Hollanda’da istihdam edilen kişilerin yarısı part time çalışıyor. Bu oran kadınlarda yüzde 77. Yani çalışan her dört kadından üçü part time işlerde. Türkiye’de toplam istihdamın sadece yüzde 12.8’i part time istihdam içerisinde. Ülkemizde kadınlar içerisinde bu oran yüzde 25.3.

Esnek çalışma yöntemlerini uygulayan ülkelerde part time çalışanların sosyal güvencelerinin yan uygulamalar ile sağlandığını ve bunun yanında özellikle nüfusun yaşlanmasını önlemek adına çocuk sayısının artırılmasına yönelik teşvikler düzenlendiğini görüyoruz.

Geçici iş ilişkisi esnek istihdam modelleri içerisinde en çok tartışma yaratan çalışma biçimi. Daha önce Meclis’ten geçen yasa, Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmayınca, hayata geçememişti. Bu sefer sosyal tarafların katılımının öngörüldüğü ve gerekli önlemlerin alındığı bir yapının hayata geçirilmesi hedefleniyor.

Buna göre öncelikle İŞKUR tarafından yetkilendirilmiş özel istihdam bürolarının geçici iş ilişkisi kurmasına izin verilecek. Özel istihdam büroları, işverenlerle geçici işçi tedarik sözleşmesi yaparak, bünyelerindeki işçileri o işverenlere devredecek. Geçici iş ilişkisi kurulması esas değil istisna olacak. Mevsimlik işler, bir işçinin askerlik, hamilelik gibi nedenlerle çalışamadığı durumlar geçici iş ilişkisinin ilk hedefi konumunda. Bu durumdaki kişiler için geçici iş ilişkisinin kurulması sağlanacak. Böylece hem işverenler geçici süre ile yararlanamadığı personel yerine kalıcı bir istihdam ve bunun getireceği yeni yüklere katlanmayacak, çalışanlarda askerlik, hamilelik gibi nedenlerle işlerinden olmayacak.

Geçici iş ilişkisinin sürekli hale gelmesini engellemeye yönelik olarak işyerinde geçici olarak çalıştırılabileceklerin sayısı ve yine geçici iş ilişkisinin süresine ilişkin sınırlar belirlenecek.

Uzaktan çalışma, özellikle eğitim düzeyi yüksek kişiler tarafından tercih edilen bir istihdam modeli. Kişi işverene bağlı olarak iş görme borcunu yerine getirmekle birlikte, bu işi işyeri çatısı altında değil, kendi evinden yapabilir. Özellikle trafik, otopark sorunu olan büyükşehirlerde bu tip çalışma sadece çalışan kişiye değil şehir hayatına da katkı sağlamakta. Kişi işverenin denetimi altında olmaksızın kendisine verilen işi yerine getirebilmekte ve bunun karşılığında ücretini almakta.

Uzaktan çalışma konusunda Çalışma Bakanlığı yasal hazırlık içinde, konu esneklik çerçevesinde önümüzdeki dönemde yasa teklifi olarak Meclis’e gidecek.

Uzaktan çalışmanın ücret ve sigorta bildirimine ilişkin sıkıntılarının çözülmesi halinde, özellikle bilişim, reklamcılık gibi sektörlerde çok yoğun olarak kullanılabileceği kanaatindeyim. Eğitim düzeyi yüksek, kendisine verilen iş için gerekli süre sınırına riayet edebilecek ve işverene bağlı olmaksızın çalışabilecek nitelikteki personelin, herhangi bir hak kaybına uğramaksızın çalışmasına imkân sağlayacak uzaktan çalışma, hem uzaktan çalışan kişiye, hem de özellikle büyükşehirlerde toplumsal hayata katkı sağlayacaktır.

Son dönemlerde büyükşehirlerde bu tip merkezlerin ortaya çıktığı ve işyerine bağlı olmaksızın çalışan kişilere faks, internet gibi imkânlar sunulduğunu görüyoruz. Yani öncelikle toplumsal hayatın bu yönde değiştiğini daha sonra hukuki yapının bu tip çalışanların hak kayıplarını önlemeye yönelik mekanizmalar kurguladığını söylemek mümkün.

Esnek çalışma modellerinin bir bölümü İş Kanunumuzda mevcut. Fakat yapılan araştırmalar ülkemizde işverenlerin, esnek çalışma modelleri ve bu modelleri nasıl uygulayacakları konusunda bilgi sahibi olmadıklarını gösteriyor.

Çalışma Bakanlığı, ekim ayında Meclis’in açılmasıyla birlikte yeni bazı yasal düzenlemelerin olabileceğinin sinyalini verdi.

Buna göre, esnek çalışma modellerinin özellikle çalışan anneleri ve kadın istihdamının yoğun olduğu sektörleri rahatlatacak şekilde ve yine askerlik nedeniyle işinden ayrılmak zorunda kalan kişilerin sorunlarını hafifletmek amacıyla düzenleneceği konuşuluyor. Bunun yanında tabii ki, en çetrefilli ve üzerinde tartışılacak konu geçici iş ilişkisi. (milliyet)