İşveren ve işçilerin ödedikleri işsizlik sigortası primlerinden oluşan işsizlik fonu, yine tartışma konusu oldu. İşsizlik fonunda biriken paranın önemli bir kısmı işsizlere maaş olarak ödeniyor. Son yıllarda bu fondan yararlanma bilinci arttı. İşsizlik sigortası primi, sigortalının brüt kazançları üzerinden hesaplanan yüzde 1 sigortalı, yüzde 2 işveren ve yüzde 1 devlet payından oluşuyor. Geçen yıl, 439 bin 10 kişinin hak ettiği işsizlik ödeneğine 899 bin 795 kişi başvurdu. Başvurusu kabul edilenlere ise 1 milyar 657 milyon 723 bin lira ödeme yapıldı. İşsizlik maaşı çalışanlar için 10 ayı bulan bir garanti ücret anlamı da taşıyor. Bu konuda bize de çok soru ulaşıyor. Bunların bazılarına cevap verelim.

Maaş almanın şartları neler?

İşsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken; kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler; son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış ve son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olmak şartıyla maaş alıyor. İşten çıktıktan sonraki 30 gün içinde başvurmak lazım. Gecikmeler maaş süresinden düşülüyor.

Maaşlar nasıl ödeniyor?

İlk işsizlik ödeneği ödemesi, ödeneğe hak kazanılan tarihi izleyen ayın sonuna kadar yapılıyor. Sigortalı işsizler, T.C. kimlik numaralı nüfus cüzdanı ile birlikte herhangi bir PTT şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabiliyor.

Her ayrılan alabilir mi?

İstifa eden, emeklilik, askerlik ya da evlilik sebebiyle ayrılan çalışanlar işsizlik maaşı alamıyor.

Ücreti çok olanın işsizlik maaşı artıyor mu?

İşsizlik maaşı son 4 ayda (120 gün) alınan brüt ücretin ortalamasının yüzde 40'ı oluyor. Ama her maaşın yüzde 40'ını işsizlik maaşı olarak almak da mümkün değil. Yani brüt maaşı 5 bin lira olan birisi 2 bin lira işsizlik maaşı alamıyor. Burada sınır o yılki asgari ücretin yüzde 80'i olarak belirleniyor. Yani bu yılın ilk 6 ayı için alınacak en yüksek işsizlik maaşı 961 lira 20 kuruş oluyor.

TAKSİTTEKİ BORÇLAR SİLİNECEK Mİ?

Esnaf ve sanatkarlar ile çiftçilerden 12 aydan fazla prim borcu olanların bu süreleri dondurup borçlarını sildirmeleriyle ilgili yasa Meclis'ten geçti. Yasa öncesinde yapılandırma imkanından da çok sayıda Bağ-Kur'lu yararlandı. Tasarı açıklandığı tarihlerde borcunu taksitlendiren Bağ-Kur'luların 'dondurma' hakkından yararlanıp yararlanamayacakları gündeme geldi. Biz o zaman yapılandıranların da yararlanması gerektiği yönündeki görüşümüzü aktarmıştık. SGK da 17 Şubat'ta yapılandıranların dondurma uygulamasından yararlanabileceği yönünde bir açıklama yaptı. Fakat Meclis'ten geçen tasarıda 'Bu prim borçlarını 3 ay içinde ödememeleri veya yapılandırmamaları halinde' ifadesi yer alınca çok sayıda okurumuz da bizi aradı. Buradaki 'yapılandırma' ifadesinin 6552 sayılı kanunla gelen yapılandırma olup olmadığı açıklığa kavuşturulursa kafalardaki soru işaretleri de giderilir. Faruk Erdem Sabah