Milletvekilliği genel seçimlerine 1 ay kala, en çok konuşulan konuların başında siyasi partilerin ekonomik vaatleri geliyor. TBMM'de grubu bulunan 4 partinin de asgari ücretten sosyal yardımlara ve makroekonomik hedeflere kadar birçok başlıkta ekonomik vaadi bulunuyor.

AA muhabirinin AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin seçim beyannamelerinden derlediği bilgilere göre, siyasi partiler ve kamuoyu, büyük oranda ekonomik vaatlere odaklanmış durumda.

AK Parti, seçim beyannamesinin hemen hemen yarısını bugüne kadar yaptıklarına ayırırken, diğer yarısında da 7 Haziran'daki seçimlerin ardından gerçekleştireceği projelerine yer veriyor. AK Parti'nin beyannamesinde, net asgari ücretin iktidar oldukları süre içerisinde yüzde 415 artırılarak 949 liraya yükseltildiği belirtilerek, söz konusu ücretin, bu yılın ikinci yarısında 1.000 lirayı aşacağı ifade ediliyor.

Temmuz ayında emekli maaşlarına rutin olarak yapılacak artıştan sonra maaşı 1.000 liranın altında kalan SSK ve Bağ-Kur emeklilerine seyyanen 100 lira zam yapılacağı aktarılan beyannamede, maaşı 1.000 lira ile 1.100 lira arasında olan emeklilerin maaşının da 1.100 liraya tamamlanacağı bildiriliyor.

Ticari faaliyette bulunan emeklilerden ayda yüzde 15 olan Sosyal Güvenlik Destek Primi kesintisinin yüzde 10'a indirileceği belirtilen beyannamede, 630 binden fazla emeklinin yararlanacağı bu düzenlemeyle, aylıklarda ortalama en az 50 liralık ayrıca bir artış sağlanacağı kaydediliyor. Beyannamede, 65 yaş aylığı alan vatandaşların 145 lira olan aylığını da 200 liraya çıkarma vaadinde bulunuluyor.

- "Doğum Hediyesi ve Çeyiz Hesabı"

2003-2014 yılları arasında üreticilere 5 milyar 313 milyon lira mazot destekleme ödemesi yapıldığı ve böylece mazot maliyetinin ortalama yüzde 16'sının karşılandığı aktarılan beyannameye göre, "Doğum Hediyesi" programı kapsamında tüm annelere, ilk çocuk için 300 lira, ikinci çocuk için 400 lira, üç ve üzerinde çocuklar için 600 lira ödemenin yapılmasına imkan verecek hukuki ve kurumsal düzenlemeler yapılacak.

Öte yandan, gençlerde evliliğin teşvik edilmesi amacıyla, "Çeyiz Hesabı" gibi destek modelleri geliştirilecek, bu yıl yaklaşık 320 bin öğrenciye burs verilecek.

- "İşsizlik yüzde 5'e inecek"

Makroekonomik hedeflerin de belirtildiği beyannameye göre, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70'e ulaştırılacak, orta ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracat içerisindeki payı yaklaşık yüzde 40'a yükseltilecek.

Yurt içi tasarruf oranı orta vadede yüzde 19'a yükseltilecek, 2023 yılı itibarıyla işsizlik oranı yüzde 5 düzeylerine indirilecek, tarıma bu yıl 10 milyar lira nakit olarak hibe destek verilecek, ucuz, kaliteli ve güvenli enerji sağlanmaya devam edilecek, 2017 yılı sonuna kadar tüm illerde konut sektörüne doğalgaz iletimi tamamlanacak.

- CHP'nin vaatleri

CHP'nin seçim bildirgesinde, partinin temel ekonomik vizyonunun Türkiye'yi, insani gelişmişlik endeksinde gelecek 20 yılda ilk 20 ülke arasına taşımak olduğu vurgulanıyor.

Bildirgeye göre, asgari ücret üzerindeki gelir vergisi kaldırılacak ve söz konusu ücret 1.500 lira düzeyine çıkarılacak, çiftçinin üretim amaçlı olarak kullanacağı mazotun litre fiyatı 1,5 liraya düşürülecek, tarım sektöründe çalışanların sosyal güvenlik primleri 30 yaşına kadar Hazine'den karşılanacak. Ayrıca, emeklilere Ramazan ve Kurban bayramlarında birer maaş ikramiye verilecek, maddi olanağı yetersiz olan tüm üniversite öğrencilerine karşılıksız eğitim bursu sağlanacak.

