AKP, bütün santralları, kömür madenlerini, 25 şeker fabrikasını, 5 makine fabrikasını, TEİAŞ’ın yüzde 49 hissesini, Demiryollarını, TPAO’yı, BOTAŞ’ın iletim hatlarını, PTT’yi, Otoyol ve köprüleri, Eti Maden’in sülfirik ve borik asit fabrikalarını, limanları, Haydarpaşa Garı ve Güllük Marina’yı ve daha çok sayıda kurumu satılığa çıkardı.

Bu kurumların işçileri ya işten çıkarılacaklar, ya da 4/C’ye sürülecekler. Ama işçiler 4/C statüsünde çalışmanın ne olduğunu bilmiyor ve iyi olduğunu sanıyorlar. Bursa Taşeron İşçileri Derneği şu sıra bildiri dağıtıyor. Bildiri, satılacak bütün kurumlardaki işçilerin başına ne geleceğini doğru şekilde anlatıyor:

“Kamuda çalışıyorsun. Sendikan ve toplusözleşmen var. Özel madenlerin ve özel santralların işçisinden epeyce yüksek maaş alıyorsun. Sosyal hakların iyi... Yılda dört ikramiye alıyorsun. Pazar günleri ve bayramlarda çalışırsan, fazla mesai ücretin yüzünü güldürecek düzeyde. Maden işçisi yılda 6 tona kadar kömür de alıyor. Eğer gözünü açmaz, santralın ve madenin satışına karşı çıkmazsan, bütün haklarını kaybedeceksin. 4/C koşullarında çalışmanın iyi olduğunu söyleyenler, açıkça yalan söylüyorlar.

***

4/C ile ilgili gerçekler şunlardır:

- Halen bu statüdeki geçici personel sayısı 23.666 kişidir.

- Hükümet, bu yıl satmayı planladığı kurumların işçileri için 47.000 kişilik 4-C havuzu yarattı. Satılacağı açıklanan diğer kurumların işçileri ile beraber, 2015 yılında 4-C statüsündeki geçici personel sayısının 80 bine çıkarılacağı söylenebilir.

- 4/C, 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’nın 4. maddesine eklenen C bendinde tarif edilen ve adına “geçici personel” denilen çalışma biçimidir. Bu statü, adı üstünde “geçici personel”dir.

- Satılan kurumların satışından sonraki altı ay içinde başvuran ya da 6 ay içinde işten çıkarılan işçi, bu statüye kaydırılır. Uyanık bir işverenin 6 aydan bir gün sonra bile, bir bahane ile işten atması halinde, işçi tamamen işsiz kalacak, iş kaybı tazminatı için başvurma hakkı bile olamayacak.

- Satılan kurumun işçisi, Milli Eğitim ve Adalet Bakanlığı ile Valilik ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nde görevlendirilir. Satışı yapılan işletmenin olduğu ildeki bu kurumlarda iş yok ise, herhangi bir vilayetteki bu kurumlara görevlendirilir.

- Yeni işyerinde işçinin eski kıdemi, eski tecrübesi yok sayılır. Amirinin vereceği herhangi bir işi yapmak zorundadır.

- İşçi, yılda 11 ay 28 günlük sözleşmelerle çalıştırılır. Sözleşmesini yenileme yetkisi, işyeri amirine aittir. Sözleşmesi yenilenmez ise, işi bitmiştir.

- 4/C statüsüne geçen işçinin, sendika üyeliği son bulur, toplusözleşme ile yararlandığı bütün haklarını kaybeder.

- Geçici personel, işçi sendikasına üye olamaz, dayanışma aidatı vererek ya da başka bir şekilde, o işyerinde yapılacak toplusözleşmeden yararlanamaz. Memur sendikasına üye olma hakkı vardır.

***

- 4/C statüsündeki geçici personel, mesai saatinin dışında da olsa, gelir getirici başka bir işte çalışamaz.

- İlköğretim mezunu, iki çocuklu, eşi çalışmayan geçici personelin maaşı her türlü ödeme ile birlikte toplam 1.528 lira 64 kuruş, lise mezununun maaşı 1.640 lira 3 kuruş, yüksek öğrenim mezununun maaşı 1.750 lira 5 kuruştur.

- Geçici personele başkaca bir ödeme yapılması, sözleşmesine bu amaçla eklemeler yapılması, yasa ile engellenmiştir.

- Yıllık ücretli izin süresi, her ay için 2 gün olarak hesaplanır. Yıllık 22 gündür.

- Yaşlılık veya malullük aylığına hak kazandığında işine derhal son verilir ve bir daha sözleşme yapılmaz.

- Geçici personel ayda en çok 50 saat fazla mesai yapabilir. Fazla mesai ücreti devlet memurları ile aynıdır.

- 4/C statüsündeki geçici personel, yerinden yurdundan koparılıp gönderildiği ilde, çocuğunu yeni bir okula kaydetmek, ev kiralamak, yeni bir çevre yaratmak ve asgari ücretin bir miktar üzerindeki maaşla ev geçindirmek zorundadır.

- 4/C’li, amirleri ve diğer personel tarafından sürekli horlanma ve aşağılanmayla karşılaşır.

- Bütün hakları gasp edilerek 4/C’ye sürülen yüzlerce işçinin ailesinde facialar yaşandı. Yuvaları dağıldı. Yüzlerce boşanma oldu. Tespit edilebilen 7 işçi, bu zor koşullara dayanamadı, canına kıydı. İşçi arkadaş, santralına, madenine sahip çıkmazsan karşılaşacağın bunlar olacak. ‘Haberimiz yoktu, bilmiyorduk’ deme.”

Mehmet Akkaya - Aydınlık