Kamu kurumlarının personel birimleri çoğu zaman rutini yürütmekte ve rutin dışına çıkmamaya çalışmaktadır. Rutin dışı işlerin ortaya çıkması halinde ise çoğu zaman memurlar mağdur edilmektedir. Şayet rutin dışı işler ilgililer tarafından soruşturulmaya başlanırsa işte o zaman Devlet Personel Başkanlığı'na veya Maliye Bakanlığı'na sorulma gereği duyulmaktadır.

Halbuki tereddüt edilen konularda mutlak surette görüş talebinde bulunulmalıdır. Bu çerçevede adaylık döneminde karşılaşılan sıkıntılardan birisi de aday memurlara, asaletleri tasdik edilinceye kadar kademe ilerlemesi uygulanıp uygulanmayacağı ile bunun istisnalarının bilinmemesidir.

Genel kural aday memurlara adaylık döneminde kademe ilerlemesi uygulanmaması ise de bunun istisnaları vardır ve çoğu zaman da bu kamu kurumlarınca bilinmediği için uygulanmamaktadır. Bu durumu bir soruyla izah etmeye çalışacağız.

Açıktan aday memur olarak atananlara, adaylık dönemi içinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36'ncı maddesinin A/1, A/6 ve A/9'uncu bentleri gereğince kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi uygulanır mı?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36'ncı maddesinin A/1 bendinde; 'Avukatlık stajını açıkta iken yapanlara iki, memuriyette iken yapanlara bir kademe ilerlemesi uygulanır' hükmü,

A/6-b bendinde; 'Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır. Bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına, meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilir' hükmü,

A/9 bendinde ise; 'Memurluğa girmeden önce veya memuriyetleri sırasında yükseköğrenim üstü master derecesi almış olanlarla yükseköğrenim kurumlarında en az bir yıl ilave öğrenim yaparak lisansüstü ihtisas sertifikası alanlara bir kademe ilerlemesi, tıpta uzmanlık belgesi alanlara, meslekleri ile ilgili öğrenim dallarında doktora yapanlara bir derece yükselmesi uygulanır…' hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Kanun'un 64'üncü maddesine göre devlet memurunun kademede ilerlemesi yapabilmesi için; memurun kademe ilerlemesinin yapılabilmesi için bulunduğu kademede en az bir yıl çalışmış olması ve bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunması şartları aranmaktadır.

Ayrıca, 657 sayılı Kanun'un 158'inci maddesinde, aday memurlara, asaletleri tasdik edilinceye kadar kademe ilerlemesi uygulanmayacağı ifade edilmektedir. İşte çoğu kamu kurumu bu hükme takılarak 657 sayılı Kanun'un 36/A-1, A/6-b ve A/9 uncu maddeleri gereğince verilmesi gereken kademeleri asalet tasdikinden sonra vermektedir.

Bize göre aday memurların asaletleri tasdik edilinceye kadar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 64'üncü maddesi hükümlerine göre kademe ilerlemesi yapılamayacağı belirtilmiş olsa da bu düzenleme genel bir düzenleme olup, özel düzenleme niteliğindeki adaylık süresi içinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36'ncı maddesinin A/1, A/6 ve A/9'uncu bentleri gereğince kademe ilerlemesi yapılması gerekmektedir. İlgililerin belgelerini ibraz etmeleri halinde adaylık süresi içerisinde kademe ilerlemelerinin veya derece yükselmelerinin yapılması gerekmektedir. Nitekim Devlet Personel Başkanlığı'nın da 30/4/2010 tarihli ve 8303 sayılı görüşü bu yöndedir.

Adaylık döneminde özel sebeplerden dolayı istifa ettim. Daha sonra sınavlara hazırlandım ve bir kamu kurumuna aday memur olarak atandım. Kurumum önceki hizmetlerimin dikkate alınmayacağını söylüyor. Bu işin doğrusu nedir?

Bazı kamu kurumları adaylık döneminde istifa eden memurların daha sonra farklı bir kuruma aday memur olarak atanılması halinde daha önceki hizmetlerini hem yıllık iznin hesabında hem de adaylık süresinin hesabında dikkate almamaktadır.

657 sayılı Kanun'un 54-58'inci maddelerinde aday memurlukla ilgili düzenlemelere yer verilmiştir. Yine aynı kanunun 159'uncu maddesinde; adaylık süresi sonunda bu kanun hükümlerine göre asıl memurluğa atananların adaylıkta geçirdikleri sürelerin, kademe ilerlemelerinde ve derece yükselmelerinde değerlendirileceği hükmüne yer verilmiştir.

Sonuç olarak yukarıda yer verdiğimiz hükümler birlikte değerlendirildiğinde, aday memur iken istifa eden memurun yeniden aday memur olarak atanması halinde adaylık süresinin tespitinde memuriyetten çekilmeden önce adaylıkta geçirdiği sürelerin dikkate alınması ve toplam sürenin hem izinde hem adaylık süresinde hem de kademe ilerlemesi için gerekli sürede dikkate alınması gerekmektedir.

Benzer sorunların çözümüne katkı yapmak için Devlet Personel Başkanlığı'nın her konuda rehber hazırlayarak kamu kurumlarına göndermesi gerekmektedir. Yani aday memur rehberi, disiplin rehberi, mali konular rehberi gibi birçok rehber hazırlanırsa böyle bir çalışmayla hem kendi iş yükünü hafifletir hem de güzel bir çalışmaya imza atmış olur. Bizden hatırlatması.

(Ahmet ÜNLÜ/Yeni Şafak)