Şanlıurfa’dan okurumuz Meliha Şenlikoğlu yazıyor: “Bünyamin bey, eşim Manisa’da sigortalı çalışıyor. Eşimin yanına tayin aldırmak için 3 yıl kesintisiz SSK sigortası şartı geldiği için onun yanına gitmek için atamaya başvurdum. Ama kurum benim atama talebimi reddetti. Nedeni de eşimin Şubat ayında işini değiştirmesi. Manisa’da kendisinin dükkanı vardı, Bağ-Kur’lu idi, 14 Şubatta dükkanı kapattı, 15 Şubatta başka bir firmada SSK’lı çalışmaya başladı. 14+14 toplamda 28 gün sigortası olduğu için red verdiler. Her ay 30 gün olmak zorundaymış. Böyle şey olur mu? Lütfen bana yardımcı olun.”

Sayın okurum, eş durumundan tayin konusunda öğretmenler başta olmak üzere çeşitli kurumların memurlarından son dönemde sürekli soru alıyoruz.

Geçtiğimiz yıl tüm devlet memurlarının kapsayan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik’te yapılan değişiklik eş durumundan tayinlerin usullerini değiştirdi.

Bu değişiklik ile eşi SSK’lı veya Bağ-Kur’lu olan memurlara da eşleri ayni ilde son üç yıldır kesintisiz çalışıyorlarsa çalıştıkları o ile, yanlarına tayin isteme hakkı getirildi.

Ancak bu “son üç yıldır kesintisiz çalışma” şartı kafa karıştırıyor. Kurumlar arasında bu şartı uygulama konusunda bir uygulama birliği ne yazık ki oturmadı. Sizin yaşadığınız gibi mağduriyetler ile karşılaşmak halen mümkün oluyor.

Peki, üç yıl şartı kesintisiz çalışma şartı nasıl anlaşılmalı, doğru uygulama nedir? Bilimsel görüşümüzü ayrıntılı olarak ifade edelim.

Eş Durumundan Tayin Nedir?

Eş durumundan tayin aile birliğinin korunması amacıyla getirilmiş bulunan bir tayin hakkı. Eş durumundan tayin hakkı kaynağını Anayasamızdan alıyor.

Anayasa’nın 41 ve 62 inci maddeleri aile birliğinin korunmasını temel bir hedef olarak ortaya koyuyor ve Devlete aile birliğini sağlayacak tedbirleri alma sorumluluğunu yüklüyor.

Bu doğrultuda farklı farklı illerde görev yapan aile bireylerinden memur olanın, aile birliğinin teminini sağlayacak şekilde bir ilden diğerine atamasının gerçekleştirilmesi temel ilke olarak beliriyor.

Bu temel ilkenin nasıl uygulanacağı ise mevzuatta iki kademeli olarak düzenlenmiş.

Eş durumundan tayinler her kurumun kendi atama ve yer değiştirme yönetmeliğine göre getirilmiş ve tanılanmış usullerle yerine getiriliyor. Bunların üzerinde ise tüm devlet memurlarını kapsayacak şekilde genel bir yönetmelik var: Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik.

İşte bu genel Yönetmelik’te yapılan değişiklikler sonrasında eş durumundan tayinlerde önemli değişiklik oldu.

Genel Yönetmelik Tüm Kurumları Bağlar

Öncelikle şunu söyleyelim, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik genel bir yönetmelik, tüm kamu kurum ve kuruluşlarını bağlıyor.

Kurumların kendi personel yönetmeliklerini henüz uyumlulaştırmadıkları gerekçesi ile sık sık eşi SSK’lı veya Bağ-Kur’lu olan memurlara tayin hakkını uygulamadıkları haberleri ile karşılaşıyoruz.

Oysa bu yanlış bir uygulama! Eşi SSK’lı veya Bağ-Kur’lu olan memurlara eşleri tayin istedikleri ilde 3 tam yıldır kesintisiz olarak çalışıyor ise tayin hakkı verilmesi gerek.

Zira genel yönetmelik bu hakkı getirmiştir ve genel yönetmelik kurumların kendi yönetmeliklerinden önce gelir. Bir kurumun ağır davranıp alt mevzuatını henüz uyumlulaştırmamış olması memurun kazanılmış hakkını elinden almaya neden olmamalı.

Kaldı ki aile birliği mazereti temelini Anayasa’dan alan kuvvetli bir mazerettir, kurumlar bu mazereti önemsemeli, daraltıcı değil genişletici yorum yapmalı...

Üç Yıl Kesintisiz Hizmet Gerekli

Peki, aile birliği mazeretine dayanarak atama talebinde genel yönetmelik ne diyor?

Şimdiye kadar memurlar SSK’lı veya BağKur’lu çalışan eşinin çalıştığı yere tayin isteyemiyordu.

