Kamuya iş, doktora ve doçentlik başvurularında ÖSYM tarafından yapılan Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (YDS) ya da bu sınava ÖSYM tarafından eşdeğer (denk) kabul edilen uluslararası sınavlar kullanılıyor. ÖSYM, 14 Şubat 2014 günü eşdeğerlik tablosunu güncelledi. Buna göre British Council, IDP ve Cambridge English Language Assessment tarafından hazırlanan ve dünyadayaygın olarak kullanılan IELTS (İngilizce) sınavının YDS ile eşdeğerliği kaldırıldı.

Birçoklarınca sürpriz olarak görülen kararın arka planını öğrenmek üzere, ÖSYM Başkanı Ali Demir ile görüştüm.

Puanlarda zıplama

Ali Hoca, IELTS ile ilgili sorunu, lafı dolandırmadan söyledi: ÖSYM tarafından yapılan yabancı dil sınavlarında sürekli çok düşük not alan bazı adaylar, IELTS'e giriyorlar ve birden birepuanlarında büyük bir zıplama oluyor.

Hatırlanacak olursa, ÖSYM 23 Temmuz 2013 günü IELTS'in denk geldiği YDS puanlarını düşürmüştü. Ancak ÖSYM, o sırada sınava hazırlananların olası mağduriyetlerini gidermek için kararının yürürlüğe giriş tarihini revize etmişti. Ancak onlarca kişi, revizyonu beklemeden, ÖSYM'ye dava açtı. ÖSYM de bu arada IELTS'i düzenleyen kurumlarla yazıştı. ÖSYM, bu kişilerin denkliğinin verilebilmesi ve sahtekarlık olup olmadığının tespit edilebilmesi için, bu adayların orijinal sonuç belgelerini ve sınav kağıtlarını resmi yazışma ile istedi. Adaylara ait bilgilerin üçüncü kişilerle paylaşılamayacağı gerekçesiyle ÖSYM'ye olumsuz cevap verilmiş.

Bunun üzerine ÖSYM, bu kişilere ait IELTS sonuçları ile ÖSYM'nin düzenlediği yabancı dil sınavlarından aldıkları notları karşılaştırıyor. Sonuç şaşırtıcı. IELTS sonuçları nerdeyse iki kat daha avantajlı adaylar için. IELTS'in konuşma ve yazma gibi daha zor becerileri ölçmesine rağmen!

Bu bilgiler paylaşıldığında, IELTS yetkilileri, birkaç defa görüşülmesine rağmen -bana göre oldukça tuhaf bir şekilde- işbirliğine yanaşmıyor ve çeşitli bahanelerle hiçbir bilgi paylaşmıyor. Bunun üzerine, ÖSYM, YDS eşdeğerliği tablosundan IELTS'yi çıkarma kararı alıyor.

Karar doğru mu?

Karar, bence doğru. Söylenenlere ek olarak, IELTS hakkında ciddi kuşku ve şaibeler var. Şöyle düşünün: IELTS'de YDS'deki 65 karşılığı olarak 5 kullanıldığı zaman, adayların önemli bir kısmı ilginç bir şekilde 5 alıyor; 5,5 kullanılınca, bu defa adaylar 5,5 alıyor!

Kuşkuları artıran bir diğer unsur, IELTS sınav merkezlerinin son yıllarda aşırı derecede çoğalması. Farklı üniversitelerdeki akademisyenlerden duyduğuma göre, yabancı dil sınavını geçemeyen bazı kişiler, bazı vakıf üniversitelerinde IELTS sınavına giriyor ve geçiyorlar. Sınav çetelerinin olması muhtemel. Ayrıca, paralel yapının vakıf üniversiteleri hakkında da iddialar var.

Şaşırdığım husus, IELTS yetkililerin, bu derece ciddi iddialara kayıtsız kalması. Daha çok para kazanmak motivasyonu mu var, bilmiyorum. Amerikalılar tarafından yapılan GRE ve TOEFL gibi uluslararası sınavlarda da sorunlar oldu ve yetkililer (ETS), sınavları kendileri iptal ettiler. Örneğin, GRE sınavı, birkaç yıl önce, soruların bir şebeke tarafından satıldığının anlaşılması üzerine, Çin, Hong Kong, Tayvan ve Güney Kore gibi ülkelerin tamamında geriye dönük olarak iptal edildi!

ÖSYM kararından sonra, IELTS yetkililerinin güvenlik tedbirlerini gözden geçireceklerini düşünüyorum. ÖSYM, uluslararası sınavların sadece devlet üniversitelerinde yapılmasını istiyor. Tahminim, önümüzdeki aylarda ÖSYM ve IELTS yetkililerinin ortak bir çözüm bulacakları yönünde.

Zamanlama doğru mu?

ÖSYM, başvuru yapmış adayların hak iddia edebileceklerini düşünerek bir ay daha IELTS denkliğini kabul edecek. Ancak YDS başvurularının söz konusu karardan önce bitmesi, bazı adayların haklı tepkisine neden oldu. Ali Hocaya bunu ilettim ama kendisi, başvuru süresinin uzatılmasının mümkün olmadığını söyledi.

Ancak, elektronik sınav hazırlıklarının pilot aşamasının tamamlandığı, birkaç ay sonra, isteyenin istediği hafta ÖSYM'nin yabancı dil sınavına girebileceği bilgisini verdi. (star)