Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı ile birlikte hazırlanacak temsil giderlerinin yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik yaklaşık 49 yıldır yürürlüğe konulamadı ya da konulmadı. Hala da böyle bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı belirsiz. Üzücü ama gerçek böyle.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Temsil giderleri ve yönetmeliği başlıklı 179 uncu maddesinde; 'Hangi kurumlarda hangi sınıf ve kadrolardaki Devlet memurlarının görevler icabı temsili mahiyette masraf yapabilecekleri ve bu masrafların sarfı ile ilgili usul ve şartlar ve bunların sarf alanları ilgili kurumların görüşleri alınarak Maliye Bakanlığı ve Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı ile birlikte hazırlanacak bir yönetmelikle belirtilir.' hükmüne yer verilmiştir.

Madde metni 1965 tarihinde yürürlüğe girmiş olmasına rağmen hala Kanunun emrettiği yönetmeliğin çıkarılmaması anlaşılır bir durum değildir. Şayet bu yönetmelik ihmal edilmeyerek hazırlanmış olsaydı bu alandaki boşluk ortadan kalkmış olacaktı. Kaldı ki bu yönetmeliğin çıkarılması takdire dayalı bir durumda da değildir ve emredici bir durumdur. Demek ki Kanunun emredici hükmü istenildiği takdirde görülmezden gelinebiliyor.

Belirli makamlarda bulunan kamu görevlilerinin temsil ve ağırlama harcaması yapması kaçınılmazdır. Zaten makul ölçülerde yapılan bu harcamalara kimsenin bir şey dediği de yoktur.

Ancak, öyle kamu kurumları var ki bunların kullandığı temsil ve harcama giderleri dudak uçuklatabilmektedir. İşte sıkıntı bu tür kurumlarda ortaya çıkmaktadır. Şayet bir kamu kurumundaki temsil ve ağırlama harcaması bakanların kullanmış olduğu temsil ve ağırlama harcamasından fazlaysa bu konuya el atılması kaçınılmazdır.

Bu bağlamda kamu kurumlarındaki en belirsiz konulardan birisi temsil ve ağırlama harcamalarıdır. Bu konuda kamu kurumlarının çıkardıkları yönetmeliklerde bazı ifadelere rastlıyoruz. Bu ifadelere örnek verecek olursak; Kurul Başkanı ve üyelerinin temsil ve ağırlama harcamalarıyla, görevlerinin ifası sırasında yaptıkları harcamalardan hangilerinin Kurum bütçesinden karşılanabileceği hususunda Kurulun yetkili olduğu belirtilmiştir.

Sadece bu şekilde hükümlere yer verilmektedir. Halbuki bu konuda detaylı bir düzenlemeye ihtiyaç olduğu bilinen bir gerçektir. Dolayısıyla belediyeler dışında kamu kurum ve kuruluşlarının temsil ve ağırlama giderlerini düzenleyen bir mevzuata rastlayamıyoruz. Yani Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye Bakanlığı yaklaşık 49 yıldır çıkarması gereken bir yönetmeliği çıkarmıyor.

2013–2015 Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberinde Temsil, Ağırlama, Tören ve Fuar Organizasyon Giderlerine ilişkin detaylı düzenlemeye yer verildiğini görüyoruz. Ancak, bu düzenlemenin yeterli olduğunu söyleyemeyiz. Rehberde; 'Makam sahibi veya yetkili kıldığı amirlerin takdiri esas olmak suretiyle temsil ve ağırlamanın gerektirdiği her türlü giderler ile cenaze törenleri için satın alınacak çiçek bedelleri ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflardan kiralanan madeni çelenklerin kira bedelleri, ....Makamın gerekli gördüğü temsil, ağırlama, hediye, tören giderleri ile yine temsil amaçlı olmak üzere, spor faaliyetlerine, kısa süreli kongre, konferans ve seminer gibi toplantılara ilişkin karşılama, ağırlama ve organizasyon giderleri, ,...'gibi bir çok ifadeyi görüyoruz.

Ancak, düzenlemede yer alan bazı hususların Başbakanlık Tasarruf Genelgesine aykırı olduğu hususunu da hatırlatmak isteriz. Başbakanlık Tasarruf Genelgesinin ne kadar sağlıklı olduğuna ise hiç girmek istemiyoruz.

Bazı belediyelerin çıkarmış olduğu 'Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Tören, Ağırlama ve Tanıtım Giderleri Yönetmeliklerinde' bu konuda çok fazla ayrıntıya yer verildiğini görüyoruz. Bu yönetmeliklere ilgi duyanların internetten ulaşmaları mümkündür. Belediyeler bu yönetmelikleri 5393 sayılı Belediye Kanun'unun 18 (m), 38 (o) ve 60 (k) ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanun'unun 24 (l) madde ve bentlerine dayanarak hazırlamaktadırlar.

Belirli makamları işgal edenlerin temsil ve ağırlama harcaması yapması kaçınılmazdır ve bu konuda kimse suçlanamaz ve kınanamaz. Ancak, gözden kaçan husus her şeyin bir ölçüsünün olduğunun unutulmasıdır.

Bu çerçevede kamu kurumlarının bütçeleri içerisinde temsil harcamaları önemli bir kalem tutmaya başlamıştır. Özellikle kendi bütçelerini kendileri yapan kurumların bütçelerinde bu harcamalar önemli bir yer tutmaya başlamış ve temsil ve ağırlamanın yanına bir de tanıtım ilave edilerek harcamalar kamufle edilmeye çalışılmaktadır. Zaman zaman konuyla ilgili olarak Milletvekilleri tarafından verilen soru önergelerine verilen cevaplara bakıldığında ölçünün nasıl kaçırıldığı açıkça görülmektedir. Basına da yansıyan soru önergelerine verilen cevaplar konunun üzerinde ciddiyetle durulması gerektiğini açıkça göstermektedir.

Mevzuatın amir hükmü olmasına rağmen Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görevini yerine getirmemesi neticesinde bu harcamaların nasıl yapılacağına ilişkin ciddi bir esas ve usul olmaması bu konudaki başıboşluğu ortaya çıkarmaktadır. Bizim gibi ülkelerde ciddi bir yoksul kesim olduğu dikkate alındığında niçin bu konuyla ilgili ciddi bir mevzuat düzenlemesi yapılarak bu konudaki usulsüzlüklerin önüne geçilmediği de, üzerinde durulması gereken önemli bir soru işaretidir. Ümit ederiz ki ne anlatmaya çalıştığımız anlaşılmıştır? Ahmet Ünlü - Yeni Şafak