Türkiye’nin nüfus artış hızının azalmaya başlaması ve çocuk sahibi olma eğiliminin düşmesi sonucu doğum yardımı ödemesi hayata geçirildi. Doğrudan annelere ödenen yardım ilk etapta artan masrafların bir nebze azaltılmasını amaçlıyor. Doğum yardımından yararlanmak için ne yapmak gerekiyor ve kimler yararlanabilir... Bütün bu sorulara yazı dizimizin son gününde yer veriyoruz.

1- Kimler doğum yardımı alabilir?

Doğum yardımından Türk vatandaşları ve mavi kartlılar yararlanabilirler. Annenin ya da babanın veya her ikisinin Türk vatandaşı olması halinde doğum yardımından yararlanmak mümkündür. Dolayısıyla yalnızca annenin Türk vatandaşı olması halinde doğum yardımından yararlanılabileceği gibi, yalnızca babanın Türk vatandaşı olması halinde de doğum yardımından yararlanılabilir.

EVLAT EDİNENE YOK

2- Mavi kartlılar yararlanabilir mi?

Annenin veya babanın mavi kartlı olması halinde de doğum yardımından yararlanılması söz konusudur. Diğer yandan doğum yardımından yararlanabilmek için doğumun Türkiye’de olması da gerekmez. Türk vatandaşının yurtdışında yaptığı doğumlar için de doğum yardımından yararlanılması mümkündür.

3- Evlat edinilen çocuklar için yardımdan yararlanılması mümkün müdür?

Evlat edinme halinde evlat edinilen çocuklar için doğum yardımı ödenmesi söz konusu değildir. Ancak evlat edinilen çocuklar doğum yardımı ödenecek çocuk sayısının tespitinde dikkate alınmaktadır. Örnek vermek gerekirse, evli bir çift ilk olarak evlat edinip daha sonra kendi çocuklarının doğumuyla iki çocuk sahibi olmuşlarsa ikinci çocuk için 400 TL doğum yardımı alabilecektir.

4- Doğum yardımı hangi tarihten sonraki doğumlar için yapılıyor?

Söz konusu doğum yardımının yürürlük tarihi 15 Mayıs 2015 olarak belirlendi. Bu tarih ve sonrasında gerçekleşen doğumlar için çiftlere doğum yardımı ödeniyor. Diğer yandan doğum yardımına esas çocuk sayısının tespitinde bu tarihten önce gerçekleşen doğumlar da dikkate alınıyor. Örneğin 2011 yılında birinci, 2014 yılında ikinci ve 2016 yılında üçüncü çocuk sahibi olan bir çifte 15 Mayıs 2015 tarihi sonrasında gerçekleşen doğum üçüncü çocuk olduğu için 600 TL ödeme yapılıyor.

5- Yardım borca karşılık haczedilebilir mi?

Doğum yardımı hiçbir vergi kesintisine tabi olmadığı gibi haczedilmesi de mümkün değildir. Bu nedenle doğum yardımı alacak kişinin borcu olması halinde doğum yardımına haciz konulması söz konusu olamayacaktır.

ÇOCUK DOĞDUKTAN SONRA

6- Doğum yardımı başvurusu nereye / kim tarafından yapılır?

Doğum yardımı kapsamındaki kişiler başvurularını; Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü, Sosyal Hizmet Merkezi, doğum yardımından yararlanacak olan kamu personelinin çalıştığı kurum, büyükelçilik ve konsolosluklara yapabilirler. Başvurunun doğum sonrası yeni doğan çocuğun kimlik paylaşım sistemine kaydı yapıldıktan sonra yapılması gerekmektedir. Diğer yandan her ne statüde olursa olsun, kamu kurum ve kuruluşlarınca istihdam edilen personel, doğum yardımı alabilmek için başvuru dilekçesini çalıştığı kuruma teslim etmek durumundadır.

7- Doğum yardımı kime ödenir?

