Siyasi partiler milletvekilliği seçimlerinde kadın kotasını artırarak önemli bir adım attı. Ancak devlet kadrolarında hâlâ kadınlar yönetimde yeterli ölçüde temsil edilmiyor. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bunun en güzel örneği. Öyle ki Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatında görev yapan üst düzey yöneticilerinin büyük bir bölümü erkeklerden oluşuyor.

Merkez teşkilatında bakan yardımcısı, müsteşar ve müsteşar yardımcıları arasında hiç kadın bulunmayan MEB’de, 14 genel müdürün sadece 1’i kadın. Taşra teşkilatında da durum farklı değil. İl ve ilçeler arasında incelenen 610 yönetim biriminin 593’ünde erkekler yer alırken, kadınlar 37 kişiyle temsil ediliyor. Yani yöneticilerin yüzde 94’ü erkek, yüzde 6’sı kadın. Oysa ki öğretmen kadrosuna bakıldığında tam tersi bir durum söz konusu. 2014-2015 Milli Eğitim İstatistikleri’ne göre MEB’e bağlı devlet okullarında toplam 912 bin 253 öğretmen bulunuyor, bunların yüzde 55’ini yani 503 bin 909’unu kadınlar oluşturuyor.

Erkek egemen bir yapı

Eğitim-Sen eski Genel Başkanı ve eğitimci Alaaddin Dinçer, yönetici kadroları üzerine yaptığı çalışmada, yönetim kadrolarında kadınların aleyhine oluşan bir durum olduğunu saptadı.
MEB’in merkezi internet sayfasıyla il ve ilçe müdürlüklerinin internet sayfalarının yanı sıra Eğitim Sen’in şubelerinden destek alınarak hazırlanan çalışmada, 81 ilin il müdürünü, 12 ilin maarif müfettişler başkanını, Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Adana olmak üzere 5 büyük il ile yedi bölgenin en büyük illerinin; Manisa, Konya, Samsun, Erzurum, Gaziantep, Mersin, Kocaeli il müdür yardımcıları, şube müdürleri ele alındı. Ayrıca incelenen örneklemler arasına 5 büyük ilin her birinin en büyük 24 ilçesinin; Çankaya, Mamak, Altındağ, Keçiören, Yenimahalle, Etimesgut, Karşıyaka, Konak, Karabağlar, Bayraklı, Bornova, Buca, Bağcılar, Bahçelievler, Esenler, Esenyurt, Küçükçekmece, Ümraniye, Nilüfer, Yıldırım, Osmangazi, Seyhan, Ceyhan, Çukurova ilçe müdürlükleri ile şube müdürlüklerinde görev yapmakta olan yöneticiler de dahil edildi.

Anadolu’da oran düşüyor
Yukarıdaki tabloda sıralanan görevlerin karar alma, yetki kullanma, politikaları uygulama bağlamında işlev gören mekanizmalar olmalarından dolayı önemli olduğuna dikkat çeken Alaaddin Dinçer, “Bulgulara ve oranlara bakarak eğitim hayatımıza yön veren yönetsel birimlerin kapılarının kadın eğitim ve bilim emekçilerine kapatılmış olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Çalışmayı Türkiye genelini kapsayan il ve ilçeleri içine alacak şekilde genişletmenin mümkün olduğunu kaydeden Dinçer, “Büyük kentlerde veriler bu kadar kötü olduğuna göre Anadolu’nun diğer taşra kentlerinde durumun daha kötü bir noktada olduğunu tahmin etmek güç olmasa gerek” diye konuştu.
İllere göre inceleme yaptığımızda, bu durum net bir şekilde ortaya çıkıyor. Örneğin Yozgat ve Kars’ta il milli eğitim müdürleri, müdür yardımcıları, şube başkanları olmak üzere tüm yönetim erkek. Ağrı’da il milli eğitim müdürü erkek, 3 müdür yardımcısından sadece 1’i, yine 9 şube müdüründen 1’i kadın.
Samsun’da ise yine il milli eğitim müdürü erkek, 6 müdür yardımcısından 1’i kadın, 10 şube müdürünün tamamı ise erkek. Diğer iller incelendiğinde de benzer sonuçlar ortaya çıkıyor.

Çubukçu zamanında artmıştı
İlk kadın Milli Eğitim Bakanı Nimet Çubukçu, bakanlığı döneminde, kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık yapmıştı. MEB’e bağlı kuruluşlarda genel müdür, genel müdür yardımcısı ve diğer kadrolara kadın bürokratları atayan Çubukçu, Bakanlık Müsteşarlığı’na Esengül Civelek’i getirerek bir ilki gerçekleştirmişti. Yine Özürlüler İdaresi Başkan Yardımcılığı’na da Reyhan Gazel'i atayan Çubukçu, Talim ve Terbiye Kurulu'na iki kadın üye atamış, o güne kadar erkek üyelerin ağırlıklı bulunduğu kurulda kadın üye sayısını üçe çıkarmıştı. Ancak Çubukçu’nun görevden ayrılmasının ardından, MEB’de erkek egemenliği yeniden hızla arttı. Bugün MEB’de merkez teşkilattaki erkekler lehine yaşanan değişim, taşra teşkilatındaki tüm kademelerde de kendini hissettiriyor.

AYSEL BOZAN YILMAZ - Milliyet