Emekliye ayrıldıktan sonra başka bir kamu kurumunda yeniden çalışmaya başlayan ancak emekli maaşı kesilmeyen memurların yakın takibe alındığı haberleri daha önce gazetelerde boy boy yer almıştı. Hatta bunların durumlarıyla ilgili kanuni değişiklik te yapılmıştı. Bu yazımızda tekrar çalışmaya başlayan emeklilerin hem emekli maaşını hem de görev maaşını alıp alamayacağını ve kimlerin çalışmaya başlaması halinde emekli maaşlarının kesileceği ile bunlardan hangilerinin emekli maaşlarının tam ödenip ödenmeyeceğini açıklayacağız.

Çift maaş almanın kanuni dayanağı nedir?

Kanunla verilen bir hak konusunda kimsenin ayıplanması veya kötü bir şey yapılıyormuş gibi algı oluşturulması doğru değildir. Dolayısıyla kanunların verdiği haklardan yararlanmaktan daha doğal bir durum olamaz.
5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine baktığımızda kimlere çifte maaş yani hem emekli maaşı hem de normal maaş ödemesi yapılacağı ile emekli olduktan sonra hangi hallerde tekrar göreve dönülebileceğini görmekteyiz. 657 sayılı Kanunda emeklilerin tekrar memuriyete döneceği belirtilmişse de her memurun emekli olduktan sonra tekrar eski görevine dönemeyeceğine ilişkin bu özel düzenlemeyi görüyoruz.
Buna göre emekli maaşı kesilmeden memur maaşı, kamu görevi maaşı veya özel sektörden maaş alacaklar şunlardır:
1- Cumhurbaşkanlığına seçilenler.
2- Dışarıdan Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar.
3- Yasama Organı üyeliğine seçilenler.
4- Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar.
5- Sadece toplantı veya huzur ücreti ya da hakkı ödenen görevleri yürütenler ile yönetim ve denetim kurulu üyeliği ücreti karşılığında görevlendirilenler.
6- Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler (üniversitelerde ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler hakkında yaş haddini aşmamış olmaları kaydı aranmaz.).
7-Vakıf üniversitelerinde görev alanlar.
8- Özel kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin çalıştırılma veya görev yapma hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Başbakan tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atanan veya görevlendirilenler ve Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler.
9- 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 60 ıncı maddesinin (a) fıkrası uyarınca Yasama Organı üyeliğinin bitiminden sonra öğretim üyesi olarak atanmış olanlar.
İşte bu saydıklarımızın tekrar kamu kurumlarında veya özel sektörde çalışmaları halinde emekli maaşları kesilmemektedir.

Bunların dışında emekli olanlardan tekrar çalışanların emekli maaşı kesilir

5335 sayılı Kanun’un 30 uncu maddesi emekli olanlardan tekrar göreve dönenlerin istisnalar haricinde emekli maaşlarının kesileceğini açıkça belirtmiştir. Ayrıca, bunların göreve başlamasından sonra Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına bildirimde bulunulmaktadır. Kaldı ki bunların tekrar çalışmaya başlaması halinde maaşımı kesin veya kesmeyin deme zorunluluğu da bulunmamaktadır.

O zaman niçin ‘6385 Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ ile bu konuda düzenleme yapıldı diye sorulabilir. Bu sorunun tek bir cevabı vardır o da SGK yazılımı gerekli önlemi almadı ve emekli maaşı ödenmemesi gereken kişilere ödeme yapılmaya devam edildi. Yani emekli olan bir kişinin tekrar göreve başlaması halinde yazılım programı gerekli kısıtları koymuş olsaydı bu düzenlemeye gerek kalmazdı.
Yazılım desteğiyle emekli olduktan sonra tekrar çalışmaya başlayıp ta emekli maaşı kesilmesi gerekenlerin emekli maaşı kesilecek ya da bunlardan temsil ve görev tazminatı kesilenlerin talebine dahi gerek kalmadan bu kesintileri yapılacaktı. Ayrıca da emekli maaşından hiçbir kesinti yapılmayanların emekli maaşına dokunulmayacaktı. Ümit ederiz ki bundan sonra yeni bir kanun değişikliğine gerek kalmaksızın gerekli tedbirler alınır.

Çift maaş alanlardan hangilerinin temsil ve görev tazminatı kesilir?

Hem emekli hem de görev maaşı alanlardan bazılarının emekli maaşlarından temsil ve görev tazminatları kesilmektedir.

Bu konuyla ilgili olarak, 5434 sayılı Kanunun ek 68 inci maddesinde kimlerin temsil ve görev tazminatının kesileceği açıkça belirtilmiştir. Buna göre; Temsil ve görev tazminatları; yönetim ve denetim kurulu üyelikleri dahil olmak üzere kamu kesiminde her ne suretle olursa olsun aylık veya ücret alıp almadıklarına bakılmaksızın görev alanlara bu durumları devam ettiği sürece ödenmez. Tazminattan yararlanırken, yararlanma şartlarını kaybedenler en geç bir ay içinde durumu Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne bildirirler. Bu durumun ortaya çıktığı tarihi takip eden aybaşından itibaren tazminat ödenmesine son verilir. Zamanında bildirimde bulunmayanlara ödenen tazminat kanuni faizi ile birlikte geri alınır.
Dikkat edileceği üzere, bunların emekli maaşlarının içerisindeki temsil ve görev tazminatları kesilmektedir. Görev maaşları arasında yer alan temsil ve görev tazminatları kesilmemektedir. Bildirim zorunluluğu da emekli maaşı alanlar tarafından yapılmalıdır. Ancak, bunlar yüksek düzeyli memur statüsünde oldukları için bildirim işi daha çok personel birimlerine düşmektedir.

Çift maaş alanlardan hangilerinin temsil ve görev tazminatı kesilmez?

Şunların temsil ve görev tazminatı kesilmez;
1- Eğitim veya bilimsel araştırma kurum ve birimlerinde emekli aylıkları kesilmeksizin çalıştırılanlar.
2- Her derece ve türdeki eğitim kurumları veya eğitim birimlerinde ders ücreti karşılığında ders görevi verilenler.
3- Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler ile mahiyeti itibariyle hizmetin görülmesi mücbir bir sebebe dayandığı ve özel bir ihtisası gerektirdiği ilgili Bakanlığın teklifi ve Maliye Bakanlığının mütalaası alınmak suretiyle Bakanlar Kurulu kararı ile belirtilen yerlere tayin edileceklerin emekli aylıkları kesilmemektedir.
4- Profesör unvanına sahip olanlardan 29.3.1984 tarihli ve 2992 sayılı Kanunun (Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun) 34 üncü maddesine göre görevlendirilenler.
5- 5434 sayılı Kanunun ek 68 inci maddesinde olmamakla birlikte emekli milletvekillerinin aldıkları emekli maaşlarından temsil ve görev tazminatları kesilmez. Çünkü, bunların emekli maaşları içerisinde temsil ve görev tazminatı yoktur. 2011 yılında 5510 sayılı Kanunda 6270 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle Milletvekillerinin emekli maaş hesaplamasından köklü bir değişiklik yapılmıştır.
Okuyucularımızdan keşke biz de bu durumda olsak diye hayıflananları duyar gibiyiz. Biz de “nazar etme ne olur çalış senin de olur” diyeceğimiz günleri niyaz etmekten başka çare olmadığını ifade etmek isteriz.

Ahmet Ünlü Yeni Şafak