Maliye Bakanlığı elektronik ortamda yasal defter tutulması ve fatura düzenlenmesinin önünü, geçtiğimiz dönemlerde çıkardığı tebliğler ile açmıştı. Başlangıçta bu düzenlemeler isteğe bağlı olarak uygulanıyordu. Yakın dönemde Bakanlık, çıkardığı 421 sıra No'lu VUK Genel Tebliği ile bazı mükellefler için e-fatura ve e-defter uygulamasını zorunlu hale getirdi.

Bilindiği üzere fatura, satılan mal veya yapılan iş karşılığında, malı satan veya işi yapan tüccar tarafından düzenlenip müşteriye verilen ticari bir vesika. E-fatura ise Maliye Bakanlığı'nın belirlediği şartlara uygun olan ve elektronik belge biçiminde oluşturulmuş faturayı ifade ediyor. Yani e-fatura, yeni bir belge türü olmayıp, kâğıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahip.

E-defter ise; şekil hükümlerinden bağımsız olarak Vergi Usul Kanunu'na ve Türk Ticaret Kanunu'na göre tutulması zorunlu olan defterlerde yer alması gereken bilgileri kapsayan elektronik kayıtlar bütününü ifade ediyor. E-defter tutan mükelleflerin bu defterleri eskisi gibi yazdırmalarına gerek bulunmuyor.

E-fatura ve e-deftere geçiş şüphesiz önemli bir değişim. Maliye Bakanlığı, www.efatura.gov.tr ve www.edefter.gov.tr internet adreslerinde, konuya ilişkin kapsamlı ve doyurucu teknik bilgiyi mükellefler ile paylaşmış durumda. Nasıl başvuruda bulunulacağı, e-faturanın nasıl ve nerede düzenleneceği, e-defterin nasıl tutulacağına ilişkin bilgiler bu internet adreslerinde yer alıyor.

Bu nedenle, e-fatura ve e-deftere geçmek isteyen veya geçmek zorunda olan mükelleflerin, öncelikle söz konusu adreslerde yer alan açıklamaları ve kılavuzları büyük bir dikkat ve titizlikle okumaları büyük önem taşıyor.

Maliye Bakanlığı 421 sıra No'lu VUK Tebliği ile bazı mükelleflere e-fatura düzenleme ve e-defter tutma zorunluluğu getirmiş durumda.

Buna göre:

1) 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar,

2) 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar,

3) 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (III) sayılı listedeki (söz konusu listede alkollü içki, tütün mamulleri, kolalı gazozlar yer almakta) malları imal, inşa veya ithal edenler,

4) 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerden 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar

e-defter tutup, e-fatura düzenlemek zorunda.

5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal eden mükelleflerin listeleri www.gib.gov.tr ve www.efatura.gov.tr internet adreslerinde yer almakta. Ayrıca söz konusu listeler 58 sıra No'lu VUK sirküleri ekinde de bulunuyor.

Mükelleflerin zorunluluk kapsamında olup olmadıklarını tespit etmek 2 soruluk kısa bir test ile mümkün.

Soru 1) 2011 takvim yılında yukarıdaki listenin 1 veya 3. sırasındaki mükelleflerden mal aldınız mı? (Malın cinsi, miktarı veya tutarı önem taşımıyor. Örneğin, madeni yağ lisansına sahip bir akaryakıtçıdan bir depo motorin almış olmanız yeterli.)

Soru 2) İlk soruya verdiğiniz yanıt evet ise ikinci soru şu: 2011 hesap döneminde yukarıdaki listenin 2 veya 4. sırasındaki brüt satış hâsılatlarına sahip miydiniz? (Satış hâsılatının kaynağı, satışı yapılan ürünlerin cinsi, faaliyet gösterilen sektörün türü hiçbir önem arz etmemekte.)

Her iki sorunun yanıtı da evet ise, kapsama girmiş bulunuyorsunuz.

Zorunluluk kapsamına giren mükelleflerin:

- Elektronik fatura uygulamasına 2013 takvim yılı (1/9/2013 tarihi itibariyle Gelir İdaresi Başkanlığı'na başvurulması gerekmekte)

- Elektronik defter uygulamasına ise 2014 takvim yılı (elektronik defter yazılımlarını kendi geliştiren mükelleflerin 1/9/2014 tarihi itibariyle elektronik defter test süreçlerini başarı ile tamamlamış olmaları gerekmekte) içerisinde geçmeleri zorunlu.

E-fatura kapsamında olan mükellefler fatura düzenlemeden önce muhatabın www.efatura.gov.tr internet adresinde yer alan kayıtlı kullanıcı listesine kayıtlı olup olmadığını kontrol edecekler. Kayıtlı kullanıcı ise elektronik fatura, kayıtlı kullanıcı değilse kâğıt fatura düzenleyecekler.

Elektronik olarak düzenlenmesi gerekirken kağıt olarak düzenlenen faturalar hiç düzenlenmemiş; elektronik ortam yerine kağıt olarak tutulmuş defterler ise hiç tutulmamış sayılacak. Bu durumlarda Vergi Usul Kanunu'nun ilgili cezai hükümleri tatbik olunacak. (Bugün)