Emekli aylıklarının bağlanması bazı hallerde altı ay veya bir yılı bulabilmektedir. İşte bu süre uzaması nedeniyle oluşan sıkıntılı durumun ortadan kaldırılabilmesi için avans ödenmesine ilişkin düzenleme yapılaması gereği duyulmuştur. Emekli olacak birçok kişi ise bu düzenlemeyi bilmemektedir. Bu ödeme talebe bağlı olduğu için SGK'da kendiliğinden bu ödemeyi yapmamaktadır. İşte bu yazımızda sigortalılar için önemli bir hak olan avans hakkını anlatmaya çalışacağız.

5510 sayılı Kanunun Zamanaşımı, hakkın düşmesi ve avans başlıklı 97 nci maddesinde; “Sigortalılar ile bunların hak sahiplerinin, genel sağlık sigortalıları ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, bu Kanunun uygulanması bakımından hak ettikleri alacaklarının süresi içinde ödenememesi halinde, avans verilmesine Kurum yetkilidir.”hükmüne yer verilerek avansla ilgili yasal alt yapı oluşturulmuştur.

Her fırsatta emekli aylıklarının bağlanma süresinin 20 güne çekileceği ifade edildiğine göre avans ödemesi için öngörülen 90 günlük süre oldukça uzundur. Ayrıca, 90 günlük süre genelge ile belirlendiğinden her zaman değiştirilebilir ve emekli olacakların mağduriyeti giderilebilir. Avans ödemesi için ön görülen süre 20 güne çekilirse hem emekli aylığı bağlayanların iki ayağı bir papuca sokulmaz hem de emekli olacaklar mağduriyet yaşamaz.

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının çıkarmış olduğu 2011/58 nolu Genelgede ise avansla ilgili konunun detaylarına yer verilmiştir. Bu Genelge hükümleri çerçevesinde konuyu açıklayacak olursak;

Sosyal Güvenlik Kurumuna tahsis talebinde (emekli aylığı talebinde) bulunan sigortalı ve hak sahiplerine 90 gün içinde gelir ve aylık bağlanamaması durumunda, Kurumca gelir ve aylık bağlanmasına hak kazandığı anlaşılan sigortalı ve hak sahiplerine yazılı talepte bulunmaları halinde, ilerideki alacaklarından mahsup edilmek üzere avans ödenmesi yapılmaktadır.

Avans miktarı her üç ay için, bağlanacak aylıklarda net asgari ücretin üç katını, gelirlerde ise net asgari ücretin iki katını geçmemek üzere Sosyal Güvenlik Kurumunca belirlenecektir.

Avansın bağlanacak gelir ve aylıkların birikmiş tutarından fazla olan bölümü, müteakip gelir ve aylıklarından 1/4 oranında kesilerek mahsup edilecektir.

Ancak, şuana kadar Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca belirlenen bir tutar olmadığına göre bağlanacak aylıklar için 773,01 TL x 3 = 2319,03 TL, gelirlerde ise 773,01 TL x 2 = 1546,02 TL' yi geçemeyecek şekilde ödenebilecektir.

sgkrehberi