GENEL
Göstermelik çalışan erken emekliliği unutsun
Türkiye'de çoğu kişi, daha erken emekli olabilmek için bir yakınının yanında kendisini çalışıyor gösteriyor. Bu kişilerin primleri ne kadar düzgün yatarsa yatsın, SGK bunu fark ederse ödenen primleri iptal eder. Söz konusu sigortaya giriş tarihi de emeklilik hesabında dikkate alınmaz.
SORU: 1990 Ekim doğumluyum. Askerlik vazifemden önce 2008 yılında yaklaşık 3 ay (Nisan, mayıs ve haziran ayları) bir tanıdığımızın yanında sigortalı işçi olarak çalıştım. Askerlik vazifemden sonra 'SGK Hizmet Dökümü'me baktığımda yatırılmış olan 3 aylık primin iptal (01İ) olduğunu gördüm. Çalışmaya başlama tarihim '2008 Nisan' gözüküyor ama o 3 aylık yatırılmış primden gün vermiyor. Askerlikten sonra çalışmaya '2011 Aralık' ayında başladım. Şu anda toplam 1140 günüm var. Askerlikten önceki duruma bir şey yapılabilinir mi?
SGK İPTAL ETMİŞ OLABİLİR
Cevap: Sigortalılık ilişkisi tamamen fiili çalışmaya dayanır. Yani fiilen bir işyerinde gerçekleşmeyen çalışmalar için sigorta primi yatırılmış olsa bile bu primler sigorta girişi olarak değerlendirilmediği gibi aynı zamanda emeklilikte de dikkate alınmaz. Muhtemelen SGK sizin sigortalılığınızı bu nedenle iptal etmiştir. Eğer gerçekten bir çalışma gerçekleşmişse hizmet tespit davası açarak bu dönemi sigortalılığınıza saydırabilirsiniz.
Maaşınız 360 TL artabilir
SORU: 2013 yılı 15 Aralık'ta emekliye ayrılmış bir memur emeklisi olarak bu 29 Nisan tarihinde karara bağlanacak olan intibaktan yararlanabilme şansım bulunuyor mu? (Recai Gündoğdu)
CEVAP: 29 Nisan'da 2000 yılı sonrası emeklilere de intibak düzenlemesi yapılması gerektiği kararı çıkarsa sizin gibi 2000 yılı sonrasında emekli olmuş kişilere ilişkin düzenleme yapılması gerekecek. Bu nedenle sizler de 2000 öncesi emeklilerin yararlandığı intibak uygulamasından yararlanabileceksiniz. İntibak sonrası 360 TL'ye kadar emekli aylıklarında fark söz konusu olacak.
Emeklilikte son 7 yıla bakılıyor
Soru: Babam 10.07.1967 doğumlu, ilk sigortalılığı 01.08.1984, Bağ-Kur'a geçişine kadarki gün sayısı 4.754'tür. Bağkur'a geçiş tarihi; 01.04.2001, Bağ-Kur'a ödediği pirim günü: 3.690, Bağ,Kur'dan çıkış tarihi ise; 30.06.2011'dir. Tekrar SGK'ya geçişi 01.07.2011, bu tarihten 2015 Mart ayına kadarki pirim gün sayısı: 1.320'dir. Şu ana kadar ki toplam pirim günü: 9.764'tür. Bu durumda; babam ne zaman emekli olabilir? Prim gününün fazlalığı emeklilik maaşını etkiler mi? 3. Şu an vergi mükellefi olması maaşını düşürür mü ya da ne
kadar düşürür? (Özlem Şahin)
PRİM GÜN SAYISI ÇOKTAN DOLMUŞ
Cevap: Babanız toplam prim ödeme gün sayısını fazlasıyla doldurmuş durumda. 10.07.2015'te yaş şartını tamamladığında emekli olabilir. Babanız sigortalılıkta son 7 yılın yarısından bir fazlasını yani 1.261 günü 4/a'lı olarak geçirmiş olacağı için 4/a'lı olarak emekli olabilecek.
Hem anneden hem babadan çift aylık nasıl alınabilir?
Anne-babası ölmüş çocukların bazı koşullarla ikisinin de emekli maaşını alma şansı var. Ancak bu konuda 1 Ekim 2008 tarihi ve SSK ya da Bağ-Kur ayrımı kritik önem taşıyor.
HEM annesi hem de babası ölmüş çocukların belirli şartlar altında SGK'dan iki ölüm aylığı alması mümkün. Peki bunun için hangi koşullar gerekiyor? Çalışma hayatında en çok merak edilen konulardan biri olan "çift emekli maaşı" sorusunu Radikal'den Mehmet Bulut son yazısında açıklıyor. Buna göre, sosyal güvenlik uygulamalarında belirli şartlar altında çift aylık alınması mümkün.
1 EKİM 2008 öncesi ya da sonrası kritik
Anne ve babadan ölüm aylığı alınması noktasında ölümlerin 1 Ekim 2008'den önce veya sonra
olması önem taşıyor. Eğer hem anne hem de baba 1 Ekim 2008'den sonra ölmüşse iki aylığa birden hak kazanma şansı var. Ancak bu iki aylık kıyaslanır ve çocuğa yüksek olanın tamamı, düşük olanın ise yarısı bağlanır. Bunun yanı sıra anne ya da babanın ölümü sonrası bağlanacak aylıklardan bir tanesinin emekli sandığı olması halinde yetim çocuklara her iki aylık tam olarak ödenecektir.
İkisinin de aynı statüde olması gerek
Anne veya babadan birisi 1 Ekim 2008'den önce ölmüşse bu durumda sigortalılık statülerine bakılır. Sigortalılık statüsü derken ölen kişinin 4/a'lı (SSK'lı), 4/b'li (BağKur'lu) veya 4/c'li (memur) olmasından bahsediliyor. Bu durumda eğer anne ve babanın her ikisi de 4/a'lı veya her ikisi de 4/b'li ise iki aylığa birden hak kazanılır. Ancak bu iki aylık kıyaslanır ve yüksek olanın tamamı, düşük olanın ise yarısı çocuğa bağlanır. Eğer anne ve babanın her ikisi de 4/c'li ise yalnızca yüksek olan aylık bağlanabilir. Yine anne veya babadan birisi 1 Ekim 2008 tarihinden önce ölmüşse ve farklı statüdelerse yine iki aylığa birden hak kazanılır.
Çocukta aranan şartlar...
Yukarıda da belirtildiği gibi ölüm aylığı bağlanabilmesi için ayrıca bazı şartların da gerçekleşmiş olması gerekiyor. İşte o şartlar: Erkek çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
- 18 yaşından küçük olmalı. Bu yaş koşulu, orta öğrenim yapılıyorsa 20'ye, yükseköğrenim yapılıyorsa 25'e çıkar. Bu yaşlar doldurulunca aylık kesilir.
- 5510 sayılı Kanun veya yabancı bir ülke mevzuatına göre çalışılmaması gerekir.
- Kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmaması gerekir. Kız çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için;
- 5510 sayılı Kanun'a göre çalışılmaması gerekir.
- Kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmaması gerekir.
- Evli olmamaları gerekir. AKŞAM OKAN GÜRAY BÜLBÜL