Özel okullar da dahil tüm lise türleri yeni sistemdeki yerleştirmeye göre öğrenci alacak. Hiçbir kurum ek bir sınav yapamayacak. Bakanlık yetkilileri, Fatih Projesi’nin tamamlanması halinde ortaokuldaki bazı sınavların merkezi yapılacağını açıkladı.

Okurlarımızdan gelen sorular ve Milli Eğitim Bakanlığı yetkililerinin yanıtları şöyle:

İşim gereği 1 seneliğine ailemle birlikte ABD’ye geldik. Kızım 7’nci sınıfı ABD’de okuyor. 6’ncı sınıfı Türkiye’de okumuştu. 8’inci sınıfı tekrar Türkiye’de okuyacak. ABD’den Türkiye’ye döndüğünde nasıl bir sınav uygulamasıyla karşılaşacak? 
- Ortaokulu yurtdışında bitiren öğrencilerin Türkiye’ye döndüklerinde yerleştirme işlemleri, nakil ve geçişleri; denklik belgesine göre program uyumu dikkate alınarak okulların kontenjan durumu ve öğrencinin ikamet adreslerine uygun okullara nakil komisyonu tarafından yapılıyor. 
Ayrıca 6 veya 7’nci sınıfta yurtdışında eğitim görüp 8’inci sınıfta Türkiye’ye dönen öğrenciler 8’inci sınıftaki ortak sınavlara girecek. 6 ve 7’nci sınıf notları uluslararası denklik hükümlerine göre hesaplanarak ortaöğretime yerleştirmeye esas puan belirlenecek.

Puanlama 100 üzerinden mi yoksa 700 puan üzerinden mi yapılacak?
- Ortak sınavlar çoktan seçmeli sorulardan oluşan test usulüyle yapılacak. Geçtiğimiz yılda olduğu gibi 6, 7 ve 8’inci sınıf yıl sonu başarı puanlarının yüzde 30’u alınacak. Buna ek olarak 8’inci sınıfta uygulanan ortak sınav puanın yüzde 70’i eklenerek puan hesaplamaları yapılacak. Bütün öğrencilerin puanları 500 tam puan üzerinden duyurulacak.

Tercihte il sınırlaması yok

Milyonlarca öğrenci 50-100 puan aralığına sıkışacak. Aynı puanı alan ve aynı tercihi yapan çocuklar arasında nasıl bir sıralama yapılacak? Farklı şehirler için tercih yapılabilecek mi? Örneğin Ağrı’da okuyan öğrenci Ankara için tercih yapabilecek mi? Okullar arasındaki veya iller arasındaki not değerlendirme uçurumu nasıl kapatılacak? Ağrı’daki 95 ile Ankara’daki 95 puan aynı mıdır? 
-2013-2014 eğitim öğretim yılında öğrencilerin puanları tamamen okulda yapılan sınavlardan elde edilecek, bu puanlara göre ortaöğretim kurumlarına yerleştirme yapılacak. Ayrıca hiçbir ortaöğretim kurumu için ek bir sınav olmayacak. Anadolu liseleri, fen liseleri, sosyal bilimler liseleri ve özel okullar da dahil olmak üzere sınavla öğrenci alan bütün okullar bu kapsamda. Ortaöğretime yerleştirmeye esas alınacak puan ise 100 üzerinden hesaplanmayacak. Eğer 100 üzerinden bir hesaplama yapılırsa yığılmalar söz konusu olabilir. Ancak ortak sınavlardan sonra hesaplanıp belirlenecek olan puan 500 tam puan üzerinden olup, virgülden sonraki dört haneye kadar (427,9324 gibi) duyurulacağı için eşitlik olma ihtimali çok düşük. Ortaöğretime geçiş sisteminde alınan puanlar ülke genelindeki okullara yerleşmede kullanılacak. Örneğin; Ağrı’da ortaokulu bitiren ve ortak sınava giren bir öğrenci puanına göre tercih yaparak İzmir’de bulunan bir fen lisesine yerleşebilecek. Ortak sınav sonuçları ile öğretmen yazılıları arasındaki not makası belli aralıklarla izlenip değerlendirilecek. Ayrıca, öğretmenlere ölçme ve değerlendirme konularında ülke genelinde birliği sağlamak için nitelikli hizmet içi eğitimler verilecek.

