ÖZET: 657 sayılı Devlet Memurları kanununun 48/A-5 maddesinde sayılan nitelikteki suçlar dışında herhangi bir suçtan dolayı 1 yıl veya daha fazla hapis cezası alanların memnu hakların iadesi kararı aldırmaları halinde devlet memuru olarak atanmalarıhk. (19/11/2014-2486)

3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun Ek 1 inci maddesi hükümleri gereğince atama teklifi Kültür Bakanlığı emrine yapılan …'ın adli sicil arşiv kaydının bulunduğundan bahisle, söz konusu kişinin Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak şartları haiz olup olmadığı hususunda Daire Başkanlığımız görüşünün talep edildiği ilgi yazı ve ekleri incelenmiştir.

İlgi yazı ve eklerinin incelenmesinden, ilginin "bıçakla hayati tehlike geçirecek şekilde müessir fiil, bu suça yardım, hakaret" suçundan Eskişehir 3 üncü Asliye Ceza Mahkemesinin 05/06/2001 tarih ve 2001/851 sayılı Kararıyla 1 yıl 8 ay hapis ve 68.445.000 TL ağır para cezası, Eskişehir 2 nci Sulh Ceza Mahkemesinin 22/12/2011 tarih ve 2011/949 sayılı Kararı ile de 2.400 TL adli para cezası ile cezalandırıldığı anlaşılmıştır.

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48/A-5 inci maddesinde "Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar,Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak."hükmü yer almakta olup, kasten işlenen bir suçtan dolayı 1 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasıalanların devlet memuru olamayacakları ifade edilmiştir.

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde "(1) Kişi, kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı hapis cezasına mahkûmiyetin kanuni sonucu olarak;

Sürekli, süreli veya geçici bir kamu görevinin üstlenilmesinden; bu kapsamda, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliğinden veya Devlet, il, belediye, köy veya bunların denetim ve gözetimi altında bulunan kurum ve kuruluşlarca verilen, atamaya veya seçime tabi bütün memuriyet ve hizmetlerde istihdam edilmekten, ... yoksun bırakılır.

(2) Kişi, işlemiş bulunduğu suç dolayısıyla mahkûm olduğu hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar bu hakları kullanamaz.

…

(5)Birinci fıkrada sayılan hak ve yetkilerden birinin kötüye kullanılması suretiyle işlenen suçlar dolayısıyla hapis cezasına mahkûmiyet halinde, ayrıca, cezanın infazından sonra işlemek üzere,hükmolunan cezanın yarısından bir katına kadar bu hak ve yetkinin kullanılmasının yasaklanmasına karar verilir. Bu hak ve yetkilerden birinin kötüye kullanılması suretiyle işlenen suçlar dolayısıyla sadece adlî para cezasına mahkûmiyet halinde, hükümde belirtilen gün sayısının yarısından bir katına kadar bu hak ve yetkinin kullanılmasının yasaklanmasına karar verilir. Hükmün kesinleşmesiyle icraya konan yasaklama ile ilgili süre, adlî para cezasının tamamen infazından itibaren işlemeye başlar..." hükmü yeralmaktadır.

5352 sayılı Adli Sicil Kanunun 13/A maddesinde "(1) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilir. Bunun için; Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla,

a)Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmişolması,

b)Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması,gerekir.

(2)Mahkûm olunan cezanın infazına genel af veya etkin pişmanlık dışında başka bir hukukî nedenle son verilmiş olması halinde, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilmesi için, hükmünkesinleştiği tarihten itibaren beş yıl geçmesi gerekir. Ancak, bu süre kişinin mahkûm olduğu hapiscezasına üç yıl eklenmek suretiyle bulunacak süreden az olamaz.

(3)Yasaklanmış hakların geri verilmesi için, hükümlünün veya vekilinin talebi üzerine, hükmü veren mahkemenin veya hükümlünün ikametgâhının bulunduğu yerdeki aynı derecedeki mahkemenin karar vermesi gerekir.

(4)Mahkeme bu husustaki kararını, dosya üzerinde inceleme yaparak ya da Cumhuriyet savcısını ve hükümlüyü dinlemek suretiyle verebilir.

(5)Yasaklanmış hakların geri verilmesi talebi üzerine mahkemenin verdiği karara karşı, hükümle ilgili olarak Ceza Muhakemesi Kanununda öngörülen kanun yoluna başvurulabilir.

(6)Yasaklanmış hakların geri verilmesine ilişkin karar, kesinleşmesi halinde, adlî sicil arşivine kaydedilir..." hükmü yer almaktadır.

Danıştay İdari Dava Dairelerinin 17/11/2011 tarihli ve E:2007/2368 ve K:2011/1214 sayılı Kararında "Memnu hakların iadesi kararı, 657 sayılı Kanunun anılan 48/A5 inci maddesinde sayılan yüz kızartıcı suçlar dışında kalan suçlar bakımından devlet memuru olabilme koşulları yönünden ehliyetsizliği geleceğe dönük olarak ortadan kaldırmakta,..." hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıdaki hükümler çerçevesinde, çeşitli suçlardan 1 yıl 8 ay hapis cezası, 68.445.000 TL ağır para cezası ve basit yaralama suçundan 2.400 TL adli para cezasıyla cezalandırılan ilgili hakkında 5352 sayılı Kanunun 13/A maddesi uyarınca yasaklanmış hakların iadesi kararı verilmiş olması durumunda, devlet memuru olarak atanabileceği mütalaa edilmektedir.