6495 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 9 uncu maddesiyle 657 sayılı Kanuna eklenen geçici 41 inci madde sözleşmeli personele kadro verilmesini sağlamıştı.

Kanun yaklaşık 25 kamu kurumundaki 100 bin civarındaki sözleşmeli personelin memur kadrosuna geçirilmesi kabul edilmekle birlikte yeni bir tartışma da beraberinde gelmişti. Daha önceki kanun maddelerinin aksine yeni düzenlemede memur kadrosuna atanan sözleşmeli personelin beş yıl süreyle başka kamu kurum ve kuruluşlarına nakli yapılamayacaktır. Bu düzenlemenin uygulamada çok ciddi sıkıntı çıkaracağını iddia etmek için müneccim olmaya gerek yoktur ve şimdiden sıkıntılar çıkmaya başlamıştır. Bu yazımızda kadroya geçirilen sözleşmeli personelin nakil istisnalarını belirterek bu maddenin nasıl işlevsiz hale geldiğini izah etmeye çalışacağız.

Her şeyden önce sözleşmeli personelin memur kadrosuna geçirilmesinin gerekçelerinden birisi memur güvencesi, diğeri ise başka kurumlara nakil sıkıntısıydı. Yapılan düzenleme ile beş yıl gibi uzun bir süre memur kadrosunun çakılı hale getirilmesi anlaşılır bir durum değildir ve nakil sıkıntısının temelini çökertmiştir. Bu düzenleme ile aynı zamanda maalesef ikinci sınıf bir memur kadrosu oluşturulmuştur.

Özellikle eş ve sağlık durumu ile sınavla yapılacak naklen memur atamaları ve birçok memurun yükselmesine yönelik yeni bir sıkıntı kaynağı oluşturulmuştur. Her şeyden önce bir personelin başka kuruma geçmesi için kurumunun muvafakati şart olup, muvafakat verilmeden nakli zaten söz konusu olamamaktadır. Hal böyle iken personeli cendereye sokan ve uygulanabilirliği son derece zor olan böyle bir düzenlemenin çok fazla zaman geçmeden yeniden ele alınacağını düşünüyoruz. Herhangi bir kurumun kariyer memurluklarından birinin sınavını kazanan böyle bir personeli nasıl ve hangi hakla nakilden mahrum bırakabilirsiniz? Ayrıca, başka bir kurumda üst düzey bir kadroya atanma imkânı çıkan personeli hangi hakla engelleyebilirsiniz?

Ayrıca, daha önceki benzer düzenlemelerin hiçbirisinde böyle bir düzenlemeye yer verilmezken yeni düzenlemede böyle bir kayıt koyarak yapılan hayırlı bir işin daha başından gölgede bırakılması anlaşılır bir durum değildir.

Bu maddenin nasıl işlevsiz olacağını maddeler halinde açıklayalım

Kanun maddesinde geçen 'Bu madde kapsamında memur kadrolarına atananların beş yıl süreyle başka kamu kurum ve kuruluşlarına nakli yapılamaz' hükmü gereğince sözleşmeli olup da memur kadrosuna atananların öncelikle kanun gereği atandığı kurum içi unvanı değiştirilerek bu kapsamdan çıkarılarak bundan sonra başka kurumlara naklinin yapılabileceğini düşünüyoruz. Ancak, aynı unvanda bulunanlar için naklen geçiş mümkün değildir. Bu yöntemi kullanarak naklen geçiş yapmak o kadar da zor olmasa gerektir.

Bu yorumu zorlama olarak görenler olabilir. Ancak, 657 sayılı Kanun'da aday memurun naklen başka kurumlara geçemeyeceğine ilişkin açık hüküm olmasına rağmen Devlet Personel Başkanlığı, vermiş olduğu görüşle sınavla yapılan geçişlerde bu hükmün geçerli olmayacağını belirtmiştir. Dolayısıyla bu yorumumuz DPB yorumu karşısında hafif bile kalmaktadır.

Şayet sözleşmeli personelken memur olarak atanan personel, naklen atanacağı kamu kurumu için elzem bir personel ise ve bu kurumda istisnai kadro varsa yapılacak tek şey, ilgilinin memuriyetten istifa etmesi ve istifa sonrası dönüş yöntemiyle ilgili kurumun istisnai kadrosuna atanmasının sağlanmasıdır. Çünkü, istisnai kadrolara yapılacak atamalarda istifa sonrası bekleme süresi yoktur.

Bu konuyla ilgili olarak Devlet Personel Başkanlığının vermiş olduğu bir görüşte; '657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 59 uncu maddesinde belirtilen istisnai memurluklara mezkur Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümleriyle bağlı olmaksızın tahsis edilmiş derece aylığı ile 48 inci maddede yazılı genel şartları taşıyanlar arasından memur atanmakta ve ilgililer hakkında 657 sayılı Kanununun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün hükümleri uygulanmaktadır. Bu itibarla, yukarıda sözü edilen bekleme sürelerinin istisnai memuriyetlere atanmada söz konusu olmadığı, istisnai memuriyetlerden başka kadrolara naklen atamalarda da aynı esasların geçerli olduğu ancak istisnai memuriyet kadrolarında çalışmakta iken çekilen veya çekilmiş sayılanların diğer kadrolara atanmaları halinde ise bekleme sürelerine tabi olduğu mütalaa edilmektedir.' ifadesine yer verilmiştir.

Bu görüşle birlikte memuriyetten istifa eden birisi tekrar memuriyete dönmek ister ve en az 6 aylık bekleme sürelerini bertaraf etmek isterse yapması gereken tel şey sadece istisnai kadrolara atanmasını sağlamaktır. Bize göre herhangi bir nedenle istifa eden bir memur bekleme süresine tabi olmadan istisnai kadroya atanamaz. Ancak, DPB'nin vermiş olduğu görüşü esas alınmak durumundadır.

6495 sayılı Kanun gereğince memur kadrosuna atanan sözleşmeli personelin herhangi bir KİT'teki sözleşmeli personel pozisyonlarına yapılacak atamaları da 5 yıllık nakil yasağının istisnası arasındadır. Çünkü, memur kadrosundaki bir personelin KİT'lerdeki sözleşmeli personel pozisyonuna geçmesi Devlet Personel Başkanlığınca nakil olarak kabul edilmemektedir. Yani nakil memur kadrosundan memur kadrosuna yapılan atamalarda geçerli bir durumdur. KİT'lerdeki sözleşmeli personel pozisyonuna bu yöntemle atanan personel (1) sayılı cetveldeki memur kadrosuna atanırsa diğer kamu kurumlarının memur kadrolarına naklen atanabilir.

Sonuç olarak 5 yıl süreyle başka kurumlara naklen atama yapılamaması kuralının birden çok istisnası varsa bu kuralın sağlıklı işlemeyeceğini söylemek için kâhin olmaya gerek yoktur.

Devlet Personel Uzmanı kökenli üç yazar (Salim KAHRAMANOĞLU, Mehmet ÜNVER ve Nezir KARDOĞAN) tarafından titiz bir çalışmayla hazırlanarak güncellen 'Açıklamalı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Kitabı'nın' 5. baskısı Kitapseç Yayıncılık tarafından okuyucuların hizmetine sunulmuştur. Ahmet Ünlü Yeni Şafak