KAMU
Emeklilik hesabında 1 gün, 1 yıl fark ettirir
Okuyucularımızın en çok sorduğu soru; “Ne zaman emekli olurum?” Gelişmiş ülkelerde çalışanlar ne zaman ve hangi koşullarla emekli olacaklarını işe ilk başladıklarında bilirler. Planlamalarını buna göre yaparlar. Bizdeyse tam tersi. Bu nedenle bugün SSK’lıların emeklilik hesabını ortaya koyacağız.
8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar 5 koşulu aynı anda yerine getirirse emekli olabilir. Bunlar; yaş, kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık, prim gününü tamamlamak, sigortalı işten ayrılmak, SGK’ya emeklilik dilekçesi vermek. Biri bile eksik olsa emeklilik aylığı bağlanmaz.
İlk işe başlama tarihi çoğu zaman yanlış hesaplanır. Özellikle, staj başlangıç tarihi emeklilik tarihi için belirleyici olmaz. 2 milyon kişi kendisini ‘staj mağduru’ olarak tanımlıyor.
4/a sigortalıları yani SSK’lılar için emeklilik yaşını ve ne kadar süreyle prim ödeneceğini belirleyen temel unsur, ilk kez işe başlanılan tarihtir. Ancak emekli olunacak tarih zaman içerisinde sürekli değişiklik gösterdi. Hükümetler emeklilik yaşlarıyla sürekli oynadılar.
Yaşı beklemeden emekli olabilenler
İşe başlangıç tarihleri, 9 Eylül 1976 tarihinden önce olan sigortalı erkekler ile 9 Eylül 1981 tarihinden önce olan sigortalı kadınlar, erkek ise en az 25 yıl sigortalı olma, kadın ise en az 20 yıl sigortalı olma ve 5000 gün prim ödeme koşuluyla yaşı beklemeden emekli olabilirler.
Ayrıca bu tarihler itibariyle sigortalı olanlar için emeklilikte ikinci bir formül daha var. Bu formüle göre; sigortalı olanlar en az 15 yıl sigortalı olma ve en az 3600 gün prim ödeme şartıyla, erkek ise 55, kadın ise 50 yaşında emekli olabilirler.
‘Kademeli yaş’a tabi olanlar
1 Mayıs 2008’den sonra emeklilik yaşının kademeli olarak artırıldı. Bu dönemde emeklilik için belirleyici olan tarih 31 Aralık 2035.
Şöyle ki; ilk defa 30 Nisan 2008’den sonra sigortalı olanlar en az 7200 gün prim ödemek koşulunu 31 Aralık 2035 tarihinde sağlarsa yaştan etkilenmeden, kadınsa 58, erkekse 60 yaşında emekli olabilir. İlk defa 30 Nisan 2008’den sonra sigortalı olanlar, 7200 gün prim ödeme şartını 31 Aralık 2035 tarihinden sonra sağlarlarsa, tablodaki tarihlere göre emekli olurlar.
Bir gün önce, bir yıl önce demek!
Bir gün bile, emekli olma şartlarını değiştiriyor. Örneğin 9 Eylül 1999 tarihinde ilk kez sigortalı olan bir erkek çalışan 7000 gün prim ödeme ve 60 yaşı doldurma şartlarıyla emekli olabilirken, aynı kişi bir gün önce sigortaya girmiş olsaydı, bu sefer 5975 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına sahip olacaktı.
1999-2008 arasında işe başlayanlar
9 Eylül 1999 ve 30 Nisan 2008 arasında sigortalı olan kadın ve erkekler 7000 gün primle emekli olabilecek. Ancak kadın sigortalılar 58, erkekler 60 yaşı tamamlamak zorunda.
Bir başka formüle göre; kadınlar 25 yıl sigorta, 4500 gün primle 58 yaşında emekli olabiliyor. Erkeklar 25 yıl sigorta, 4500 gün primle 60 yaşında emeklilik hakkını kazanabiliyor.
1999’dan önce sigortalı olanlar
8 Eylül 1999 tarihinde emekli olabilmek için yaş şartı getirildi. 9 Eylül 1976 ile 8 Eylül 1999 arasında sigortalı olan erkekler ile 9 Eylül 1976 ile 8 Eylül 1999 arasında sigortalı olan kadınlar için yandaki tabloda verdiğimiz bilgiler çok önemli. Bu tabloya bakarak, belirli tarih aralıklarında ilk defa sigortalı olanlar o satır aralığında verdiğimiz, sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş şartını sağlayarak emekli olabilirler.
Yaş büyütmek emekliliği etkilemez
Sigorta başladıktan sonra yaş büyütmek, emeklilik hesabında dikkate alınmaz. Bu kişiler erken emekli olamaz.
18 yaşından önce sigortalı çalışmaya başlayanların ödedikleri prim günleri emeklilikte istenilen prim gününe ilave edilirken, sigorta başlangıcı 18 yaşın tamamlandığı gündür. Sigortalılık süresi ise 18 yaşın tamamlandığı tarihten itibaren hesaplanır. Emeklilikte 18 yaşa takılmayıp, ilk defa sigortalı olduğunuz tarihe denk gelen, tabloki bakın. Cem Kılıç Milliyet