Meclis'ten geçen Torba yasa taşeron işçilerin bazı haklarını güvence altına alıyor. Yasa ile taşeronlaşmanın neden olduğu bazı mağduriyetlerin giderilmesi hedefleniyor.

Taşeron işçilerin en önemli sorunlarından biri düşük ücret. Örneğin kamuda temizlik işçisi olarak çalışan ile taşeron şirket aracılığıyla çalışan işçiarasında iki kata varan farklar olabiliyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onayladığı yasanın resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle, taşeron işçilerinin maaşları aynı işi yapan asıl işyerinde çalışan işçilerin maaşlarına göre belirlenecek. Torba yasanın birinci maddesi taşeron işçilerinin hem kendi aralarındaki hem de esas işveren işçileri arasındaki ücret dengesizliğini gidermeyi amaçlıyor. Aynı madde ile işçilerin sosyal haklarının eksiksiz olarak verilmesi de garanti altına alınıyor.

ücretler düzenli ödenecek

Taşeron işçilerin ücretlerinin düzenli ödenmemesi sorunu da yasada yer buldu. Daha önce sadece kamudaki taşeron işçiler için uygulanan ücret alacaklarının düzenli ödenmesi tedbirleri özel sektör için de zorunlu hale getiriliyor. Yeni düzenleme ile kamuda ya da özel sektörde asıl işveren, taşeronun çalıştırdığı işçilerin maaşlarının düzenli olarak ödenip ödenmediğini kontrol etmekle yükümlü olacak. Eğer düzenli ödeme yapılmıyorsa ana işveren taşeronun alacağından maaşlar kadar kesinti yaparak işçilere ödeyebilecek.

yıllık izin için önemli adım

Taşeron işçilerin bir bölümü uzun süreli çalışmadığı için yıllık izin hakkı kazanamayabiliyor, ya da alt işveren olarak tanımlanan taşeron firma işçisine bu hak vermiyor. Torba yasayla, taşeron değişse dahi aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçilerin yıllık izin hakkını kaybetmesinin önüne geçildi. Ayrıca asıl işverene izinleri kontrol etme ve iznin aynı yıl içinde kullanılmasını sağlama zorunluluğu getiriyor.

kıdem tazminatı için bir adım

Çalıştıkları taşeron değişse de aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçilerin izin gibi kıdem tazminatında yaşadığı sorun da giderildi. Taşeronun bir yıldan kısa süre içinde değişmesi uygulaması ile kıdem tazminatına hak kazanamayan işçilerin hakettiği tutar banka hesabına yatırılacak.

Buna göre bir kamu kuruluşuna bağlı taşeronda çalışan işçinin hak ettiği kıdem tazminatı miktarı, kamu kurum ve kuruluşu tarafından banka hesabına yatacak. İşçi eğer kıdem tazminatını almasına engel olmayan nedenlerden yüzünden işten çıkarılmışsa, işçiye kamuda geçen hizmet süresi kadar kıdem tazminatını her kamu kuruluşu kendi bütçesinden ödeyecek.

Hangi işler taşerona verilecek?

Yeni düzenlemede hangi alanlarda taşeron sisteminin uygulanabileceği yetkisi Bakanlar Kurulu'na bırakılıyor. Bu yetkinin Bakanlar Kurulu'na verilmesi taşeronlaşmanın artacağı yorumlarına neden oluyor. Mevcut sistemde 'asli iş' tanımıyla taşerona verilebilecek işler kısıtlanıyor. Sözgelimi bir hastanede güvenlik hizmetleri taşeron firma aracılığıyla verilebilirken iğne veya tahlil yapma gibi hizmetleri taşerona vermek yine yasak.

Özel sektörde hangi işlerin taşerona verildiği ve işçilerin yaşadığı hak kayıpları ile ilgili somut veriler sendikaların elinde bulunmuyor. Ancak Türk-İş'in tespitlerine göre kamuda en çok taşeronlaşma sağlık alanında. Türk-İş'te, hastanelerde taşerondan temizlik görevlisi olarak işe alınan ama sağlık personeli, hatta hemşire olarak çalıştırıldığına dair örnekler var.

Kaynak: Al Jazeera