Değişen SBS sistemine göre merkezi sınavlar yapılacak. Eğer öğrenci benim gibi asker çocuğu ise ve kazandığı liseye kayıt yaptıramadan başka bir ile ailesinin tayini çıktıysa bu durumda ne yapacak? İzmit’te bir Anadolu lisesini kazanmışken gidip İzmir Bornova Anadolu Lisesi’ni tercih edebilir mi ya da tercih etmeden kayıt yaptırabilir mi?
-Daha önceden uygulanan SBS sisteminde nakil işlemleri nasıl gerçekleşiyorsa yeni uygulamada da nakil işlemleri aynı şekilde olacak.

Bütün öğretmenler aynı düzeyde konu işleyebilecek mi? Ya konular yetişmezse? 
-Ortak sınavlar ülke çapında aynı anda yapılacağından müfredat uyumu ve takvimi çok önemli. Bakanlık bürokrasisi, müfredatın eşzamanlı uygulanmasına ilişkin olarak Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından hazırlanan akademik takvimi bütün okullarla paylaşılarak, bu takvime uyulması gerektiğini duyurdu. Akademik takvim, yazılıya girecek öğrenciler arasında fırsat eşitsizliği olmaması için öğretmenlerin müfredatı yetiştirmesi konusunda zorlayıcı olacak.

SINAVA GİRMEK ZORUNLU

İlk ve ortaöğretimdeki bütün sınavları MEB yapamaz mı? 
- Bakanlığımız bütün sınavları yapabilecek altyapıya sahip. Ama uygulamanın amaçlarından biri öğretmen, öğrenci ve okul arasındaki ilişkiyi güçlendirmek. Bunun için tüm sınavların MEB tarafından yapılması uygun değil. FATİH Projesi tüm bileşenleri ile hayata geçtiğinde özellikle ortaokuldaki sınavların bazıları ortak olarak yapılacak.

Ders dışı etkinlikler nasıl değerlendirilecek? Başarının tanımı matematik sınavından 100 almak mı?
- Yapılan yeniliklerin en dikkat çekici noktasından birisi uzun vadede ders dışı sosyal, sanatsal ve kültürel etkinliklerin değerlendirilmesine yönelik hedeflerdir. Bu etkinlikler ölçülebilir olmaları koşuluyla ilerleyen yıllarda sisteme dahil edilecek.

Matematik yazılısı birinci ve ikinci dönem 100 ama İngilizcesi kötü ise veya tam tersi olursa iki öğrenci de fen lisesine yerleştiğinde haksızlık olmaz mı?
-Temel hedeflerden biri öğrenci performansını anlık göstergeler eşliğinde değil, sürece yayarak değerlendirmek. Ortaöğretime yerleştirmeye esas puan tek bir sınavla değil, sürece yayılarak SBS’de yer alan derslerin değerlendirmesiyle oluşacak.

Doğu illeri kış nedeniyle bir ay zorunlu tatilde oluyor. Batı illeriyle aralarında eksik kalan kazanımlar nasıl dengelenecek?
-Akademik takvim belirlenirken sınav dönemlerinin mümkün olduğunca ağır kış şartları yaşanan dönemlere denk gelmemesine dikkat edildi. Buna rağmen okulların hava koşulları nedeniyle tatil olması durumunda öğrencilerin ders eksikliklerini Eğitim Bilişim Ağı (EBA) üzerinde yer alan içeriklerle gidermeleri sağlanacak. Ayrıca okullarda ders eksikliklerinin giderilmesine yönelik telafi dersleri yapılabilecek.

Açık uçlu sorular sisteme nasıl dahil edilecek?
-Merkezi ortak sınavlarda çoktan seçmeli sorular sorulacak. Ancak FATİH Projesi tüm bileşenleriyle birlikte uygulamaya geçtiğinde her öğrencide tablet bilgisayar ve her sınıfta etkileşimli tahta bulunacak. Böylece öğrencilere elindeki tablet bilgisayarlar açık uçlu sorular sorulabilecek. Bu sayede hem açık uçlu sorularla kazanımların ölçülmesi hem de çoklu ortam değerlendirmesi yapılacak.

