TBMM'de görüşülen dokunulmazlıkla ilgili Anayasa değişikliği önerisi 376 oyla kabul edildi. Hakkında fezleke bulunan milletvekilleri için yasal süreç Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayı ve değişikliğin Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra başlayacak. İşte adım adım bundan sonra yaşanacaklar:

MECLİS İADE EDECEK: Dokunulmazlıkları kaldırılan milletvekillerinin dosyaları, Anayasa değişikliği Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra TBMM tarafından önce Başbakanlık'a, oradan da Adalet Bakanlığı'na iade edilecek. Adalet Bakanlığı, 787 fezlekenin her birini, geldikleri il savcılıklarına gönderecek. Bu süreç 15 günde tamamlanacak.

CMK'YA GÖRE: Savcılıklar her bir fezlekeyle ilgili ayrı soruşturma başlatacak. Soruşturmalar, Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemeleri Kanunu (CMK) hükümleri uyarınca yürütülecek. Deliller toplanacak, ifadeler alınacak. CMK uyarınca gözaltı, arama, tutuklama gibi tedbir işlemleri uygulanıp uygulanmayacağına savcılıklar ve mahkeme karar verecek. Milletvekilleri hakkındaki soruşturmaları, Adalet Bakanlığı'nın "Yasama Dokunulmazlığı'nın Kaldırılmasıyla İlgili İşlemler" başlıklı genelgesi uyarınca bizzat ilgili yer cumhuriyet başsavcısı veya başsavcıvekilleri yürütecek.

VEKİLLİĞE DEVAM: Dokunulmazlığı kaldırılan milletvekilinin, milletvekilliği devam edecek. Dokunulmazlığı kaldırılan bir milletvekili, sadece dokunulmazlık hangi iddia için kaldırılmışsa o iddiadan yargılanacak.

TAKİPSİZLİK ÇIKABİLİR: Soruşturma tamamlanınca 148 milletvekilinden hangisi hakkında iddianame hazırlanacağına yine ilgili savcılıklar karar verecek. Savcılıkların takipsizlik kararı verme yetkisi de bulunuyor. 148 milletvekilinden hangisine dava açılıp açılmayacağına ilişkin takdir yetkisi de savcılıkların olacak.

İDDİANAME HALİNDE: Hakkında iddianame hazırlanan ve dava açılanlar yargılanacak. Davalar, isnat edilen suçlara göre asliye ceza, ağır ceza mahkemelerinde görülecek. Davalar sonucunda yargılanan milletvekilleri hakkında mahkümiyet kararı verilebileceği gibi beraat kararları da verilebilecek.

VEKİLLİĞİN DÜŞMESİ: Milletvekilliğinin sona ermesi, Anayasa'nın "Milletvekilliğinin Düşmesi" başlıklı 84. maddesinde düzenleniyor. 84. madde, bu hususta "Kesin mahkeme kararının genel kurula bildirilmesiyle olur" hükmünü taşıyor. Hakkındaki karar temyiz aşamasında (Yargıtay) kesinleşenlerin milletvekilliği, (Anayasa Mahkemesi de itirazı reddetmişse) TBMM Genel Kurulu'na bildirilmesiyle düşüyor.

TUTUKLAMAYA ENGEL BİR HÜKÜM KONULMADI

Milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması, "1990'lı yıllarda DEP'li milletvekillerinin Meclis'ten çıkarılarak gözaltına alınması sürecini tekrarlatır mı?" sorularına neden oldu. Başbakan Ahmet Davutoğlu, daha önce "90'lı yıllardaki tablo yaşanmaz" demişti. Ancak bu konuda herhangi bir yasal düzenleme yapılmadı. Dokunulmazlığı kaldırılan tüm milletvekilleri, normal vatandaşlara uygulanan soruşturma sürecine tabi olacak. Savcılıklar, gerek görürse bazı vekiller hakkında tutuklama tedbirine başvurabilecek.

AYM'YE ÇIKAN 3 YOL

110 MİLLETVEKİLİ BULUNURSA AYM: Düzenlemenin Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından 10 gün içinde 110 milletvekilinin imzası ile Anayasa Mahkemesi'ne iptal başvurusu yapılabilir. 59 milletvekili bulunan HDP'nin bu başvuru için CHP'li vekillerin desteğini alması gerekiyor.

TUTUKLAMA OLURSA BİREYSEL BAŞVURU: Soruşturma sırasında tutuklanan milletvekilleri, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulunabilir. Yüksek Mahkeme, daha önce tutuklu vekiller kararında bu durumu seçilme ve milletvekili olarak siyasi faaliyette bulunma hakkına müdahale olarak değerlendirmiş ve tutuklu vekillere tahliye yolunu açmıştı.

VEKİLLİK DÜŞTÜĞÜNDE İTİRAZ SÜRECİ: Yargılama sonunda hükmü kesinleşerek TBMM üyeliği düşürülen milletvekili, bu kararlara Anayasa Mahkemesi nezdinde 7 gün içinde itiraz edebiliyor. Anayasa Mahkemesi, bu itirazları 15 gün içinde kesin karara bağlıyor. Bu sürecin ardından TBMM üyeliği düşen milletvekili, hakkındaki hüküm uyarınca cezaevine giriyor. 1 yılın üstünde kesinleşmiş hapis cezası olanlar siyasi yasaklı hale gelecek.