Yeni anayasa için çalışmalarını sürdüren TBMM Uzlaşma Komisyonu’nun aldığı karar uyarınca dört parti yeni anayasanın “idare” bölümüne ilişkin önerilerini dün akşam geç saatlerde TBMM Başkanlığı’na sundu. Başkanlık sistemine uygun çarpıcı düzenlemeler dikkat çeken AK Parti’nin önerileri özetle şöyle:

KAMUDA TÜRBAN SERBESTİSİ

“Kamu idaresinin genel esasları”nı belirlerken, mevcut anayasadan farklı olarak, “Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde ayrımcılık yapılamaz” hükmüne yer verildi. AK Parti, iktidarının ilk döneminde Meclis’ten geçirdiği “Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun”da da benzer bir hükme yer vermiş ancak hüküm Cumhurbaşkanı Sezer tarafından “kamu çalışanları için türban yasağının kalmasın amaçladığı” gerekçesiyle veto edilmişti.

MAHALLİ İDARE YETKİLERİ

Öneride mahalli idarelerin yetkilerini artıracak hükme de yer verildi. Öneri metninde mevcut anayasada yer almayan “Mahalli idareler kanunda belirtilen ve münhasıran başka bir kamu idaresine verilmeyen kamu hizmetlerini yerine getirmeye yetkilidir” ifadesi yer aldı.

G.KURMAY, BAKANLIĞA BAĞLI

AK Parti Genelkurmay Başkanlığı’nı Milli Savunma Bakanlığı’na bağlama projesini de yeni anayasa ile hayata geçirmeyi planlıyor. AK Parti önerisine göre Genelkurmay, Milli Savunma’ya bağlı olarak görev yapacak. Kuvvet Komutanlıkları ise mevcuttaki gibi Genelkurmay bünyesinde kalacak.

GENELKURMAY BAŞKANI’NI BAŞKAN ATAYACAK

Öneri metninde Genelkurmay Başkanı’nın nasıl atanacağına ilişkin açık bir hüküm yer almazken, AK Parti kurmaylarına göre Genelkurmay Başkanı’nı Başkan atayacak. Mevcut anayasada Cumhurbaşkanı’na ait olan “Başkomutanlık” sıfatı “Başkan”a ait olacak.

VALİ, BAŞKANLA GİDECEK

Mevcut anayasada yer alan “üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esaslarının kanunla özel olarak düzenlenir” hükmüne önerisinde yer vermeyen AK Parti, “Müsteşar, vali ve genel müdürlerin” görev süresini de “Başkanın görev süresi” ile sınırladı. Müsteşar, vali ve genel müdürlerin görev süresi Başkanın görev süresinin sona ermesiyle kendiliğinden sona erecek.

MGK ANAYASAL KURUM OLMAKTAN ÇIKIYOR

AK Parti, MGK, YÖK, RTÜK, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıyla ilgili bir önermeye yer vermeyerek bu kurumları “anayasal kuruluş” olmaktan çıkarttı.

‘LAİKLİK’ YERİNE ‘SİYASİ TARAFSIZLIK’

Diyanet İşleri Başkanlığı’nı “anayasal kurum” olarak koruyan AK Parti, mevcut anayasadan farklı olarak Başkanlığın “laiklik ilkesi doğrultusunda” görev yapacağına ilişkin bir bir hükme önerisinde yer vermedi. AK Parti önerisinde “Diyanet İşleri Başkanılğı, siyasi tarafsızlık ilkesi doğrultusunda, kanunda gösterilen görevleri yerine getirir” hükmü yer aldı.

MEMUR YOK ‘KAMU ÇALIŞANI’ VAR

Devletin hizmetleri için “memur çalıştırma” zorunluluğu kaldırılıyor. Kamu hizmetleri “kamu çalışanları” eliyle yürütülecek. Kamu hizmetleri “hizmet alımı” yoluyla gerçekleştirilebilecek. Hangi kamu hizmetlerinin “hizmet alımı” yoluyla karşılanacağı ve çalışanların “istihdam tipleri” kanunla düzenlenecek.

BDP: 20 özerk bölge olsun

BDP’nin anayasa önerilerinde ise Türkiye’nin 20 özerk bölgeye ayrılması talebi yer aldı. BDP önerisine göre “adalet, ulusal savunma, ulusal güvenlik ve dış ilişkiler, maliye, hazine, dış ticaret, gümrük hizmetleri ile piyasalara ilişkin düzenleme görev ve hizmetleri dışındaki hizmetler yerel özerk yönetimlerce yerine getirilecek. Bölge meclisleri oluşturulacak ve bu meclisler kanun çıkarma yetkisine sahip olacak.”