Mazeret sınavlarına girme şartları neler olacak? Bu sınavlar istismar edilmez mi?
- Normal dönemde geçerli olan mazeret şartları, ortak sınavlar için de geçerli. Mazeret sınavları, ortak sınavlarla eşdeğer nitelikte farklı sorularla, öğrencilerin kendi okulları dışında farklı sınav salonlarında yapılacağı için öğrenciler tarafından tercih edilmeyeceği düşünülüyor. Bu yüzden öğrenciler gerçekten mazeret sahibi olmadıkları durumlarda mazeret sınavlarına girmek istemeyecek.

Sınavlar hangi konuları kapsayacak? Duyduğum kadarı ile ikinci sınav öğretim yılı başından itibaren görülen bütün konuları kapsayacakmış. Neden? O zaman okul yazılısı gibi değil SBS gibi olmuyor mu?
- Ortak sınavlar, öğrencilerin okullarında girmiş oldukları yazılılardan bir tanesinin daha denetimli bir şekilde yapılmasıdır. Çalışma takvimine göre birinci dönemde yapılacak ortak sınavda sorulacak soruların kapsamı, eğitim öğretim yılının başından sınava kadar olan konuları kapsayacak. İkinci dönemde yapılacak ortak sınavda sorulacak soruların kapsamı ise eğitim öğretim yılının başından ikinci dönem ortak sınavın yapılacağı tarihe kadar işlenecek olan tüm konular ile sınırlı kalacak.

Özel okullara ayrı sınav hakkı verilmeyecek mi?
- Ortaöğretime yerleştirmeye esas puan devlet okullarında olduğu gibi özel ve özel statülü okullar için de kullanılacak, özel ve özel statülü okullar için ayrıca bir sınav yapılmayacak ve bu okullara kendi sınavlarını yapma hakkı verilmeyecek.

İlkokuldan itibaren aynı eğitim kurumunda okuyan bir öğrenci, lisede de kendi kurumunda devam etmek istiyorsa ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın yaptığı sınavlara katılmak istemiyorsa ne olacak?
- Bu sınavlar öğrencilerin bir üst kademeye geçmesini belirlemekle birlikte sınıf geçmelerini de belirledikleri için girmek zorundalar. İlkokuldan itibaren aynı eğitim kurumunda okuyan bir öğrencinin lisede kendi kurumuna devam etmesinin önünde herhangi bir engel yok. Özel okullar durumlarına göre MEB’in belirlediği esaslar doğrultusunda öğrenci alımına devam edecek. Sınavsız öğrenci alan okullara gitmek isteyen öğrenciler de ortak sınav sonuçları karne notlarının hesaplanmasında kullanılacağından ortak sınavlara girmek zorunda.

Açık uçlu sorular ölçmeyi nitelikli hale getirir

Bakanlığın önümüzdeki yıllarda uygulamaya geçireceği açık uçlu sorularla sınavı bu yıl uygulayan Bahçeşehir Uğur Eğitim Kurumları Yönetim Kurulu Başkanı Enver Yücel, “Sorular kurallarına uygun hazırlanır, sorunun puanlanmasında gözönünde tutulacak ayrıntılar önceden belirlenir ve puanlama bu konuda yetişmiş eğitimciler tarafından yapılırsa, açık uçlu soruların çoktan seçmeli sorulara ek olarak sınavlarda kullanılması ölçmeyi daha nitelikli hale getirebilir.” dedi.
Yücel, bu konuda şunları söyledi:
“Ülkemizde çok sayıda öğrencinin katıldığı merkezi sınavlar, çoktan seçmeli soruların yer aldığı testlerle yapılıyor. Bu yolla testin puanlanmasından elde edilen sonuçlar kişiden kişiye değişmiyor. Çoktan seçmeli sorulardan oluşan testler, öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini kullanarak cevaplara hangi yollarla ulaştıklarını gösteremiyor. Bu yöntemle cevapların hangi mantıksal yol izlenerek bulunduğuna ilişkin bir bilgi elde edilemiyor. Ayrıca bu testler, öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini kullanarak cevaplara hangi yollarla ulaştıklarını göstermiyor. Ayrıca bu testlerde öğrencilerin kompozisyon yazma becerileri ölçülemiyor. Merkezi sınavlarda bu becerinin de ölçülmesi genel bir seçme işleminde önemli bir unsurdur.”

