Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun Tasarısı görüşülmeyi beklerken son anda ‘pazar günleri ve resmi tatillerde alışveriş merkezleriyle (AVM) büyük mağazaların kapalı olmasını’ talep eden yeni kanun teklifi perakende sektörüne bomba gibi düştü.

AVM'ye 'pazar' yasak!

50’den fazla AK Parti milletvekilinin imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulan ‘Alışveriş Merkezleri, Büyük Mağazalar ve Zincir Mağazaların Kuruluş ve Çalışma Esaslarına Dair Kanun Teklifi’nde satış alanı 400 metrekareyi aşan süpermarket, indirimli market, grosmarket gibi isimler altında tüketim maddeleri ve ihtiyaç malzemeleri satan işyerleri ve bunları içeren AVM’ler ‘büyük mağazalar’ olarak tanımlandı. Tanımın, giyim ve diğer perakende kategorilerini de kapsadığı açıklanan teklifte, büyük mağazaların 10.00 olan mevcut açılış saatinin 10.30’a, 22.00 olan kapanış saatinin 20.30’a çekilmesi, pazar ve resmi tatillerde kapalı olması önerildi.

YÜZDE 25 KAYIP

Bir anda gündeme gelen bu yeni teklif ise perakende sektöründe alarm zilleri çalmasına neden oldu. Çünkü bu teklifin yasalaşması durumunda, sektörde 100 bin kişinin işsiz kalabileceği ve en az 20 milyar TL’lik ciro kaybı olacağı ifade ediliyor. Konuyla ilgili görüştüğümüz Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Hulusi Belgü, söz konusu teklifin algı karışıklığına neden olduğunu belirterek, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın ‘Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı’ hazırladığını hatırlattı. Belgü, son hali ağustosta yayınlanan, Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakan iken imzalayıp Meclis’e taşıdığı söz konusu taslakta AVM’lerinpazar günleri ve resmi tatillerde kapalı olmasına yönelik kısıtlayıcı bir madde olmadığını anımsatarak şöyle devam etti: “Yeni yasa teklifi popülist bir yaklaşım oldu. AVM’ler ve organize perakende 400 bin kişi istihdam ediyor. Çalışma gün ve saatleri böyle değiştirilirse yüzde 25 istihdam kaybı olur. 100 bin kişiden bahsediyoruz. AVM’ler toplam cirosunun yüzde 50’sini hafta sonu yapıyor. İnsanlar işten ancak 18.30’da çıkabiliyor. Bir markete, AVM’ye kaçta gidip 20.30’a kadar ihtiyaçlarını karşılayabilirler?”

INDIRIMIN SÜRESI BELLI OLACAK

-Yeni yasa teklifine göre, üyeleri arasında esnaf odaları ve tüketici derneklerinin de bulunduğu Büyük Mağazalar Denetleme Kurulu kurulacak.

-Büyük mağazalar satış alanının en az yarısı büyüklüğünde otopark düzenleyecek.

-AVM’ler, büyüklüğüne göre, Sanatsal Faaliyet Alanı ayırmak zorunda olacak.

-Tüketiciyi yanıltan, süresi belirlenmemiş indirimli satış kampanyaları yapılamayacak.

‘İTIRAZLARDAN VAZGEÇIN’ MESAJI MI?

Perakende yasasının geçmişi 15 yıl önceye dayanıyor. Pek çok yasa teklifi ve taslak hazırlandı; ancak hem esnaf, hem de organize perakende ve AVM yatırımcısı ortak paydada buluşamadı. Esnafın, “AVM’ler ve büyük marketler pazar günleri kapalı olsun” önerisi daha önce de taslaklara taşınmış, Gümrük Bakanlığı’nın hazırladığı son tasarılarda ise rafa kaldırılmıştı. Sona yaklaşılmışken yeniden gündeme getirilen bu konu, perakende sektörüne, son yasa teklifinin ‘mesaj kaygılı’ olduğunu düşündürtüyor. Kulislerde konuşulan, bakanlığın ağustosta yayınladığı tasarıda yer alan ve sektörün itiraz ettiği maddelerin kabul edilmesi için yeni tekliflerle kısıtlamaların gündeme getirildiği. Söz konusu tasarıda sektörün itiraz ettiği başlıca konular şöyle sıralanıyor:

-AVM’lerin planlanmasında, içinde esnaf temsilcilerinin de olduğu bir kuruldan izin alınması gerekliliği.

-Büyük mağazaların, raf tahsisi gibi hizmetler için üretici ve tedarikçiden sözleşmede belirtilmeyen prim ya da bedel talebinde bulunamaması.

