Esas itibariyle emeklilik toplumun önemli bir kesimi için güvence anlamına geldiği için önemlidir. Aşağıda ayrıntılı olarak anlatacağımız üzere erken emeklilik şu anki durumda pek mümkün görünmemektedir.

01.04.1987’ye kadar emeklilik şartlarında prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresinin dışında yaş şartı bulunmamaktaydı. İlk işe girdiği tarihinden itibaren kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalı olmak ve bu süre içerisinde en az aralıksız 14 yıl prim ödemiş olmak emekli olmak için yeterliydi. Ancak yaş şartının olmaması sigortalıların 30’lu yaşlarında emekli olmasına imkân sağlamış ve ülkemizde büyük ölçüde genç emekli sayısının artmasına sebep olmuştur.

Genç emekli sayısının artmasının diğer sebeplerinden biriside 01.04.1981 tarihine kadar sigortalı olma yaşı ile ilgili bir düzenlemenin olmamasıdır.

Çünkü 01.04.1981’den önce 18 yaşından küçük çocuklarında sigortalılık başlangıç tarihi kanunen kabul edildiği için 13 yaşında sigortalı olan bir kadının 33 yaşında, erkeğin ise 35-40 yaşlarında emekli olması mümkün olmaktadır. Bu yasal düzenlemeler, genç emeklilerin sayısının önemli derecede artmasına yol açmıştır.

Genç emeklilerin önlenmesi amacıyla 10 Ocak 1986 tarihinde 3246 sayılı Kanunla ilk defa emeklikte kadınlarda 55, erkelerde 60 yaş şartı getirilmiştir. Ancak emekliğine az kalmış sigortalılarla ilgili de kadınlar için 41, 43, 45 ve erkekler için de 46, 48 ve 50 yaş kademeleri oluşturulmuştur.

Süleyman Demirel’ in 1992 yılında iktidara gelmesiyle 27.02.1992 tarih ve 3774 sayılı kanunla daha önce 3246 sayılı Kanunla getirilen yaş şartı tamamen yürürlükten kaldırılmış ve eski haline getirilmiştir. Süleyman Demirel zamanında yaş şartının kaldırılması, kişilerin daha da erken yaşta emekli olmalarına neden olmuş ve bu yüzden emeklilik sistemine ödenen prim süresi kısa olduğundan bağlanan maaşında az olmasına sebep olmuştur.

SGK’nın geliri gideri karşılamıyor

2014 yılında SGK’nın toplam prim gelirleri 133 milyar 999 milyon lira ve toplam emekli aylığı ödemeleri ise 134 milyar 392 milyon lira olarak gerçekleşti. Yani SGK’nın tüm prim gelirleri sadece emekli aylıklarını dahi ödemeye yetmemektedir. Emekli aylığı dışındaki 2014 yılı sağlık giderleri 54.5 milyar, diğer giderleri ise 15.5 milyar liradır. 2014 yılında SGK 20 milyar liranın üzerinde bir açık vermiştir.

2015 yılı içinse SGK bütçesinde toplam prim gelirlerinin 149.6 milyar lira ve toplam emekli aylığı ödemelerinin ise 158.6 milyar lira olması öngörülüyor.

Emekli aylığı dışındaki 2015 yılı sağlık giderlerinin 57 milyar, diğer giderlerinin ise 7.7 milyar olması bütçelenmiştir. 2015 yılında SGK’nın 18.1 milyar açık vermesi beklenmektedir.

Emekliye Ak jestler

2002 yılında 58. Hükümet göreve başlar başlamaz, emekli aylıklarında enflasyon oranının üstünde artış yapılması ve aylıkların daha gerçekçi rakamlara yükseltilmesi için harekete geçti.

Günün ekonomik koşulları ve bütçe dengeleri gözetilerek, SSK emeklileri ile BAĞ-KUR emeklilerinden 13 ila 24. basamaktan aylık alanlara 75 TL seyyanen zam yapıldı. 12. basamağa kadar olan BAĞ-KUR emeklisine ve tarım BAĞ-KUR emeklilerine 100 TL eşit oranda zam yapıldı.

2002 yılından bugüne kadar olan dönemde SSK işçi emekli aylığında reel yüzde 42,80, SSK tarım aylığında reel yüzde 53, BAĞ-KUR esnaf emekli aylığında reel yüzde 100,10, BAĞ-KUR tarım aylığında yüzde 237,50, memur emekli aylığında reel yüzde 22,90 artış sağlandı. Yine SSK ve BAĞ-KUR emeklilerine Temmuz ayı ödeme döneminde yapılacak artıştan sonra, dosya bazında ödenmesi gereken tutar esas alınmak suretiyle 1000 lira ve altındaki gelir ve aylıklara 100 lira, bin liranın üzerindeki gelir ve aylıklara da bin 100 lirayı geçmeyecek şekilde seyyanen zam yapılacak. Böylece emeklilere verilen destek reel olarak ciddi oranda artmış olacaktır.

Ancak emekliler Ak Parti’den durumlarının ele alınmasını ve geçim şartlarına göre bir ayarlama yapılmasını istiyor. Bugüne kadar emekliye destek veren Ak Parti bundan sonra da mali disiplin çerçevesinde gerekli iyileştirmeleri yapacaktır.

resul kurt - star