Kamuoyunda İç Güvenlik Paketi olarak bilinen Polis Vazife Ve Salahiyet Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı; toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin düzenlenmesi, Emniyet Teşkilat Kanununda değişlikler yapılması, Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkilerinin düzenlenmesi ve Nüfus Hizmetlerinin düzenlemesini içeren dört ana başlıktan oluşmaktadır.

1. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşlerinin Düzenlenmesi:
Son zamanlarda meydana gelen toplumsal olaylar terör örgütlerinin propagandasına dönüşmeye başlamış ve bu olaylar gerek vatandaşlarımızın gerekse başta güvenlik görevlilerimiz olmak üzere kamuda hizmet veren görevlilerin can ve mal güvenliğini tehdit eder hale gelmiştir. Bu durum vatandaşlarımızın özgürlüklerini kısıtlamadan güvenliği sağlamak için yeni tedbirlerin alınması ihtiyacını doğurmuştur. Bu kapsamda;

Suç işlenmesinin önlenmesi, kaçan faillerin yakalanması, kişilerin hayatına, malvarlığına veya topluma yönelik tehlikenin önlenmesi amacıyla, durdurulan kişinin üstü, eşyası ve aracının mülki idare amiri tarafından belirlenen kolluk amirinin yazılı emriyle aranmasına imkan tanınıyor. Fakat kolluk amirinin kararı kırk sekiz saat içinde görevli hâkimin onayına sunulmalıdır.

Polise, eylemin veya durumun niteliğine göre kişiyi koruma altına almak, uzaklaştırmak, gerektiğinde yakalayarak gerekli kanunî işlemleri yapma yetkisi veriliyor. Ayrıca müşteki, mağdur ve tanık, ifadeleri ikamet veya işyerlerinde alınabilecek.

Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde ateşli silahlar, havai fişek, molotof ve benzeri el yapımı olanlar dâhil patlayıcı maddeler veya her türlü kesici, delici aletler veya taş, sopa, demir ve lastik çubuklar, boğma teli veya zincir, demir bilye ve sapan gibi bereleyici ve boğucu araçlar veya yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı eczalar veya diğer her türlü zehirler veya her türlü sis, gaz ve benzeri maddeler taşıyarak veya kimliklerini gizlemek amacıyla yüzlerini tamamen veya kısmen bez gibi unsurlarla örterek katılanlar iki yıl altı aydan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.

Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, yasadışı örgüt ve topluluklara ait amblem ve işaret taşıyanlar veya bu işaret ve amblemleri üzerinde bulunduran üniformayı andırır giysiler giyerek katılanlar ile kanunların suç saydığı nitelik taşıyan afiş, pankart, döviz, resim, levha, araç ve gereçler taşıyarak veya bu nitelikte sloganlar söyleyerek veya ses cihazları ile yayınlayarak katılanlar altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.

Göstericilerin cebir ve şiddete başvurmaları ya da her türlü silah, molotof ve benzeri patlayıcı, yakıcı ya da yaralayıcı maddeler bulundurmaları veya kullanmaları halinde verilecek cezanın alt sınırı dört yıldan az olamaz.

Bonzai kullanımı ve ticareti de eroin ve kokain ile aynı sınıfa sokulacak. Bu tür suçların okul, yurt, hastane veya ibadethane gibi yerlerde veya bu yerlere mülki amir tarafından belirlenecek mesafe içinde işlenmesi halinde verilecek cezanın yarı oranında artırılacak.

Cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu imal ve ticareti, fuhuş, cebir ve şiddet içeren suçlar, sokağa çıkma yasağını ihlal etme, bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma, kolluk kuvvetlerine direnme ve mukavemet suçlarında suçüstü durumunda mülki idare amirinin belirlediği kolluk amirlerinin emri ile 24 saate kadar, kamu düzenini bozacak toplumsal olaylarda ise 48 saate kadar gözaltına alma yetkisi olacak.

Vali, lüzumu halinde, kolluk amir ve memurlarına suçun aydınlatılması ve suç faillerinin bulunması için gereken acele tedbirlerin alınması hususunda doğrudan emirler verebilir ve kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal emniyetini sağlamak amacıyla aldığı tedbir ve kararların uygulanması için adli kuruluşlar ile mahalli idareler dâhil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının itfaiye, ambulans, çekici, iş makinesi ve tedbirlerin zorunlu kıldığı diğer araç ve gereçlerinden yararlanabilir, personeline görev verebilir.