-Üreticinin KOBİ ve tarımsal ya da hayvansal ürün üreticisi olduğu durumlarda, 30 günde bozulan hızlı tüketim mallarının ödemesinin 30 günde yapılması.

BUGÜN ANKARA’DA GÖRÜŞME VAR

Bakanlığın hazırladığı tasarı, bugün Ankara’da TBMM Komisyonu’nda tekrar görüşülecek. TAMPF yetkilileri ile ilgili bürokratlar, önceden planlanmış bir toplantı yapacak.

"SEÇİME KADAR ÇIKSIN İSTİYORUZ"

“Yasa teklifiyle resmi tatillerde ve pazar günleri sadece caddelerdeki büyük mağazaların değil,AVM’lerin de kapatılmasını kastediyoruz” diyen milletvekili Öztürk, yasanın seçime kadar çıkmasına çalışacaklarını kaydetti

Perakende ticaret ve alışveriş merkezleriyle ilgili önceki akşam Meclis’e yasa teklifi sunan AK Parti Bursa Milletvekili Mustafa Öztürk, teklifte ‘400 metrekare ve üzeri büyüklükte’ olarak tanımlanan büyük mağazaların tatil ve pazar günleri kapanmasının alışveriş merkezlerini de kapsadığını söyledi. Teklifte gıda ve gıda dışı ürün ayrımı yapılmadığını, tüm perakende kategorilerinin kapsandığını anlatan Öztürk, “Büyük mağaza derken sadece cadde mağazacılığını mı kast ediyorsunuz, yoksa AVM’lerdeki 400 metrekare üzeri mağazaları da kastediyor musunuz? Öyleyse AVM’de küçükler açık kalıp büyükler mi kapanacak?” sorusuna şöyle yanıt verdi: “Biz AVM’nin tatil ve pazar günleri toptan kapanmasını kastediyoruz. Saat 10.30 ile 20.30 arasında çalışmasını öneriyoruz. Bu teklif, umuyoruz ki seçime kadar yasalaşır, bunun olması için çalışacağız.”

HAFTA SONU IZIN YAPAN YOK

Perakendecilerin iş kaybı açısından ele aldığı son yasa teklifi, hafta sonu izin yapma şansı bulamayan AVM ve mağaza çalışanları için fırsat da yaratıyor. Yasa teklifinde, çalışanların dinlenmesini ve korunmasını amaçlayan Hafta Tatili Kanunu ve Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunu dikkate alınıyor. Perakendede en yoğun günler hafta sonları olduğu için AVM ve mağaza çalışanları haftalık izinlerini cumartesi ya da pazar değil, hafta içi günlerden birinde kullanıyor. Pek çok marka, yoğunluk gerekçesiyle hafta sonu ek personel çalıştırıyor.

Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Nihat Özdemir:

TÜKETİCİ KABUL ETMEZ

15 yıl önce Canerler Genel Müdürü’ydüm; bu teklifi ilk ben yaptım. O zaman doğruydu. Ama geçen sürede sektör 100 kat büyüdü. Bizim dernek 40 milyar doları temsil ediyor. Başta tüketici bunu istemez. İstihdam kaybı darbe vurur. Sadece hafta sonu istihdam edilenler var. En büyük riskimiz zaten kârlılık.

Tüm Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) Başkanı Vahap Küçük:

ALIŞVERİŞE GELEN TURİSTİ DE KÖTÜ ETKİLER

Popülist yaklaşımla hazırlanan teklifin uygulanabilir tarafı yok. AVM’lerde cironun yüzde 50’si hafta sonları yapılıyor. Bunun da yüzde 50’si pazar gününden geliyor. 70 milyar TL hacmin döndüğü yerde, pazar günleri 17.5 milyar TL eder. Erken kapanma ve resmi tatili eklersek en az 20 milyarlık kayıp demek. Çünkü hafta sonu harçlığını çıkaran üniversite öğrencisinden, tüketiciden bahsediyoruz. Alışveriş için İstanbul’a gelen yerli ve yabancı turist kötü etkilenir. AVM’ler pazarları yalnız Almanya’da kapalı. Perakendenin kalbi İngiltere’de açık.

‘REKABET BOZULUR’

Gıda Perakendecileri Derneği’nden gelen açıklamada, “Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı’nın komisyonda görüşülmesine bir gün kala ortaya atılan bu teklif serbest piyasa ekonomisini zedeler ve rekabet ortamını bozar, çalışanların iş olanaklarını elinden alır” denildi.