Öncelikle belirtmeliyim ki: Bu yazımız, Yönetmeliğin tamamı için yapılmış bir tespit değildir. Uzun olmaması için Sadece 2 konu üzerinde durulmuştur. Bu 2 konu üzerinden değerlendirme yapılarak uygulanabilirliği ve hukukiliği değerlendirilecektir.

1- Hani atama yoktu, görevlendirme vardı.

2- Sözlü sınavın yasal dayanağı var mıdır?

1- Bu Yönetmelik Bir Görevlendirme Yönetmeliği Midir? Yoksa Atama mı?

MEB'deki tüm yetkililerin dillendirdiğine göre bu bir atama değil görevlendirme yönetmeliği imiş. ME Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Görevlendirilmelerine İlişkin Yönetmelik ismine baktığımızda buna göre de bir görevlendirme yönetmeliği olduğu izlenimi vermektedir.

Ancak muhtevayı okuyanlar bunun bir görevlendirme değil; bal gibi de atama yönetmeliği olduğunu görmektedirler:

10.madde (8). fıkrada: “Yöneticilikte dört yıllık görev süresini dolduranlardan görev yaptıkları eğitim kurumu bakımından 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen şartı taşımayanların görev süreleri, görev yapmakta oldukları eğitim kurumunda uzatılamaz. Bunların görev süreleri istemeleri halinde 17 nci maddeye göre durumlarına uygun diğer eğitim kurumlarında uzatılabilir” denilerek kendi okulundan başka okullarda da görevlendirilebileceği hükmü bulunmaktadır.

17.maddede ise “Müdürlük görev süresinin görev yapılmakta olunan eğitim kurumu dışında uzatılması” düzenlenmiştir.

23.madde ile de “Müdür başyardımcısı ve/veya müdür yardımcısı norm kadrosu boş bulunan eğitim kurumlarına, (…) görevlendirme yapılacak eğitim kurumunda veya eğitim kurumunun bulunduğu ilçe ve ildeki eğitim kurumlarında halen yönetici veya öğretmen olarak görev yapanlar arasından, eğitim kurumu müdürünün inhası ve il millî eğitim müdürünün teklifi üzerine valinin onayı ile müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı görevlendirilir” denilerek il içinde ilçeden ilçeye ya da okuldanokulayer değişikliği düzenlemesi yapılmıştır.

Bunlar dikkate alındığında, 657 sayılı Kanunun 88.maddesindeki öğretmene 2.görev kapsamında verilmesi gereken okul yöneticiliği kapsamını aşarak öğretmenin, öğretmenlik kadrosuyla birlikte başka okula yer değiştirme suretiyle atanmasına sebep olmaktadır. Yani öğretmene 2.görev kapsamında okul yöneticiliği verilmesi gerekirken, bunun tersi olarak 2.göreve görevlendirilen öğretmene asıl görevinde atanma şartlarını düzenlemiş olmaktadır.

Kısacası; bu bir atama yönetmeliğidir.
Ayrıca bir olumsuzluk da şudur; “eğitim kurumu müdürünün inhası ve il millî eğitim müdürünün teklifi üzerine valinin onayı ile müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı görevlendirilir” ibaresi de ayrıca bir komiktir. Şöyle ki; ilçedeki okul müdürü karar verip başyardımcısını/yardımcısını seçerek inha düzenliyor. 5442 sayılı Kanuna rağmen bu inhayı ilçeden ile nasıl ulaştıracak? İlçe müdürü ve kaymakam beğenmezse göndermezler tıkanır kalır.
2- Sözlü Sınavın Yasal Dayanağı Var mı?

Teşkilat Kanununda bir kez bile anılmayan “sözlü sınav” ibaresinin Yönetmelik metninde tam 32 kez geçmiş olması hiçbir şey ifade etmemektedir. Haliyle de yasal dayanağı yoktur. Bir zamanlar olmuş olması da hiçbir şey ifade etmemektedir. Şöyle ki; 652 sayılı KHK'nin “Atama” başlığı altındaki 37 inci maddesinin 8 inci fıkrasında; “ Okul ve kurum müdürleri; yazılı ve/veya sözlü olarak yapılacak okul veya kurum müdürlüğü sınavında başarılı olmak kaydıyla, hizmet süreleri, performans ve yeterlikleri dikkate alınarak il millî eğitim müdürünün teklifi üzerine vali tarafından atanır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle düzenlenir” denilerek yasal dayanak kazanmıştı.