Genel yönetmelikte yapılan düzenleme ile uygulama memurlara yeni bir hak getirildi:

Kamu personeli olmayan eşinin, talep edilen yerde kesintisiz son üç yıl sosyal güvenlik primi ödemek suretiyle kendi adına veya bir hizmet akdi ile işverene bağlı olarak çalışmış ve halen çalışıyor olması halinde bu durumda olan eşin bulunduğu yere tayin istemek artık mümkün...

Görüldüğü üzere bu hak 3 yıl kesintisiz hizmet şartına bağlanmış bulunmakta...

3 Yıl Çalışma Şartı Nasıl Uygulanıyor?

Peki 3 yıl şartı nasıl yorumlanacak?

Tayin için “ 3 yıl kesintisiz hizmet şartının” nasıl uygulanacağının kafa karışıklığına neden olduğu, kurumdan kuruma farklı yorumlara kapı araladığı görülüyor...

3 yıl hizmet şartının iki boyutu var: Birincisi hizmetin kesintisiz olması. Yani, bir gün bile çalışmaya ara verilmemiş olması.

Bunda SGK tescil kayıtları esas tutuluyor. Yani SGK’dan e-devlet sistemi üzerinden aldığınız dökümde bir gün bir eksik olmamalı.

Eşiniz tayin istediğiniz ilde tayin istediğiniz tarihten geriye doğru son üç yıl içerisinde kesintisiz olarak sigortalı (SSK’lı veya Bağ-Kur’lu) olarak çalışmış olmalı.

Bir gün bile işten ayrılmış olan kişinin veya bir gün bile farklı bir ilden sigortalı olan birinin ise üç yıllık kesintisiz hizmet şartı yeniden sıfırdan başlıyor.

Hizmet Dökümünde Her Ay 30 Gün Mü Olmalı?

Ancak, bazı kurumların yanlış yorumladığı gibi “kesintisiz olmak” her ay 30 gün sigortası olmak anlamına gelmiyor.

Burada yapılan hata, teknik bir bilgi eksikliğinden kaynaklanıyor: Şöyle ki, Sosyal güvenlik hukukuna göre her ay 30 gün her yıl da 360 gün sayılmakta. 28 çeken Şubat ayında dahi işverenler 30 gün üzerinden prim ödüyor.

Böyle olunca da bazı kamu kurumları eşin hizmet dökümünde 30’ar gün görmek istiyor.

Oysa bu her zaman böyle olmayabilir...

Sizin örneğinizde olduğu gibi 14 Şubatta Bağ-Kurluluğu sona eren, 15 Şubatta SSK’lı çalışmaya başlayan bir kişinin hizmet dökümünde 14+14=28 gün hizmet görünür.

Ama bu kurumların yanlış yorumladığı gibi hizmetin kesintiye uğradığı anlamını taşımaz, o ay kişi kesintisiz olarak sigortalı olmaya devam etmiştir. Yani genel yönetmeliğin istediği atama şartını taşımaktadır.

Bir gün çıkış ertesi gün işe giriş (ayni işyerine yada başka işyerine) o ay çalışmada kesinti olduğu anlamını taşımaz, hizmet kesintisiz olarak devam etmektedir. Burada önemli olan şey ay içerisinde bir gün bile eksik olmaması...

Ayni İl İçerisinde İşyeri Değişebilir

İkinci önemli olan da hizmetin geçtiği ilin değişmemesi...

3 yıl kesintisiz hizmet yalnızca bir tek işyerinde olmasına da gerek yok. Bir şirketten çıkıp ertesi gün farklı bir işyerinde çalışmaya başlar iseniz sorun yok. Keza BağKur’dan çıkıp ertesi gün SSK’lı olursanız yine sorun yok.

Ancak, çalıştığınız il değişmemeli.

SGK’dan e-devlet sistemi üzerinden aldığınız dökümdeki “İL-ŞUBE” kodu kısmındaki İL KODU değişmemeli. Şube kodunun değişmesi, yani farklı ilçelerde veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinin sorumluluk alanlarında hizmetiniz bulunması önemli değil.

Örneğin “06” il kodunda çalışan bir kişinin son üç yıllık hizmetleri hep “06” il kodunda geçmeli ki memur olan eşi yanına Ankara’ya tayin isteyebilsin.

İşyerleri değişmiş olsa (işyeri kodları farklı olsa) da ayni ile içerisinde ise memur olan eş aile birliği mazereti ile tayin talep edebilir.

Ancak işyeri değişirken bir gün bile hizmet kaybı olmamalı. Yani SGK dökümünüzdeki önceki işyerinden işten çıkış tarihi 31/10 (31 Ekim) ise sonraki işyerinde işe giriş tarihi 01/11 (1 Kasım) olmalı…

Bir gün bile gün kaybı varsa sıfırdan sayılmaya başlanacak. bünyamin esen - memurhaber