Bazı fiil ve hallerin memurlar tarafından yapılmasına yasak getiren 657 sayılı Devlet memurları Kanunu, bu yasaklardan bazılarını “Yasaklar” başlığıyla ayrı bir bölümde toplarken, bazılarına ise bu bölüm dışında farklı maddelerde değinmiştir.

657 sayılı Kanunu, getirdiği yasaklara uymayan Devlet memurları için çeşitli yaptırımlar uygulanmasına da hükmetmiştir. Bu yazımızda memurunyeri.com olarak, memurlara getirilen yasakların sadece bazılarından söz edeceğiz.

Toplu eylem ve hareketlerde bulunma yasağı

Devlet memurlarının kamu hizmetlerini aksatacak şekilde memurluktan kasıtlı olarak birlikte çekilmeleri veya görevlerine gelmemeleri veya görevlerine gelip de Devlet hizmetlerinin ve işlerinin yavaşlatılması veya aksatılması sonucunu doğuracak eylem ve hareketlerde bulunmaları yasaktır.

Grev yasağı

Devlet memurlarının greve karar vermeleri, grev tertiplemeleri, ilan etmeleri, bu yolda propaganda yapmaları yasaktır.

Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı

Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamazlar.

Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler ile görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler bu yasaklamanın dışındadır.

Hediye alma, menfaat sağlama yasağı

Devlet memurları, doğrudan doğruya veya aracı eliyle hediye isteyemez; görevleri sırasında olmasa dahi menfaat sağlama amacı ile hediye kabul edemez; iş sahiplerinden borç para isteyemez ve alamazlar.

Denetimindeki teşebbüsten menfaat sağlama yasağı

Devlet memuru, denetimi altında bulunan veya kendi görevi veya mensup olduğu kurum ile ilgisi olan bir teşebbüsten, doğrudan doğruya veya aracı eliyle her ne ad altında olursa olsun bir menfaat sağlayamaz.

Gizli bilgileri açıklama yasağı

Devlet memurları, görevlerinden ayrılmış olsalar bile kamu hizmetleri ile ilgili gizli bilgileri yetkili bakanın yazılı izni olmadıkça açıklayamazlar.

Yurt dışında davranış yasağı

Devlet memurlarından sürekli veya geçici görevle veya yetişme, inceleme ve araştırma için yabancı memleketlerde bulunanlar Devlet itibarını veya görev haysiyetini zedeleyici fiil ve davranışlarda bulunamazlar.

Amirin maiyetindekilere ilişkin yasakları

Amir konumundaki Devlet memurları, maiyetindeki memurlara kanunlara aykırı emir veremez ve maiyetindeki memurdan hususi bir menfaat temin edecek bir talepte bulunamaz, hediyesini kabul edemez ve borç alamazlar.

Siyasi faaliyet yasağı

Devlet memurları siyasi partiye üye olamazlar, herhangi bir siyasi parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef tutan bir davranışta bulunamazlar; görevlerini yerine getirirlerken dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep gibi ayırım yapamazlar; hiçbir şekilde siyasi ve ideolojik amaçlı beyanda ve eylemde bulunamazlar ve bu eylemlere katılamazlar.

Devlete karşı faaliyet yasağı

Devlet memurları, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına ve kanunlarına aykırı olan, memleketin bağımsızlığını ve bütünlüğünü bozan Türkiye Cumhuriyetinin güvenliğini tehlikeye düşüren herhangi bir faaliyette bulunamazlar ve aynı nitelikte faaliyet gösteren herhangi bir harekete, gruplaşmaya, teşekküle veya derneğe katılamazlar ve bunlara yardım edemezler.

Basına bilgi veya demeç verme yasağı

Devlet memurları, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç veremezler. Bu konuda gerekli bilgi ancak bakanın yetkili kılacağı görevli illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından verilebilir.

Resmi belge, araç ve gereçlerin yetki verilen mahaller dışına çıkarma yasağı

Devlet memurları, görevleri ile ilgili resmi belge araç ve gereçleri, yetki verilen mahaller dışına çıkaramazlar, hususi işlerinde kullanamazlar.