Kişiye özgü soru kitapçığı gelebilir

Milli Eğitim Bakanlığı, SBS yerine yapılacak merkezi sınavların ilkinin kasım, ikincisinin de 2014 Nisan ayının son haftasında olacağını açıkladı.

Birinci dönemde yapılacak merkezi sistem ortak sınavda sorulacak sorular derslerin başladığı tarihten, sınav zamanına kadar olan konuları kapsayacak.
İkinci dönemde yapılacak merkezi sistem ortak sınavda sorulacak soruların kapsamı ise eğitim öğretim yılının başından “İkinci Dönem Merkezi Sistem Ortak Sınav”ın yapılacağı tarihe kadar işlenecek olan tüm konu ve üniteleri içerecek. Her dersten 20 soru sorulması planlanıyor. Bir günde en fazla 3 sınavın yapılmasının hedeflendiği yeni sistemde, sınav arasında öğrenciler teneffüs yapıp, dinlenebilecek. 
Merkezi sistem ortak sınavlarının dışında öğretmenlerin yapacakları diğer sınavlar kendi belirleyecekleri bir tarihte düzenlenebilecek. Bakanlık, ÖSYM’nin hazırladığı Lisans Yerleştirme Sınavları (LYS) ve Yükseköğretime Geçiş Sınavları’ndaki (YGS) gibi “kişiye özgü kitapçık” ile sınav yapmayı planlıyor. Buna göre barkot benzeri sistemlerle yazılıların değerlendirilmesi gündeme gelebilir.

Okurlarımızdan gelen sorular ve Milli Eğitim Bakanlığı yetkililerinin yanıtları şöyle:

Merkezi değerlendirmelerde kitapçık türleri olacak mı? Soru kitapçıkları kişiye özgü mü hazırlanacak?
- Merkezi değerlendirme yazılılarında sınav güvenliğini sağlamak için farklı kitapçık türleri hazırlanacak. Bu aşamada kişiye özgü kitapçık uygulanması düşünülüyor. Sistemin orta ve uzun vadede açık uçlu soruları da içermesi planlandığından o dönemde barkot benzeri sistemlerle yazılıların değerlendirilmesi gündeme gelebilir.

8’inci sınıfta puanlama sistemi nasıl olacak? Ortaöğretim kurumlarına yerleştirme işlemi nasıl yapılacak?
- Ortaöğretim kurumlarına yerleştirmeye esas puan, 6, 7 ve 8’inci sınıf yıl sonu başarı puanlarının yüzde 30’u ile 8’inci sınıfta uygulanan merkezi ortak sınav puanlarının yüzde 70’inden oluşacak. 6 ve 7’inci sınıflarda bütün derslerin notları öğretmen tarafından verilecek. 8’inci sınıfta, 6 temel dersten 3 yazılısı olanların ikincisi, 2 yazılısı olanların birincisi merkezi yazılı olarak yapılacak. Geri kalan derslerin yazılılarının tamamını öğretmenler düzenleyecek. Başarı puanı hesaplanırken bütün derslere ait yazılıların ve performans değerlendirmelerinin ortalaması alınarak öğrencinin o derse ait başarı notu belirlenecek. Ortaokul 6, 7 ve 8’inci sınıfların yıl sonu başarı puanı 300 üzerinden merkezi ortak sınavların puanı 700 üzerinden hesaplanacak. Ortaöğretime yerleştirmeye esas puan ise bu ikisinin ortalaması alınarak 500 üzerinden hesaplama yapılacak.

Yanlış cevaplar doğru cevapları etkileyecek mi? Bu durumda rastgele cevaplarla öğrencilerin başarılı olma şansları artmaz mı?
- Yanlış cevaplar doğru cevapları etkilemeyecek. Öğrencilerin şu anda okullarında girdikleri yazılılarda yanlış cevaplar doğru cevapları olumsuz etkilemiyor zaten. Merkezi değerlendirmeler, yazılılardan farklı olmadığı için yanlış cevapların doğru cevapları etkilemesi değerlendirme açısından daha uygun görülmüyor. Bununla birlikte YDS gibi yanlış cevapların doğru cevapları etkilemediği derecelendirme sınavlarının istatistiklerine göre adayların rastgele doğru cevabı bularak başarılı olma ihtimalleri dikkate alınmayacak kadar düşük. Buna bağlı olarak yanlış cevapların doğru cevapları etkilemediği merkezi değerlendirmelerde de öğrencilerin rastgele bir yöntemle diğer öğrencilerin önüne geçmesi ve bu durumun adaletsizlik teşkil etmesi söz konusu değil.