2. Emniyet Teşkilat Kanununda Değişlikler Yapılması:
Ülkemizde polis amirlerinin terfisi liyakat yerine kıdem esasına göre gerçekleşmektedir. Bu sistemle en az bekleme süresini tamamlayan amirler otomatik olarak yükselmiş ve ilgili makamlarda ihtiyaçtan daha fazla personel sayısına ulaşılmıştır. Ayrıca günümüz koşullarında, Polis Koleji ve 4 yıllık eğitim veren Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesi kuruluş amaç ve gerekçeleri bakımından gerekliliğini yitirmiştir. Bu iki konu Emniyet Teşkilat Kanununda yapılan değişikliklerin temelini oluşturmaktadır. Bu kapsamda;

Bir üst rütbeye terfi işleminde; kıdem yerine liyakat ilkesi getirilmiştir. Her rütbe terfiinde yazılı ve sözlü sınav şartı getirilmektedir.

Emniyet Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatındaki tıbbi, teknik ve mali hizmetler veren daire başkanlıkları ve şube müdürlüklerine ilişkin kadrolara, emniyet hizmetleri sınıfı dışından da atama yapılabilecek.

Bulundukları rütbede 5 yıl içerisinde bir üst rütbeye terfi ettirilemeyen Emniyet Amiri, 4, 3 ve 2 nci sınıf emniyet müdürlerine zorunlu emeklilik sistemi getirilmektedir.

1’nci sınıf emniyet müdürlerine özlük hakları saklı kalmak kaydıyla kadrosuzluk nedeniyle emeklilik sistemi getirilmektedir.

2’nci Sınıf Emniyet Müdürlerinin büyük ilçelerde, ilçe emniyet müdürü olarak görevlendirilebilmesi öngörülmektedir.

Disiplin kurulu kararıyla son 5 yılda hakkında “Devlet memurluğundan” veya “meslekten” çıkarma suçunu işlediği sabit görülen ancak zaman aşımı nedeniyle ceza tatbik edilemeyenlerden müdür ve üst kadrolarda olanlar araştırmacı ünvanlı kadrolara, diğerleri ise Devlet Personel Başkanlığı tarafından tespit edilen kadrolara atanacaklar.

Polis Koleji kapatılarak; 582 öğrenci ve 122 öğretmen Millî Eğitim Bakanlığınca polis koleji giriş sınavının yapıldığı tarihte aldıkları Ortaöğretim Yerleştirme Puanları dikkate alınarak dengi okullara aktarılacaktır.

Polis Akademisine bağlı 4 yıllık eğitim veren Güvenlik Bilimleri Fakültesi kapatılmakta ve yerine 1 yıllık eğitim veren POLİS AMİRLERİ EĞİTİMİ MERKEZİ ihdas edilmektedir. 1.616 öğrenci, YÖK tarafından uygun görülecek üniversitelerin iktisadi idari bilimler fakültelerine yerleştirilecektir.

Polis Akademisi Başkanlığında görevi sona eren öğretim üyesi, öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman ve idari personelden Başkanın teklif ettiği ve Bakanın uygun gördüğü personel, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç iki ay içinde Polis Akademisi Başkanlığında durumlarına uygun kadrolara atanacaktır. İdari personelden Başkanlığa yeniden ataması yapılmayanlar, Genel Müdürlüğün diğer birimlerinde durumlarına uygun kadrolara aynı süre içinde atanacak, ataması yapılmayan personelden akademik kadroda bulunanlar ise başka yükseköğretim kurumlarına atamaları yapılmak üzere aynı süre içinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilecektir.

3. Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkilerinin Düzenlenmesi:
Düzenleme ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın İçişleri Bakanlığı ile olan ilişkileri düzenlenmekte ve bu düzenlemelerle sivil otoritenin ve denetimin güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda;

Büyükşehir olan illerde, Belediye sınırları içinde olmakla birlikte hizmet gerekleri bakımından uygun görülen yerler jandarmanın görev alanı olarak tespit edilmektedir

Jandarma Teşkilatında daire başkanı ile il ve ilçe jandarma komutanlarının atama yetkisi İçişleri Bakanlığına verilmektedir.

Sahil Güvenlik Komutanlığı merkez ve doğrudan merkeze bağlı birimlerinin en üst rütbeli komutanları ve albaylar ile bölge ve grup komutanlarının atanmalarında İçişleri Bakanlığı yetkili kılınmaktadır.

İçişleri Bakanına bütün jandarma teşkilatı personelini (Jandarma Genel Komutanı hariç), askeri nitelikte olmayan görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı görevden uzaklaştırma yetkisi verilmektedir. İllerde valiler il jandarma komutanı hariç diğer personeli görevden uzaklaştırma yetkisine sahip olmaktadır.

