Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), işsizlerin mesleki yeterliliklerini geliştirmek adına İşbaşı Eğitim Programları düzenliyor. Bu programların amacı, işsizlerin ve ilk kez işgücü piyasasına gireceklerin iş tecrübesi edinmeleri ve mesleki beceri kazanmalarının sağlanması.
Bu sayede bir yandan gençlere iş deneyimi kazandırılıyor, diğer yandan da uzun süredir işsiz olan ve artık becerileri kaybolma noktasına gelen, iş bulma ümidi azalan kişilerin işgücü piyasasından uzaklaşması engellenmeye çalışılıyor.
İşbaşı eğitimlerle bu kişilere yeni mesleki beceriler kazandırılarak daha kolay istihdam edilmelerinin sağlanması hedefleniyor. İşbaşı eğitim programı kapsamında mesleki eğitim alan kişilere günlük 25 TL ödeniyor. İşbaşı eğitimi veren işveren de bu kişiler adına prim yatırmıyor. Bu kişilerin primleri İŞKUR tarafından yatırılıyor. Yani hem işbaşı eğitim alan işsiz için, hem işbaşı eğitim veren işveren için olumlu katkılar söz konusu.

En az 2 çalışan lazım
İşbaşı eğitimi verecek işyerlerinin İŞKUR’a kayıtlı olması gerekiyor. İşverenler İŞKUR’a başvurup kayıt yaptırarak programdan yararlanabiliyorlar. Ayrıca işbaşı eğitim verecek işyerlerinde işveren dışında en az 2 kişinin çalışması gerekiyor.
İşbaşı eğitim yapılacak işyerlerinde işbaşı eğitim programı kapsamında eğitim alacak işsizlerin işyerinde son üç aylık sigortalı ortalama sayısına ilave olarak yer alması gerekiyor. Yani son üç ay içerisinde işyerinde ortalama 3 çalışan bulunuyorsa o işyerinde işbaşı eğitim alacak kişi 4. çalışan olabiliyor. Eğer işyerinde son 3 aydır 3 kişi çalışmasına rağmen bir çalışan işyerinden ayrılmışsa bu kişi yerine işbaşı eğitim için bir çalışan alınamıyor. Yani işyerlerinde mevcut çalışan yerine işbaşı eğitim alacak kişi çalıştırılamıyor. Bunun amacı programın suiistimal edilmesinin engellenmesi. Ayrıca işsizlik yaratmamak.

Kuruma kayıt şart
İşbaşı eğitim programından kuruma kayıtlı işsizler yararlanabiliyor. İşbaşı eğitim programından yararlanacak işsizlerin, işbaşı eğitim alacakları işyerinde son 3 aylık dönemde çalışmamış olmaları ve eğitim alacakları meslek kapsamında son 6 ay içerisinde istihdam edilmemiş olmamaları gerekiyor. Diğer yandan işbaşı eğitimi alacakları işyerinde işverenle 1. ve 2. derece kan hısımı olanlar da, o işyerinde işbaşı eğitim alamıyorlar.
İşbaşı eğitim programından İŞKUR’a kayıtlı olan, işbaşı eğitim alacağı işyerindeki işverenin 1. ve 2. dereceden hısımı olmayan, 15 yaşını geçmiş, öğrenci veya emekli olmayan işsizler yararlanabiliyor. Ayrıca işsizlik ödeneği alırken de, işbaşı eğitim programından yararlanmak mümkün. 

Eğitim alana günlük 25 TL ödeniyor
İşbaşı eğitim alan işsize 2014 yılı için günlük 25 TL ödeniyor. Ayrıca ödenen bu para dışında, işsiz adına iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödeniyor. Yani işbaşı eğitim programından yararlanmaktayken iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan kişinin bu sigortakolundan sağlanan yardımlardan yararlanması mümkün. Bu kişilerin iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primleri İŞKUR tarafından yatırılıyor.