DEVAMSIZLIK YAPMAYANLAR ÖNE GEÇECEK

Puan eşitliği halinde yerleştirme nasıl yapılacak?
- Ortaöğretime yerleştirmeye esas puan virgülden sonraki dört haneye kadar hesaplandığı için eşitlik olma ihtimali çok düşük. Buna rağmen puanların eşit olması durumunda; tercih önceliği, sırasıyla 8, 7 ve 6’ncı sınıflardaki yıl sonu başarı puanı yüksekliği, özürsüz devamsız gün sayısının azlığı öncelik sıralamasına göre yerleştirmede esas alınacak.

Yerleştirmeye esas puanın hesaplanmasında kullanılan yıl sonu başarı puanı ortalamasına neden 5’inci sınıflar dâhil edilmiyor?
- Uygulanan 4+4+4 sisteminde 5’inci sınıf, ikinci kademeye geçişin ilk sınıfı. İlk kademede tek öğretmenden ders alarak ikinci kademeye ulaşan öğrencilerin 5’inci sınıfta birden çok öğretmenden ders almaya başlaması, onların yaşı ve bu kademeye sağlayacakları uyum göz önüne alındığında 5’inci sınıf öğrencilerinin başarı ağırlıklandırma oranına tabi tutulması pedagojik açıdan uygun görülmedi.

ÖĞRETMENLERİN NOT MAKASI İZLENECEK

Öğrencinin ders notu başarısının yüzde 30 olduğu bu uygulamada, öğretmenin verdiği notlarda objektiflik nasıl sağlanacak?
- Ortaöğretime geçişte bugüne kadar kullanılan SBS sisteminde öğrencinin yerleştirmeye esas puanı üzerinde ders başarısı yüzde 30 etki ediyordu. Yeni uygulamada, ders başarısının yüzde 30 etkilemesi açısından önceki uygulamadan herhangi bir farklılığı yok. Ayrıca merkezi ortak yazılı sonuçları ile öğretmen yazılıları arasındaki not makası belli aralıklarla izlenip değerlendirileceğinden, okul idareleri, veliler ve diğer öğretmenlerin sosyal değerlendirmesi de öğretmeni etkileyeceğinden, not vermede objektiflik süreç içerisinde kendiliğinden sağlanacak.

AÇIK UÇLU SORULAR FATİH PROJESİYLE GELECEK

Açık uçlu sorular sisteme nasıl dâhil edilecek?
- İlk yıllarda merkezi ortak sınavlarda çoktan seçmeli sorular sorulacak. FATİH Projesi tüm bileşenleriyle birlikte uygulamaya geçtiğinde her öğrencimizde tablet bilgisayar ve her sınıfımızda akıllı tahta bulunacak. Bu imkân sağlandığında öğrencilerimizin elindeki tablet bilgisayarlar açık uçlu sorular sormamıza imkân sağlayacak, bu sayede hem açık uçlu sorularla kazanımların ölçülmesi hem de çoklu ortam değerlendirmesi yapmak mümkün olacak. Yapılan merkezi değerlendirmelerde sorulacak açık uçlu sorular o yaş grubu çocuğun bilişsel özellikleri dikkate alınarak hazırlanacak. Bütün bu açıklamalar göz önünde bulundurulduğunda, oluşturulacak modül üzerinden, öğrencilerin kimlik bilgileri gizli tutularak elektronik ortamda farklı öğretmenler tarafından yapılan değerlendirmelerin ortalamalarıyla o derse ait puan verilmesi planlanıyor.

