Erzurum’dan okurumuz Elif Türkoğlu soruyor: “Bünyamin bey, iki oğlum var. Biri üniversitede okuyor. Biri ise down sendromlu. Oğlumdan dolayı erken emekli olabiliyor muyum? Ne yapmam lazım? Özürlü bakım aylığı alabilir miyim?”

Sayın okurum, 2008 yılında yürürlüğe konulan sosyal güvenlik reformu kadınlar ve engelliler gibi dezavantajlı kesimlere dönük çeşitli düzenlemeler yaptı.

Bazı kesimlerce iddia edilenin aksine sosyal güvenlik ve sosyal koruma sistemlerimizde son on yılda önemli pozitif düzenlemeler yapıldı, yeni haklar getirildi.

Bunlardan birini de kadınlara belirli şartlarda sağlanan erken emeklilik hakkı oluşturuyor.

Bu kapsamda, özürlü çocuğu olan annelerin erken emekli olabilmeleri için düzenleme yapılmış bulunmakta. Sosyal güvenlik reformu ile getirilmiş olan bu hak kadın sigortalılara getirilmiş bir pozitif ayrımcılık niteliğinde.

Başkasının sürekli olarak bakımına muhtaç çocuğu olan erkek sigortalıları kapsamıyor.

Peki, kadın sigortalılara getirilmiş bu hak neyi kapsıyor, nasıl yararlanılabilir? Ayrıntılı olarak açıklayalım.

Engelli Çocuğu Olan Kadınlar

Erken emeklilik hakkı emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılara 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile getirilmiş bulunan bir hak.

Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunan anneler erken emekli olabiliyorlar.

Bu durumda olan kadın sigortalıların, sosyal güvenlik reformunun yürürlüğe girdiği tarih olan 01.10.2008 tarihi sonrasındaki prim ödeme gün sayılarının dörtte biri prim ödeme gün sayılarına ekleniyor.

Başka bir ifade ile yılda 360 gün çalışan bir kadın sigortalı 360 gününe ilave olarak 90 gün daha sigorta günü kazanıyor.

Dahası eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de düşülüyor. Bu şekilde dört yılda bir yaş daha erken emekli olunabiliyor.

Örneğin 01.10.2008 sonrasında dört yıl bu şekilde çalışan kadın sigortalının emeklilik yaş şartı örneğin 48 ise 47’ye düşüyor.

Tüm Sigortalı Kadınlar Yararlanabilir

Bu hak, gerek sosyal güvenlik reformu öncesinde işe girmiş eski sigortalıları gerekse de sonradan işe girmiş kadınları kapsıyor.

Ancak ilave gün hakkı ancak reform sonrasındaki çalışmalara uygulanıyor, 01.10.2008 öncesindeki çalışmalara yürütülmüyor.

Sigortalı kadının evli, bekâr veya dul olması da erken emeklilik hakkından yararlanmasına etki etmiyor.

Önemli olan sigortalının kadın olması, engelli bir çocuğunun bulunması ve çocuğun engelinin başka birinin sürekli olarak bakımına muhtaç olmasına neden olduğunun tespit edilmiş bulunması. Bu üç koşulu sağlayan kadınlar bu haktan yararlanabiliyor.

Bu koşulları sağlayan birden fazla özürlü çocuğu bulunan anneler ise haktan yalnızca bir kez yararlanabiliyor, mükerrer olarak yararlanma imkânı yok.

Sağlık Kurulu Raporu Almak Gerek

Engelli çocuğu olan anneler bu haktan otomatik olarak yararlanamıyor.

Bunun için malul çocuklar hakkında SGK’nın belirlediği ve yetkilendirdiği hastanelerden sağlık kurulu raporu almak gerekiyor.

Bu şekilde alınan raporlar SGK Sağlık Kurulu’na gönderiliyor.

SGK sağlık kurulunca da çocuğun malul olduğu ve başka birinin sürekli olarak bakımına muhtaç durumda olduğu tespit edilir ise kadın sigortalılar erken emeklilik sağlayan prim günü eklenmesi ve bu eklenen sürenin yaş şartlarından düşülmesi hakkına kavuşuyor.

Eğer SGK sağlık kurulunun verdiği rapor olumsuz ise bu rapora karşı SGK Yüksek Sağlık Kurulu’na itirazda bulunmak mümkün.

Rapor SGK Yüksek Sağlık Kurulu’nca da olumsuz çıkar ise bu kez, mahkemeye başvurmak gerekiyor. Mahkeme Adli Tıp Kurumu ve Adli Tıp Kurumu Genel Kurulu’nda alınacak rapora göre işlem tesis ediyor.

Nasıl Başvurulacak?

Özürlü çocuğu bulunan annelerin erken emeklilik hakkından yararlanmak için SGK’ya başvurması gerekiyor.

SGK’nın bu tür başvuruları nasıl değerlendireceğine dair usuller 2013/34 sayılı Maluliyet Tespit İşlemleri Genelgesi’nde açıklanmış bulunmakta.

Başvuru için bir şekil şartı yok. Başvurunun “başkasının sürekli bakımına muhtaç çocuğu bulunduğu” ve “bu konunun tespit edilmesi için hastaneye sevk edilmesini” talep eden bir dilekçe ile yapılması mümkün.

5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi dikkate alınarak, çocuğun hangi tarih itibariyle başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olduğunun tespit edilmesinin istenmesi halinde; bu tarihin (kadın sigortalının işe giriş tarihi ile çocuğun doğum tarihinin) dilekçede ve üst yazıda belirtilmesi gerekiyor. memurhaber - Bünyamin Esen