül verilmesinde değerleme ölçütünün olmamasının etkisi yoktur.

Kamu kurum ve kuruluşları yürütmekte oldukları hizmetlerin özelliklerini göz önünde bulundurarak memurlarının başarı, verimlilik ve gayretlerini ölçmek üzere, Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşü alınmak kaydıyla, değerlendirme ölçütleri belirleyebilir. Doğrusu bu konuda değerlendirme ölçütü belirleyen kamu kurumuna şuana kadar şahit olamadık. Halbuki Devlet Personel Başkanlığının bu zamana kadar kamu kurumlarının esas alacağı değerlendirme ölçütlerini çıkarması gerekirdi.

Memura verilecek ödül tutarı nasıl hesaplanır?

Memura yapılacak ödülde esas alınan unsur üstün başarı belgesi almaktadır. Üstün başarı belgesi verilenlere, merkezde bağlı veya ilgili bakan ve illerde valiler tarafından uygun görülmesi hâlinde en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 200’üne kadar ödül verilebilmektedir.

Bu tutar ise 9500*0,079308*% 200 =1.507 TL’dir. Ancak, yapılacak bu ödeme maksimum tutar olup, kurumlar bu ödemenin üstünde ödeme yapamazlarken altında ödeme yapabilirler.
Görüleceği üzere, memurlara ödül vermeye bakanlar ve valiler yetkili kılınmıştır. Maddede dikkat çeken önemli bir husus ta ilişkili bakanların ödül verip veremeyeceği hususudur. Kanunda ilişkili bakanlara bu yönde bir yetki verilmemiştir. Ancak, Devlet Personel Başkanlığı vereceği görüşle bu konuya açıklık getirebilir.

Bazı kurumlarda çalışan personel ödül alamıyor

657 sayılı Kanunun 122’nci maddesinde yer alan; “… merkezde bağlı veya ilgili bakan, illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar tarafından başarı belgesi verilebilir. Türk Silahlı Kuvvetlerinde (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı hariç) görevli Devlet memurları için Millî Savunma Bakanı bu yetkisini devredebilir.” hükmü gereğince bazı kamu kurumlarında çalışan personel madde kapsamı dışında kalmaktadır.

Üniversitelerde çalışan memurlar ile ilişkili kurumlar olarak adlandırılan düzenleyici ve denetleyici kurumlarda çalışan memurların başarı, üstün başarı ve ödül alması mümkün değildir. Dolayısıyla adil olmak açısından bu maddenin yeniden düzenlenmesinin yerinde olacağını düşünüyoruz. Aksi takdirde bir grup memur bu haktan istense de bu haktan mahrum kalacaktır. Ahmet Ünlü Yeni Şafak