Doğum yardımı, anne ve babanın her ikisinin sağ ve Türk vatandaşı olması halinde anneye yapılır. Doğum yardımı, annenin Türk vatandaşı olmaması, vefat etmiş olması hallerinden birinin gerçekleşmesi durumunda Türk vatandaşı babanın nüfus kayıt örneği esas alınarak babaya yapılır.

ÇOCUK SAYISINA GÖRE

8- Doğum yardımı ne kadardır?

Doğum yardımı ilk çocukta 300 TL, ikinci çocukta 400 TL ve üçüncü çocukta 600 TL’dir. Doğum yardımı alacak kişinin çocuk sayısı baz alınarak yapılacak doğum yardımının üst limiti 600 TL’dir. Üçüncü çocuktan sonraki doğumlarda da doğum yardımı 600 TL olarak uygulanmaktadır.

9- Söz konusu doğum yardımının geri alınması gibi bir durum mümkün müdür?

Doğum yardımından yararlananların gerçek dışı beyanda bulunmaları nedeniyle yersiz ödeme almaları halinde, yersiz ödemenin yapıldığı tarihten tahsil edildiği tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı oranında hesaplanacak faiz ile birlikte bu ödemelerin bir ay içinde iade edilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla doğum yardımını haksız olarak alan kişiler bu durumun tespit edilmesi halinde aldıkları ödemeyi gecikme zammı ve faizi ile birlikte geri ödemek durumunda kalacaklardır.

Kamudaki işçiler için durum farklı

10- Kamu işçileri de yardım alabilir mi?

Kamu işçilerinden, kapsamında bulundukları bireysel iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre işçinin kendisi veya eşinin doğum yapması nedeniyle işçiye bir ödeme yapılması kararlaştırılmış olanlara, kararlaştırılan tutarın doğum yardımı tutarından daha az olması halinde sadece aradaki fark ödenir. Dolayısıyla toplu iş sözleşmesinde doğum yardımı olarak 600 TL belirlenmiş bir kamu işçisine doğum yardımı ödenmeyecektir. Diğer taraftan doğum yardımının toplu iş sözleşmesinde 200 TL olarak belirlenmiş olması halinde ise ikinci doğum için işçiye yalnızca 200 TL doğum yardımı yapılacaktır.

'Doğum parası' değil

11- SGK’dan alınan doğum parasından farklı mı?
SGK doğum yapan kadınlara doğum öncesi 8, doğum sonrası 8 hafta süreyle çalışamadıkları günler için geçici iş göremezlik ödeneği ödemektedir. Ödenen bu para halk arasında doğum parası olarak bilinmektedir. Doğum yardımı ise SGK’nın ödediği doğum parasından farklıdır. Doğum parasının ödenebilmesi için doğum yapan kadın sigortalının doğumdan önceki bir yıl içerisinde 90 gün kısa vadeli sigorta kollarına prim ödemiş olması gerekir.

'Süt parası' 122 TL

SGK tarafından son bir yıl içerisinde kadın sigortalı adına veya doğum yapan kadın sigortalı çalışmıyor ise kadın sigortalının eşi adın 120 gün kısa vadeli sigorta kollarına prim ödenmiş ise emzirme ödeneği adı altında yardım yapılır. Halk arasında 'süt parası' olarak bilinen bu para 2016 yılı itibarıyla 122 TL’dir. Doğum yardımı bu parayla birlikte alınabilir.

Anne ya da baba başvuru yapabilir

DOĞUM yardımı başvurusunun anne Türk vatandaşı ve sağ ise anne tarafından ya da anne adına baba tarafından yapılması gerekir. Diğer taraftan annenin Türk vatandaşı olmaması veya vefat etmiş olması halinde başvuru Türk vatandaşı olan baba tarafından veya çocuğun kanuni temsilcisi tarafından, anne ve babanın her ikisinin de vefat etmiş olması halinde çocuğun kanuni temsilcisi tarafından başvuru yapılması gerekir. okan güray bülbül akşam