- "230 kw/saat ücretsiz elektrik"

Kaçak elektrik kullanımı, yoksul vatandaşlar mağdur edilmeden önlenecek, elektrik yoksulluğu çeken vatandaşların asgari tüketimleri kamu güvencesi altına alınacak, 4 kişilik yoksul bir aile için aylık 230 kw/saat elektrik ücretsiz sağlanacak.

Esnafa, ödediği yıllık vergi ve prim miktarı kadar sıfır faizli kredi kullandırılacak, KOSGEB'in proje özelindeki destekleri artırılacak ve iş yerine özel uygulamaların önü açılacak. Esnafın da şirketler gibi iş yeri masraflarını vergiden düşürebilmesi sağlanacak, "Esnaf Bakanlığı" kurularak, bu kesimin sorunlarının siyasette geniş yer bulmasına olanak tanınacak.

İnsan odaklı bir kalkınma anlayışıyla hareket edileceği belirtilen bildirgeye göre, üretim verimliliğinin büyümesi artırılarak, yıllık ortalama büyüme hızı yüzde 6'ya çıkarılacak, işsizlik yüzde 5'in altına indirilecek, enflasyon yüzde 4'ün altına düşürülecek, yurt içi tasarruflar ve yatırımların GSYH'deki oranları yüzde 30'a ulaştırılacak ve cari açık sorunu ortadan kaldırılacak.

- MHP'nin vaatleri

MHP'nin seçim beyannamesinde de partinin ekonomi politikalarının, borçluluk, geçim sıkıntısı ve fakirliğe çare olacak acil önlemlerden oluşan "rahatlatıcı politikalar" ile Türkiye'yi geleceğe taşıyacak "kalkınma politikaları" olmak üzere iki ana eksenden oluştuğu ifade ediliyor.

Partinin beyannamesine göre, net asgari ücret, asgari geçim standardı düzeyi dikkate alınarak 1.400 liraya yükseltilecek. Hane halkı geliri asgari ücret tutarını geçmeyen asgari ücretlilere, belirlenecek büyük şehirlerde 100 lira şehir içi ulaşım desteği verilecek. Emekli aylıkları arasındaki eşitsizlikler giderilecek, esnaf ve sanatkarın emekli aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilmeyecek. Emeklilere, her yıl mart ve eylül ayı içinde "Emekli Destek Ödeneği" adı altında iki aylık net asgari ücret tutarında ödeme yapılacak.

- "Aile Desteği"

Muhtaç durumda olan ailelerin en az bir ferdine iş imkanı sağlanacak. İş sağlanana kadar ve ailenin muhtaçlık durumuna göre en çok asgari ücretin yarısı kadar, yaklaşık 700 lira olmak üzere "Aile Desteği" ödeme programı başlatılarak, sosyal koruma uygulaması yapılacak.

Enerji tasarrufu sağlanması ve dar gelirli vatandaşların desteklenmesi amacıyla; aylık 200 kWh'nin altında elektrik tüketen ve ödeme gücü olmayan hane halklarına, elektrik faturasının yüzde 75'i geri ödenecek, vatandaşlardan kayıp kaçak bedeli alınmayacak. Sayaç okuma ve benzeri tüketime bağlı olmayan giderler de vatandaşa yansıtılmayacak.

- "Mazot 1,75 lira olacak"

Tarımsal destekler artırılacak. Çiftçilerin desteklenmesi amacıyla mazot, gübre, ilaç, tohum, yem ve fide gibi temel tarımsal girdilerin üzerindeki ÖTV ve KDV kaldırılacak, mazot 1 lira 75 kuruş olacak. Sulamada ve tarım işletmelerinde kullanılan elektrikten KDV alınmayacak ve çiftçilerin ucuz elektrik kullanmaları sağlanacak.