Fakat aynı fıkra 6528 sayılı Kanunun 22 nci maddesi ile değiştirilerek;

“ Okul ve Kurum Müdürleri, İl Millî Eğitim Müdürünün teklifi üzerine, Müdür Başyardımcısı ve Yardımcıları ise Okul veya Kurum Müdürünün inhası ve İl Millî Eğitim Müdürünün teklifi üzerine Vali tarafından dört yıllığına görevlendirilir. Bu görevlendirmelerin süre tamamlanmadan sonlandırılması, süresi dolanların yeniden görevlendirilmesi ile bu fıkranın uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Bu fıkra kapsamındaki görevlendirmeler özlük hakları, atama ve terfi yönünden kazanılmış hak doğurmaz” şeklini almıştır. AYM, 11.06.2014 tarihli ara kararla da bu maddenin yürütmesinin durdurulması istemini reddetmiştir.

Haliyle de 6528 sayılı Kanunla değişik 652 sayılı KHK'de sözlü sınavın yasal dayanağı TBMM tarafından kaldırılmıştır.

Değerlendirme Komisyonu

11 ve 12.maddelere göre; il millî eğitim müdürünün veya görevlendireceği bir il millî eğitim müdür yardımcısının başkanlığında, il millî eğitim müdürünce belirlenecek iki ilçe millî eğitim müdürü ile il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerinde görev yapan iki şube müdüründen oluşur ve eğitim kurumu müdürlüğünde ilk defa veya yeniden görevlendirilmek üzere başvuran adaylardan sözlü sınava alınacakları, Ek-2 Formu üzerinden belirlemekle görevlidir.

Sözlü Sınav Komisyonu

13 ve 14.maddelere göre: bir il millî eğitim müdür yardımcısı veya bir ilçe millî eğitim müdürünün başkanlığında, il millî eğitim müdürünce il millî eğitim müdürlüğünden belirlenen bir şube müdürü ile farklı ilçe millî eğitim müdürlüklerinden belirlenen üç şube müdüründen oluşur.

Gerek görülmesi hâlinde aynı usulle birden fazla sözlü sınav komisyonu kurulabilir. Sözlü sınav sorularını hazırlamak veya hazırlatmak, sözlü sınavları yapmak ve değerlendirmekle görevlidir.

20.maddede belirtildiğine göre; sözlü sınavda 70 ve üzerinde puan alanlar başarılı sayılır.
Değerlendirme komisyonu ve sözlü sınav komisyonu içinde sendika temsilcisine yer verilmemiştir. Bu ise yapılacak işlemlerde tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat olmak üzere işlemin tüm unsurlarının hukuka uygunluğunu sağlamak zorunda olan idarenin adil ve tarafsızlığı konusunda şaibeye açık olmasını ve idareye güvensizlik doğuracaktır.

Bu Şartlarda Sözlü Sınavları Hukuki Yapmak Mümkün Müdür?

Bütün işler Sözlü Sınav Komisyonu tarafından yürütülmektedir. Sözlü sınavların uygulamaları konusunda usule ilişkin düzenlemeler yetersizdir. Çünkü;

652 sayılı KHK'nin ilgili kısmının iptali istemiyle açılan dava sonucunda AYM, 6.2.2013 Günlü ve E: 2011/123, K: 2013/26 sayılı karar gerekçesinde özetle;

1- Sözlü sınav, tek başına belirleyici olarak kullanılmayıp; hizmet süreleri, performans ve yeterliklerle birlikte dikkate alınmalıdır.

2- Kamu yararı düşüncesi olmaksızın, yalnızca özel çıkarlar için veya yalnızca belli kişiler yararınaolarak herhangi bir düzenleme yapılmamalıdır.

3- İdarenin takdir yetkisinin sınırları belli olmalıdır.

4- İdarenin Kamu yararını gerçekleştirme amacıyla uygulanmalıdır.

5- Takdir yetkisinin hukuk içerisinde keyfilik içermeyecek şekilde ölçülü olarak kullanılması gerekmektedir.

6- Düzenlemelerde Yargısal denetime engel herhangi bir kural getirilmemiş olmalıdır.

Özetle; sözlü sınavın yasal dayanağı bulunmamaktadır. Velev ki yasal dayanağı olması halinde bile bu uygulamayla hukuki olmayacaktı. Bu Yönetmeliğin 20.maddesinde belirtildiğine göre; sözlü sınavda 70 ve üzerinde puan alamayanlar her halükarda başarısız sayılacaklardır. Yani sözlü sınav tek başına belirleyici olmaktadır. Ayrıca bütün bunların objektif ve subjektif olarak adalet ve tarafsızlık içinde yapıldığına dair bir güven oluşturamamasına karşın bir zümrenin çıkarlarına hizmet edeceği yönünde bir endişe ve güvensizlik meydana getireceği de dikkate alınmalıdır.

Can AVAR

Eğitimci Yazar