Bir günde 3 sınav

Bakanlık bu sınavların öğrenciye ilave bir stres getirmeyeceği düşüncesinde. Buna göre sınavların olacağı 2 gün öğrenciler diğer günlerde olduğu gibi sabah kalkacak, servisine binecek ve kendi okuluna gidip, sırasına oturacak. Normal okul takvimi kapsamındaki dersinin sınavını bekleyecek. Sınavlarda, öğretmenler, elektronik ortamda Bakanlığa aktardıkları soru havuzundan seçilmiş sorulardan oluşan sınav kitapçıklarını kullanacak. Öğrenciler için tek fark, kendi öğretmenlerinin eşliğinde değil, başka bir öğretmenin gözetiminde 2 gün boyunca sınavlara girecek olması. Bu 2 günde üçer sınav yapılması planlanıyor. Her dersin sınav kitapçıklarının ayrı ayrı basılması, her bir sınavın arasında öğrencilere küçük bir teneffüs verilmesi düşünülüyor. Buna göre öğrenciler sınava girecek, 20 soruluk kitapçığını alacak, cevaplayacak, kitapçık ve cevap anahtarını teslim edecek, ardından bir süre dinlenecek. İhtiyaçlarını giderecek, belki sınavı yorumlayacak, dinlenecek. Makul bir dinlenme sürecinin sonunda ikinci sınav için yeniden sınıfındaki yerini alacak ve ikinci ders için soru kitapçığını alıp cevaplandıracak.

Sınavın değerlendirmesi nasıl olacak?

Öğrencinin okul notlarının akademik ortalaması hesaplanacak. Tıpkı önceki yıllarda olduğu gibi, bu akademik ortalamanın yüzde 30’u alınacak, üstüne ortak sınavlara konu edilen derslerdeki ortalamanın yüzde 70’i ilave edilerek çocuğun ortaöğretim kurumuna yerleştirmede esas alınacak puanı ortaya çıkarılmış olacak. Bu hesaplama ve yerleştirme yönteminin bu yıla kadar uygulananlardan farklılığı yok. Yani geçen yıl SBS’de elde edilen puanın yerine bu yıl ortak sınavlarda elde edilen notların ortalaması koyulacak sadece. Değişen tek şey, yeni bir sınavın olmaması, çocuğa zaten okulda uygulanan sınavlardan bir tanesinin tüm Türkiye genelinde ortak uygulanarak, objektifliğinin sağlanması ve yerleştirmede kullanılması. 
Yeni dönemde anne babaların yaşadığı “ya bir şey olur da çocuğum sınava giremezse” endişesini ortadan kaldıracak telafi sınavı sağlanıyor. 
Normal zamanda sınava giremeyen ve mazereti olan bütün çocuklar makul bir süre içinde telafi sınavlarına girecek. Bakanlık, önümüzdeki yıl, ortak sınava konu olan bazı derslerin sınavlarını açık uçlu ve klasik sistemle yapmayı planlıyor. Bunun için de objektif değerlendirme yapmayı sağlayacak yeterlilikte ölçme-değerlendirme uzmanı ve ekibi oluşturmaya başladı. 

Sorular havuzdan gelecek

Liseye geçiş sistemi değişti. Bu yıl ortaokul 8’inci sınıfta olanlar farklı bir modelle liseye geçiş yapabilecekler. 2013-2014 eğitim öğretim yılından başlayarak 6 temel ders için 8’inci sıfnta öğretmen tarafından dönemsel olarak yapılan sınavlardan biri ortak olarak gerçekleştirilecek.

Ortak değerlendirmeler, her dönem iki yazılısı olan derslerden birincisi, üç yazılısı olan derslerden ise ikincisi olmak üzere akademik takvime göre işlenen müfredatı kapsayacak şekilde yapılacak.
Merkezi sınavlar kasım ve nisan ayının sonunda yapılacak. Her sınav dönemi iki okul gününe yayılacak. Sınav zamanı okul tatil edilecek.
Sorular çoktan seçmeli yani 4 seçenekli olacak, yanlışlar doğru cevapları etkilemeyecek. Bakanlık yetkilileri, merkezi sınavların gelecekte açık uçlu soruları da içerek hale dönüştürülebileceği düşüncesindeler. 
Ortak değerlendirme kapsamındaki dersler şunlar olacak: Fen ve Teknoloji, Matematik, Türkçe, Yabancı Dil, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

Bakanlık yetkilileri soruları yanıtladı:

Ortaöğretime geçiş sistemindeki yeni uygulamalara neden ihtiyaç duyuldu? 
-Eğitimin doğasında var olan değişim ve gelişime paralel, ortaöğretime geçiş sisteminin sürdürülebilir, dinamik ve esnek bir yapıda güncellenme gerekliliği kaçınılmaz bir durum arz ediyor. Bu doğrultuda; Öğrenci, öğretmen ve okul ilişkisini güçlendirmek, başarı değerlendirmesini sürece yaymak, eğitim sürecinde öğretmenlerin ve okulun rolünü daha etkin kılmak, ülke çapında müfredatın eş zamanlı uygulanmasını sağlamak, öğretmenin meslekî performansını arttırmak, öğrencilerin okula devamsızlığını en aza indirmek, okul dışı eğitim kurumlarına yönelik ihtiyacı azaltmak, telafi imkânı sağlayarak tek sınavdan kaynaklanan olumsuzlukları azaltmak, sınav kaygısını sürece yayarak azaltmak, öğrenci kazanımlarını objektif bir şekilde izlemek ve değerlendirmek, orta ve uzun vadede ders dışı sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinlikleri değerlendirmek amaçlarını gerçekleştirmek için  ortaöğretime geçiş sistemi yenilendi.

Sınavlar gelecekte açık uçlu sorularla olacak

Ortaöğretime geçiş sisteminde yapılan bu yenilikler neler?
-Temel Eğitimden Ortaöğretime geçişteki yeni uygulamalar, öğrencilerin okullarında girdikleri yazılılardan bir tanesinin daha denetimli bir şekilde ortak yapılmasından ibaret. Öğrenci başarısının anlık performansa dayalı olarak değil geniş bir zaman dilimine yayılarak belirlenmesini sağlayan bu uygulama; telafi imkânının sağlanması, merkezî ortak sınavların iki okul gününde yapılması, ortak sınavların, sınav gününe kadar işlenen konuları kapsayacak olması, merkezi sınavların süresinin bir yazılı süresi kadar olması, yanlış cevapların doğru cevapları etkilememesi, merkezî sınavların ilerleyen zamanlarda açık uçlu soruları da içerecek olması, her öğrencinin sınavlara kendi okullarında girebilmesi gibi yenilikleri içeriyor.

Merkezi ortak sınavlar hangi derslerden yapılacak?
-Merkezi ortak sınavlar 2013-2014 eğitim öğretim yılı için Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından belirlenmiş “temel dersler” olan Fen ve Teknoloji, Matematik, Türkçe, T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Yabancı Dil, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi derslerinden yapılacak.

376 öğrenci din sınavından muaf olacak

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi almayan öğrenciler de bu dersin sınavına girecekler mi?
- Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi Talim ve Terbiye Kurulu’nun belirlediği temel dersler arasında bulunmakla beraber, Anayasa'da da zorunlu ders olarak yer alıyor. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini almayan öğrencilerin sayısı çok olmamakla birlikte (2012-2013 eğitim öğretim döneminde Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersini almayan öğrencilerin sayısı 376’dır.) bu dersi almayan öğrenciler Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersinden merkezi değerlendirmede muaf. Bu öğrencilerin yerleştirmeye esas olacak puanı üzerinde 5 temel dersin etkisi olacak. Ayrıca bu durum diğer öğrencilerimiz açısından bir sorun teşkil etmeyecek.

Merkezi ortak sınavlara 6 ve 7.sınıflar girecek mi?
-Merkezi ortak sınavlar, 2013-2014 eğitim öğretim yılında sadece 8’inci sınıfta uygulanacak. Ortak sınavların, ilerleyen yıllarda da bu şekilde devam edeceği öngörülüyor olmakla birlikte -özellikle FATİH Projesi tüm bileşenleriyle hayata geçtiğinde- gerekli güncellemeler yapılabilecek.

Telâfi sınavına kimler girebilecek?
-Yeni uygulamada SBS’ den farklı olarak merkezi ortak sınavlara giremeyen öğrencilere telafi imkânı sağlanması sistemin en önemli artılarından. Merkezi sınavların yapıldığı günlerde geçerli bir mazereti sebebiyle sınava katılamayan öğrenciler, mazeretini belirten resmi belge veya velisinin izniyle, belirlenen tarihlerde mazeret sınavına girebilecekler. Buna rağmen mazeret sınavına da giremeyen öğrenciler sınava girmemiş kabul edilecek.