Yüzde 10 limiti
İşbaşı eğitim programında her işyeri, mevcut sigortalı çalışan sayısının yüzde 10’u kadar kişiye işbaşı eğitim verebilir. 2 ila 10 çalışanı olan işyerlerinde en fazla 1 kişi, 10’dan fazla çalışanı olan işyerlerinde çalışan sayısının yüzde 10’u kadar işsize işbaşı eğitim verilebiliyor. Örneğin, 3 kişinin sigortalı olduğu bir işyerinde en fazla 1 kişi, 16 kişinin çalıştığı bir işyerinde en fazla 2 kişi işbaşı eğitim alabilir. İşyerindeki çalışan sayıları düşünülürken, aynı il içerisinde o işverene bağlı bütün sigortalı çalışanlar düşünülerek yapılıyor. Yani aynı il içerisinde iki farklı işyerinde 15 çalışanı bulunan bir işveren toplam 3 kişiye işbaşı eğitim verebilir.
Böyle bir kısıt getirilmesinin nedeni, işverenlerin işbaşı eğitim vermek yerine, işyerindeki işleri işbaşı eğitim verdikleri kişiler vasıtasıyla yürütmesinin önlenmesidir. Diğer yandan işbaşı eğitim, o işyerinde çalışan kişiler tarafından verilecek. Dolayısıyla iş yoğunluğu yüksek olan işyerlerinde çalışanların bu konu için ayrıca vakit ayırması gerekiyor. Aksi takdirde işbaşı eğitim layıkıyla yapılamayacaktır. 3 kişinin çalıştığı küçük bir işyerinde işbaşı eğitim alacak 1 kişi ile ilgilenecek kişi sayısı da azdır. Dolayısıyla hem işbaşı eğitimin verimli olması, hem de suiistimal edilmemesi adına böyle bir uygulama var. 

Devamsızlık yapanın ilişiği kesiliyor
Bir işyerinde işbaşı eğitim programı en fazla 6 ay uygulanabiliyor. İşbaşı eğitim programına katılan işsizlerin 6 aylık süre içerisinde doktor raporu ile tevsik edilen 5 günlük rapor dışında en fazla 18 gün devamsızlık yapma hakkı var. Bu sürenin aşılması halinde bu kişilerin işbaşı eğitim programı ile ilişkileri kesiliyor. Aynı işyerinde işbaşı eğitim ikinci veya üçüncü kez yenilenebiliyor. Bunun için aynı kriterlerin tekrar sağlanması gerekiyor. Ayrıca işbaşı eğitim verilen çalışanın o işyerinde istihdam edilmesi zorunluluğu da yok.
İşbaşı eğitim programı, işsizlerin mesleki becerilerinin geliştirilmesi açısından çok önemli. Mesleki eğitim teorik olarak hangi kalitede verilirse verilsin, pratik yönü eksik kalan bir uygulama. İşbaşı eğitim programı, bu eksikliği tamamlamak adına düzenlenmiş bir program. Bu sayede işsizler hem mesleki becerilerini geliştiriyorlar, hem de bizzat işbaşında öğrendiklerini uygulama şansı buluyorlar. İşverenlerin de desteği ile yürüyen bu program işsizler açısından olumlu sonuçlar doğurması beklenen bir program. 

Genel Müdür Yazıcı firmaları dolaşıyor
İşbaşı eğitim programından işverenlerin haberi yok. Birçok işveren bu programı duyduğunda hemen faydalanmak istiyor. Çünkü önemli maliyet avantajları sağlıyor. İŞKUR uzmanlarına göre, 2000 kişinin çalıştığı bir işyerinde 200 kişiyi bu kapsamda işe almanın maliyet avantajı 6 ay için yaklaşık olarak 1.5 milyon TL.
İŞKUR Genel Müdürü Nusret Yazıcı, ilk 500 büyük işletmeye bu programı anlatmanın ilk hedefleri olduğunu belirtiyor. Bu amaçla İŞKUR yetkilileri firmaları tek tek gezecekler, işyerleri isterse konuyu gittikleri yerlerde anlatacaklar.
Şu sıralar Nusret Yazıcı da ekibiyle firma ziyaretleri yapmakta.

Cem Kılıç - Milliyet