İl jandarma komutanı ile merkez ilçe jandarma komutanı hakkında il valisince, ilçe jandarma komutanı hakkında kaymakamın değerlendirmesi alınarak il valisi tarafından her yıl sonunda söz konusu kişilerin askeri görevleri haricindeki diğer görevleri ile ilgili olarak değerlendirme raporu düzenleyebilecek.

Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin askeri nitelikte olmayan görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı görevden uzaklaştırılmasında İçişleri Bakanı yetkili kılınmaktadır.

İçişleri Bakanlığının ve valilerin jandarma ve sahil güvenlik teşkilatları üzerinde sahip oldukları denetleme yetkileri, askeri görevler dışındaki bütün görevleri kapsayacak şekilde genişletilmektedir.

Mülki idare amirlerine jandarma ve sahil güvenlik teşkilatı personelini, Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak çıkarılacak yönetmelik çerçevesinde, değerlendirme (sicil) yetkisi verilmektedir.

İl ve ilçe jandarma komutanları ile karakol komutanlarının izne ayrılması mülki amirin onayına bağlanmaktadır.

Jandarma Teşkilatı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli kıyafetinin, Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca müştereken belirlenmesi öngörülmektedir.

4. Nüfus Hizmetlerinin Düzenlemesi:
Bu düzenleme ile nüfus ve vatandaşlık ile ilgili işlemlerin daha hızlı ve kaliteli yürütülmesi amaçlanmaktadır. Bu sebeple adres kayıt sistemi, evlendirme, soyadı değişikliği, vatandaşlığa geçiş, pasaport ve sürücü belgesi işlemlerinin gerçekleştirilmesi süreçlerinde yeni düzenlemeler yapılması planlanmaktadır. Bu kapsamda;

Hastanelere, mahkemelere, dış temsilcilikler ve evlendirme memurluklarına; doğum, evlenme, boşanma, ölüm olaylarını nüfus müdürlüklerine gitmeden elektronik ortamda bildirme ve tescil yetkisi verilmektedir.

Genel ahlaka uygun olmayan rütbe, memuriyet, aşiret, yabancı ırk ve millet isimleri ile uygun olmayan ve iğrenç soyadları, yazım ve imla hatası bulunan ad ve soyadları mahkeme kararı gerekmeksizin bir defaya mahsus olarak değiştirilebilecektir.

Koca soyadı ile birlikte önceki soyadını taşıyan kadının, sadece koca soyadını kullanma talebi halinde önceki soyadı mahkeme kararına gerek kalmadan bir dilekçe ile nüfus müdürlüğünce kaldırılacaktır.

Adres değişikliği bildirimlerinin, nüfus müdürlüğüne gitmeden su, elektrik, doğalgaz aboneliği ile birlikte yapılma imkanı sağlanmaktadır.

Kimlik Kartı (Nüfus cüzdanı) değiştirme işlemlerinde muhtarlıklardan alınan nüfus cüzdanı talep belgesi uygulaması kaldırılmaktadır.

Kimlik kartının kaybı durumunda kişi ikamet ettiği ilçe nüfus müdürlüğünün dışında herhangi bir nüfus müdürlüğünden de kimlik kartı alabilecektir. Kimlik kartının kaybı ve doğum olayının geç bildirimi nedeniyle uygulanan idari para cezası kaldırılmaktadır.

Gerçeğe aykırı adres değişikliği bildirimlerinin cezası 875 TL den 500 TL ye, süresi içerisinde bildirilmeyen adres değişikliklerinin cezası 436 TL den 80 TL ye indirilmektedir.

Bu kanun yayınlandıktan bir yıl sonra Pasaport ve sürücü belgelerine ilişkin hizmetlerin Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmesi öngörülmektedir.

Göçmen olarak Türk vatandaşlığına alınan ve doğum yeri ile doğum tarihi hatalı olan kişilerin bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde usulüne göre onaylanmış doğum belgeleri ile nüfus müdürlüğüne müracaatları halinde mahkeme kararı aranmaksızın doğum yeri ve doğum tarihleri düzeltilecektir.

Dışişleri Bakanlığının talebi halinde, büyükelçiliklerin konsolosluk şubeleri ile başkonsolosluklarda nüfus ve vatandaşlık işlemlerini gerçekleştirmek amacıyla nüfus personeli görevlendirilebilecek. Ayrıca elektronik ortamda bilgi, belge talebi ve nüfus işlemleri gerçekleştirilebilecek.

Aynı konuya ilişkin nüfus kaydının düzeltilmesi durumlarında dava açma sınırı kaldırılmaktadır.

Mahalleye dönüştürülen köy ve beldelerin muhtarlarına evlendirme yetkisi verilmektedir.