Evlenecek ihtiyaç sahibi gençlerin, kamu bankaları aracılığıyla 10 bin lira tutarında, 2 yıl vadeli ve faizsiz, "evlilik kredisi" alabilmeleri imkanı sağlanacak. Orta öğretim ve yüksek öğretimde okuyan gençlerin burs ve kredi imkanları geliştirilecek. Her öğrenciye öğrenim süresince ve başarılı olmak kaydıyla 10 bin liraya kadar yüksek öğrenim kuponu verilecek ve işe girince faizsiz olarak 4 yılda tahsil edilecek.

Beyannameye göre, büyüme, 2016 yılından itibaren kademeli olarak artmaya başlayacak ve GSYH, 2019 yılında 1,1 trilyon dolara, kişi başına gelir ise 13,3 bin dolara yükselecek. 2019 yılında, yüksek büyümenin ve reformların etkisiyle işgücüne katılım oranı 2,4 puan artarak yüzde 52,9'a; istihdam, yıllık ortalama yüzde 2,6 artışla, 29,1 milyon kişiye ulaşacak. 2016-2019 döneminde yıllık ortalama 700 bin kişiye ilave iş sağlanacak.

- HDP'nin vaatleri

HDP'nin seçim bildirgesine göre ise dayanışmacı, halkın iradesiyle kararların alındığı, toplumsal ihtiyaçları karşılamayı ve ekosistemi korumayı esas alan ekonomi politikaları hayata geçirilecek.

Asgari ücret ilk etapta net 1.800 liraya çıkarılacak ve vergiden muaf tutulacak. Emeklilerde de en düşük ücret, asgari ücretle eşitlenerek, 1.800 lira olacak. Emekliler için gerçek anlamda intibak yasası çıkarılacak ve ücret eşitsizliği giderilecek.

Küçük çiftçilerin kullandıkları mazot ve gübreden vergi alınmayacak, su ve elektrik küçük çiftçilere ücretsiz verilecek. Üretici küçük köylülerin elektrik borçları silinecek. Artan oranlı gelir vergisi tarifesi yeniden düzenlenecek. Böylece az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alınacak. Herkesin eşit, parasız sağlık hizmetlerinden yararlanması sağlanacak.

- "Her ay 10 metreküp su ile 180 kw/saat elektrik ücretsiz olacak"

"Temel Güvence Paketi" ile her eve, her ay 10 metreküp su ile 180 kw/saat elektrik ücretsiz verilecek ve ısınma desteği sağlanacak. Mülkü olmayan kiracılara 250 lira kira desteği verilecek. 18 yaşına kadar çocuk ve gençlere, engellilere ve emeklilere toplu taşıma ücretsiz olacak. Büyüme oranları refah payı olarak ücret artışlarına yansıtılacak. Kredi kartı borçları, borçlular lehine yapılandırılacak, kredi kartı faiz oranları düşürülecek.

Savunma ve güvenlik harcamaları azaltılacak, etkin bir şekilde halkın denetimine tabi tutulacak. Savunma Sanayi Fonu bütçeye katılarak, denetime açık hale getirilecek, örtülü ödenek kaldırılacak. Esnafların vergi yükü azaltılacak, şehir merkezlerine yeni alışveriş merkezi ruhsatı verilmeyecek. KOBİ'lere sektörel planlama çerçevesinde sıfır faizli finansman desteği sağlanacak.

- "Taşeronluk sistemi kaldırılacak"

Taşeronluk sistemi kademeli olarak ortadan kaldırılacak. İlk etapta kamuda taşeron çalışanlar kadrolu çalışan haline getirilecek.

Eğitim, kamu hizmeti olarak ücretsiz olarak sağlanacak. Okulun ve öğrencilerin temel ihtiyaçları okul bütçesinden karşılanacak ve her ne ad altında olursa olsun velilerden asla para talep edilmeyecek.

Üniversitelerde kampüs içerisinde yurt, çamaşırhane, kütüphane, kültür merkezi, spor salonu gibi yaşam alanlarında ücretsiz hizmet sunulacak. Burs ve katkı payı ödemeleri bütün öğrencilere karşılıksız verilecek ve burs miktarları artırılacak. İkinci öğretimdeki katkı payları ve öğrenim ücretleri kaldırılacak.