Öğretmenlerin izinli, raporlu veya görevli olmaları durumunda işlenmeyen konuların telafisi nasıl sağlanacak?
- Merkezi ortak sınavlar ülke çapında müfredat uyumunu esas alıyor. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, müfredatın eş zamanlı uygulanmasına ilişkin akademik takvim hazırlayarak okullarla paylaşacak. Akademik takvim, yazılıya girecek öğrenciler arasında fırsat eşitsizliği olmaması için öğretmenlerin müfredatı yetiştirmesi konusunda zorlayıcı olacak. Ayrıca tüm okullarımızda müfredat birlikteliğinin eşzamanlı uygulanabilmesi için 8’inci sınıfta temel derslerdeki öğretmen açıkları mümkün olduğunca giderilecek. EBA üzerinden öğrenciler ders içeriklerini hâlihazırda takip edebiliyor, orta vadede ise FATİH Projesi tüm bileşenleriyle tamamlandığında, öğrencilerin müfredata uygun modülleri tabletlerinden takip ederek eksikliklerinin giderilmesi sağlanacak.

Tek okul bulunan bölgelerde gözetmen öğretmen görevlendirilmesi, öğretmenlerin görev yerlerine ulaşımı vb. sorunlar nasıl aşılacak?
-Tek okullu olan bölge sayımız az olmasına rağmen böyle bir durumun olması halinde İl ve İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri’nce belirlenen yetkililer sınavın uygulanmasında görevlendirilecekler. Öğrenciler için ise İl ve İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri’nce sınav salonları belirlenecek.

Öğretmenler merkeze soru gönderebilecek

Merkezi değerlendirme sınavlarında öğrencilerden ücret alınacak mı?
-Normal dönemde okulda öğrencilerin girdiği yazılı sınavlarda herhangi bir ücret alınmıyor. Merkezi değerlendirmeler de normal dönemde yapılan yazılılardan farkı olmadığı için harç, sınav ücreti, başvuru ücreti gibi herhangi bir isimle ücret talep edilmeyecek.

Merkezi ortak sınavlarda üst araması vb. uygulamalar olacak mı?
Merkezi ortak sınavlarda öğrencilerin normal dönemde okullarda girdikleri yazılılardan farklı bir güvenlik tedbiri alınmayacak. Ancak sınava kalem, silgi vb. ihtiyaçlar haricinde cep telefonu, kitap, defter vb. malzemeler getirilmeyecek.

Merkezi değerlendirme sorularını kimler hazırlayacak? Öğretmenlerin soru havuzuna katkısı olacak mı?
-Merkezi değerlendirme sınavları için nitelikli ve zengin bir soru havuzu oluşturuluyor. Soru havuzu oluşturulması için mevcut soru hazırlama ekipleri çalışmalarını yürütüyor. Ayrıca bu soru havuzu hazırlanan modül aracılığıyla öğretmenlerden gelecek sorularla desteklenecek. Modül aracılığıyla gelen sorular alanında uzman kişilerce değerlendirildikten sonra soru havuzuna dâhil edilecek. Öğretmenlere soru havuzuna katkıda bulunmaları amacıyla teşvik tedbirleri üzerinde çalışılıyor.

Yeni uygulama öğretmenin meslekî performansını nasıl etkileyecek?
-Yeni uygulama, öğretmenin eğitim ve öğrenci üzerindeki etkinliğini arttırdığı için okula olan aidiyet duygusu artacaktır. Diğer yandan yeni modele intibak, mesleki donanım, ölçme ve değerlendirme konularındaki olası eksiklikleri gidermek üzere hizmetiçi eğitim faaliyetleri düzenlenerek öğretmenlere katkı sunulacak. Bakanlığımızın rutin olarak düzenlediği hizmetiçi faaliyetler gerek nitel gerek nicel açıdan daha etkin hale getirilecek. Ayrıca merkezi değerlendirmelerde fırsat eşitliği ve adaletin sağlanması için müfredatın eşzamanlı uygulanma zorunluluğu da meslekî performansa olumlu etki edecek.

Sınav güvenliği nasıl sağlanacak?
•Merkezi değerlendirmeler öğrencilerin normal dönemde girdiği yazılılardan farklı olmayacağı için ek tedbirler alınacak.  
•Öğretmenlerin sınav gözetmeni olarak farklı okullarda görevlendirilmesi,
•Gerektiği durumlarda öğrencilerin farklı sınıflara dağıtılması,
•Orta vadede sınav salonlarına kamera sistemi kurulması, tedbirleri öngörülüyor. (Hürriyet)