Asgari ücretteki artışlar, memurların da içinde bulunduğu 75 milyonu doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir. Bu bağlamda '2014 yılı asgari ücret tutarı ne kadar olacak? Memurların maaşını etkiler mi ve ödenen net tutar memurdan memura değişir mi?' sorularıyla konuyu izah etmeye çalışacağız.

Asgari ücret konusunda her yıl olduğu gibi bütçede öngörülen rakamlara bakarak üç aşağı beş yukarı tahminler yapılabilir. Geçen yıl bütçede öngörülen artış, her altı ay için yüzde 3'lük artışlar şeklindeydi. Ancak, yapılan pazarlıklar sonucunda artışlar ilk altı ay için yüzde 4.1, ikinci altı ay için yüzde 4.4 olmuştu. Böylece 2013 yılı için yıllık artış yüzde 8.61'i bulmuştu.

2014 yılı artışlarının 2013 yılına yakın olacağını ve hatta 'üç seçim' dikkate alındığında 2013 yılına göre daha yüksek belirlenebileceğini tahmin edebiliriz. Bu yıl bütçede öngörülen rakamlar, ilk altı ay için yüzde 3, ikinci altı ay için de yüzde 3 olarak öngörüldü. 2014 yılında gerçekleşecek olan Mart ayındaki yerel seçimler, ardından Cumhurbaşkanlığı seçimi ve gelecek yılı kapsayacak genel seçimler dikkate alındığında asgari ücret artışının bütçede öngörülenin üzerinde gerçekleşebileceğini söyleyebiliriz. Ancak, hükümetin popülist yaklaşımlar sergilemeyeceğini varsayarsak 2013 yılı artışlarını esas alabiliriz ve ilk altı ay için yüzde 4.1, ikinci altı ay için de yüzde 4.4 asgari ücret artışı olacaktır diyebiliriz.

Bütün çalışanlar ve özelde de memurlar için uygulanacak asgari geçim indirimi, memurun kendisinin veya ailesinin asgari geçim düzeyini sağlayacak bölümünün toplam gelirden düşülerek vergi dışı bırakılmasıyla hesaplanmaktadır. Gerçek rakamlardan uzak olmakla birlikte ele geçen maaşa etkisi bulunmaktadır ve asgari ücrettin ilk dönemindeki artış memur maaşını doğrudan etkilemektedir.

Asgari geçim indirimi 01.01.2014 - 30.06.2014 (Ocak) için belirlenen asgari ücretin mükellefin durumuna göre belirlenen oranın ücretliler için belirlenen 1'inci ücret dilimi (%15) ile çarpılmak suretiyle bulunmaktadır. Memurlar da ücretli olduğu için asgari geçim indiriminden yararlanmaktadır. Dolayısıyla 01.01.2014 - 30.06.2014 (Ocak) için belirlenen asgari ücret çalışanlar açısından önem arz etmektedir.

Bu açıklamalardan sonra 2013 yılı verileri çerçevesinde 2014 yılının ilk döneminde asgari ücrette % 4,1 oranında artış yapıldığını varsaydığımızda asgari ücret; 1.021,5 * % 4,1= 41,88 +1.021,5= 1.063,38 TL olacaktır.

Asgari geçim indirimi tutarları ne kadardır?

Bekar Memur 1.063,38 % 50 % 15 79,75

(Memur, Çalışan)

Evli eşi çalışmayan ve çocuksuz 1.063,38 % 60 % 15; 95,70

Evli eşi çalışmayan ve 1 çocuklu 1.063,38 % 67,5 % 15; 107,67

Evli eşi çalışmayan ve 2 çocuklu 1.063,38 % 75 % 15; 119,63

Evli eşi çalışmayan ve 3 çocuklu 1.063,38 % 80 % 15 127,61

Evli eşi çalışmayan ve 4 çocuklu 1.063,38 % 85 % 15 135,58

2014 yılı ilk 6 aylık dönemi tahmini asgari ücretin % 85'i için hesaplanan gelir vergisi tutarı 135,58 TL olduğundan Asgari Geçim İndirimi 2014 yılında 135,58 TL'yi aşamayacaktır.

Boşanmış ancak çocukların velayeti kendisinde olan memur da bu tablo esas alınarak asgari geçim indiriminden faydalanabilecektir. Bu nedenle asgari ücretin brüt tutarı aynı olmakla birlikte ele geçen net tutarı kişiden kişiye değişmektedir.

Birçok ödeme kalemi asgari ücrete paralel arttırıldığı için asgari ücretteki artışlar oldukça önem arz etmektedir. Pazarlıkların çetin geçmesinin sebebi de bütçeye önemli ölçüde yük getirmesi ile işverenlere getirdiği ilave yüktür. Örneğin Bakıma muhtaç engelli ve bakıma muhtaç engelliye evde bakım hizmeti veren kişilere Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından ödenmekte olan evde bakım ücretleri net asgarî ücret tutarına göre belirlenmekte olduğundan asgari ücretteki artış oranı oldukça önemlidir. Çalışanlara yapılan asgari geçim indiriminin de asgari ücrete göre belirlenmesi bütçeden önemli tutarların çıkmasına sebep olabilmektedir.

Yine sigortalıların borçlanma tutarları da asgari ücretle doğrudan ilgilidir. Bu nedenle borçlanma yapacakların Aralık ayı içerisinde borçlanmaları daha az ödeme yapmaları açısından oldukça önemlidir.

Genel sağlık sigortası kapsamında olanların ödeyecekleri GSS primleri de asgari ücrete göre belirlendiğinden asgari ücret artışı ödenecek GSS primlerini de arttırmaktadır.

İsteğe bağlı sigortalıların ödeyecekleri sigorta prim tutarlarından tutun da yurt dışı borçlanma tutarlarına kadar birçok ödeme asgari ücrete bağlıdır. Asgari ücret ne kadar yüksek olursa ödenecek prim tutarları da o kadar yüksek olabilmektedir. Bu nedenle Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı asgari ücret artışları sonrasında prime esas kazançların alt ve üst sınırları ile bazı işlemlere esas tutarlarla ilgili olarak genelge çıkartmaktadır. Sonuç olarak asgari ücretlerdeki artışlar kimilerini sevindirirken kimilerini de üzebilmektedir. Asgari ücret deyip geçmeyelim. (Ahmet Ünlü / Yeni Şafak)