Okulu biten, üniversiteyi kazanamayan, askerden dönen, işsiz kalanlar 30 gün içerisindeSGK’ya başvurmazsa gelire göre 48 ya da 144 lira aylık prim yerine 288 lira borç birikmeye başlıyor. Ayrıca 1.201 lira da cezası bulunuyor.

Gelir testi yaptırmayan Genel sağlık sigortası (GSS) mağduru milyonlarca kişinin test yaptırmak için başvuru süresi 11 gün sonra dolacak. Toplam tutarı 8 milyar liraya ulaşan prim borçlarından kurtulmak için gelir testi yaptırmak isteyenlerin bu ayın sonuna kadar başvurmaları gerekiyor.

Habertürk'ün haberine göre, Bakanlar Kurulu’nun süreyi 6 ay uzatma yetkisi bulunuyor ancak bu yetkiyi kullanıp kullanmayacağı bilinmiyor. Yeniden yüksek tutarlı borçlarla karşılaşmamak için okulu biten, üniversiteyi kazanamayan, askerden dönen, işsiz kalan, herhangi bir işte çalışmayan kişilerin, bu durumları başladığı andan itibaren 30 gün içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurmaları zorunlu. Aksi takdirde hem en yüksek prim üzerinden yeniden borçlu duruma düşecekler hem de sağlık hizmetlerinden yararlanamayacaklar.

YAŞ SINIRLARI VAR

Yasa uyarınca herkes GSS’ye tabi olduğu için başvuru yapmayanlar herhangi bir zamanda hastaneye gittiğinde, geriye dönük kendilerine prim borcu çıkarılıyor. Bu duruma düşmemek için zamanında başvuru yapılması gerekiyor. Yasaya göre, 18 yaşından büyük çocuklar, anne veya babasının bakmakla yükümlü olduğu kişi durumundan çıkıyor. Yaş sınırı lise öğrenimi görenlerde 20, üniversite öğrencilerinde ise 25 olarak uygulanıyor.

Ancak liseyi 19 yaşında veya üniversiteyi 23 yaşında bitiren kişiler, öğrenim süresi bittiği tarihten itibaren GSS yükümlüsü haline geliyor. Ayrıca, askerden dönmüş ama bir işi olmayan, herhangi bir işte çalışmayan veya işsiz kalıp da işsizlik maaşı alamayan kişilerin de GSS primi ödemesi gerekiyor. Cezalı duruma düşmemek için bu kişilerin 30 gün içerisinde SGK’ya başvurarak GSS tescili yaptırıp gelir testine girmeleri gerekiyor. Bu süre içerisinde başvurmayanlar brüt asgari ücret (bin 201.5 TL) tutarında cezaya çarptırılıyor. Siz SGK’ya başvursanız da başvurmasanız da kurum tarafından doğrudan GSS yükümlüsü yapılıyorsunuz ve bir gün evinize binlerce liralık prim borcu gelebiliyor. Sistem yeni kurulduğu için 2012 yılından bugüne kadar 3.6 milyon kişi borçlu durumuna düştü. Bu kişilere SGK, toplam 8 milyar liraya varan borç çıkardı.

YÜZDE 60’I BORCU SİLDİRDİ

Geçen yıl Meclis’ten geçen torba yasayla SGK tarafından GSS prim borcu çıkarılan kişilere 6 aylık süre tanındı. 31 Mart 2015 tarihine kadar başvuruda bulunup gelir testi yaptıranlar, gelir seviyeleri ne ise onun üzerinden prim ödeyecekler. Testlerde görüldü ki başvuranların yüzde 60’ının ödeme gücü bulunmuyor. Bunlar için çıkartılan borçların tamamı silindi. Başvuranların yüzde 35’inin ise aylık 288 lira değil 144 lira prim ödemesi gerektiği ortaya çıktı. Sadece yüzde 5’lik kısmın, SGK’nın re’sen belirlediği 288 liralık prim ödemesi gerekenler grubunda yer aldığı tespit edildi. Geçmişe dönük çıkarılan borçlar nedeniyle gelir testi yaptırmak için 31 Mart 2015 tarihine kadar başvuruda bulunulması gerekiyor. Yasaya göre Bakanlar Kurulu bu süreyi 30 Eylül 2015 tarihine kadar uzatma yetkisine sahip.

HANE KİMLERDEN OLUŞUR?

Gelir testi yaptırırken, prim hesabında aynı evdeki eş, evli olmayan çocuk, büyükanne ve büyükbaba dikkate alınıyor. Kendi evinde yaşayan büyükanne ve büyükbabalar dikkate alınmıyor.

YABANCILARIN GSS'Lİ OLMASI İÇİN SÜRE 1 YIL

Türkiye’de oturma izni almış ve kendi ülkesinde sigortası bulunmayan kişiler eğer Türkiye’de bir yıldan kısa süre kalıyorsa Genel Sağlık Sigortası yükümlüsü sayılmıyorlar. Bu kişiler Türkiye’deki ikamet süreleri bir yılı geçtiği tarihten itibaren talepte bulunmaları halinde genel sağlık sigortalısı sayılıyorlar. Bunların en yükseğinden aylık 288 lira prim ödemeleri gerekiyor.

İŞÇİSİNDEN AZ PRİM ÖDEYEN BAĞ-KUR’LUYA AĞIR FATURA

Türkiye genelinde 112 bin Bağ-Kur’lu prim şoku yaşadı. Örneğin, yanlarında çalıştırdıkları işçilerin primini brüt bin 500 lira üzerinden yatırırken, kendi primini brüt asgari ücret üzerinden (bin 201 TL) yatırdığı tespit edilen Bağ-Kur’lulara geriye dönük prim borcu çıkarıldı. Bu kişilerin, aradaki prim farkını gecikme cezasıyla birlikte ödemesi gerekecek. SGK, geçmişte dosya üzerinden yapılan kontrollerin Ağustos 2014’den itibaren geliştirilen program sayesinde elektronik olarak yapılmaya başlandığını duyurdu. SGK, kontrollerde primini, işçisinden düşük tespit eden 112 bin BağKur’lunun primlerinin yükseltildiğini bildirdi. 5510 sayılı yasaya göre, BağKur’lu bir kişi aynı zamanda işveren ise, ödeyeceği prim, yanında çalıştırdığı işçinin priminden az olamıyor.

TEDAVİ İÇİN SÜRE SINIRI 60 GÜN

Gelir testini yaptırmayan vatandaşlar en yüksek rakamdan prim yükümlüsü kabul ediliyor. Sağlık hakkından yararlanmak içinse süre sınırlaması var. 60 günden fazla borcu olanlar da sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorlar.

TAVANDAN GSS PRİMİ Mİ, İSTEĞE BAĞLI SİGORTA MI?

Aile içindeki kişi başına geliri 2 bin 403 liradan fazla olduğu için aylık 288 lira prim ödemek zorunda olan kişiler isteğe bağlı sigorta seçeneğini de düşünebilirler. Bu kişiler brüt asgari ücret üzerinden yüzde 32 oranında prim ödeyerek isteğe bağlı sigorta yaptırabilirler. Böylece, sadece sağlık için 288 lira prim ödemek yerine, 384 lira prim ödeyerek hem sağlık hem emeklilik hakkına sahip olabilirler.

ŞİDDET MAĞDURU KADININ GSS PRİMİ DEVLETTEN

Şiddete uğradıkları için haklarında koruyucu tedbir kararı verilen kişiler için özel bir uygulama var. Tedbir kararı devam ettiği sürece Genel Sağlık Sigortası primleri devlet tarafından karşılanıyor.