Ekim 2008 öncesi T.C. Emekli Sandığı iştirakçiliğine Ekim 2008 ayı öncesinde başlamış memurların iki türlü yaşlılık aylığı alma imkânları bulunuyor.

Biri 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesindeki kademeli emeklilik yöntemi ki buna göre 23.05.2002 tarihi itibariyle hizmet süreleri 3 yıldan fazla olan kadınlar için 20 yıl ve 23.05.2002 tarihi itibariyle hizmet süreleri 3 yıldan az olan kadınlar için 25 yıl ve erkek memurlar için 25 yıl hizmet süresi gerekiyor.

Diğer yöntem ise kadınlar ve erkekler için kurumlarınca resen emekli edilmelerinde 65 yaş, istekle emekliliklerinde ise 61 yaş ve 15 yıllık memuriyet süresi şartlarının tatbikiyle oluyor.

İşte 5434 sayılı Kanunda bu şarta dayanak teşkil eden maddelerden birinde Anayasa Mahkemesinin verdiği iptal kararı sonrası 61 yaşında emeklilikten 10 yılla da faydalanılabileceğinin önü açılmıştı.

Kurgu Bozuldu

İptalin kamuoyuna yansımaları ve konu hakkında SGK'nın basın açıklaması bu hususta uygulamanın berrak anlaşılması hakkında kuşkular uyandırmış bulunuyor. Elbette bu berraklığın sağlanamamasının nedeni iptalle maddenin anlam kurgusunun bozulması ve yeni düzenleme yapılmayarak maddenin tabir caizse dağınık kalmasından kaynaklanıyor.

Şöyle ki;

Anayasa Mahkemesi 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun geçici 206 ncı maddesindeki;

“8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlar, yaş haddi nedeniyle istekleri üzerine veya re'sen emekliye ayrıldıklarında fiilî hizmet sürelerinin 10 yılını doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar”

hükmündeki "8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan" ibaresini 2012/147 Esas ve 2013/78 Karar sayılı kararlarıyla 18.01.2015 tarihinden geçerli olmak üzere iptal etmişti.

Bu konuda yeni düzenleme yapılmadığı için de iptal 18.01.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi.

İptal o şekilde yapıldı ki kalan kısmın anlaşılması konusunda bir belirsizlik doğdu. Zira “8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan" ibaresi iptal edilince "50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlar, yaş haddi nedeniyle istekleri üzerine veya re'sen emekliye ayrıldıklarında fiilî hizmet sürelerinin 10 yılını doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar" bölümü kaldı.

Hangi Tarihte 50 Yaşından Büyük Olanlar?

Bu durumda "50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlar" ibaresi "Hangi tarihe göre 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlar?" sorusuna cevap bulunmadığından anlam dayanağını yitirmiş oldu.

İptal edilirken bu anlam yitmesi göz önüne alınmalıydı, Yasa Koyucu 1 yıllık süreçte düzenleme yapmayınca da meydan uygulayıcı SGK'ya kalmış oldu. SGK da bu anlam bütünlüğünü maddenin ilk çıktığı tarih olan 08.09.1999 tarihini tekrar baz alarakbu tarih itibariyle 50 yaşında olanlarla sınırlı olarak uygulayacağını duyurdu.

SGK konu ile ilgili basın açıklamasında da bu hususa işaret ederek;

"Anayasa Mahkemesinin vermiş olduğu iptal kararının yürürlüğü sonrasında, 8 Eylül 1999 tarihinde 5434 sayılı Kanuna tabi olarak çalışma (fiilen görevde bulunma) şartı aranmayacak olup, bu tarihte ya da bu tarihten önce 5434 sayılı Kanuna tabi çalışması olanlardan, bu tarih itibari ile 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlara 5434 sayılı Kanuna göre emekli aylığı bağlanabilmesi için yine 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun mülga 39 uncu maddesinde yer alan 61 yaşının doldurulmuş olması ve 10 yıllık hizmetinin bulunması koşulları bir arada aranılacaktır. Buna göre, 8 Eylül 1999 tarihinde ya da bu tarihten önce 5434 sayılı Kanuna tabi çalışması olan ve bu tarih itibari ile 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlara, en az 10 yıl hizmet süresi bulunması ve 61 yaşının doldurulmuş olması halinde, mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri gözetilmek suretiyle 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun mülga hükümlerine göre emekli aylığı bağlanabilmesi mümkün olabilecektir"

diyor. Bu anlam bu iptale konu olan davacı memurun durumuna benzeşiyor.

Kısıtlı Kalacak

Yani iptalin 08.09.1999 tarihinde Emekli Sandığı iştirakçisi konumunda olmadığı için 10 yıl ve 61 yaş ile emeklilik hakkını kullanamayanlarla sınırlı olarak uygulanacağını, 08.09.1999'dan sonra Emekli Sandığı iştirakçisi olanların 10 yıl ve 61 yaş şartları ile emekli olamayacağını da vurgulamış oluyor.

Uygulama Yeni Davalara Gebe

Mevcut haliyle hem 1999’dan önce 10-15 yıl arası memuriyeti var iken Emekli Sandığı iştirakçiliğinden ayrılan hem de 08.09.1949’dan önce doğmuş olmasına karşın geçen 17 yıldan fazla zaman zarfında başka bir sigortalılıktan da prim ödeyip halen emekli olmayan eski Emekli Sandığı iştirakçisi sayısı mumla aramaya çıkılacak kadar azdır. Bu nedenle Anayasa Mahkemesinin bu iptal kararı Eylül 1999 – Ekim 2008 arasında memuriyete başlayanlardan 61 yaşını doldurmuş olanlara uygulanmayacak olması iptalin işe yararlığını büyük ölçüde ortadan kaldırıyor.

Hasılı iptalin "50 ve daha yukarı yaşlarda bulunma" ibaresini kapsamaması ve bu nedenle de dengeli yapılamamış olması sebebiyle yaştan emeklilik için 10 yıl ve 61 yaş ile emekliliğin 08.09.1999'dan sonra iştirakçiliğe başlayanlar ve 08.09.1949'dan daha sonra doğumlularda uygulanamayacak oluşu yeni davalara konu olabilecek bir potansiyel arz ediyor. Şevket Tezel memurhaber