Eğitim-Bir-Sen Genel Başkan Yardımcısı Ali Deniz, İLKSAN’ın “2024 Yılı Faaliyet Raporu”na dair yapmış olduğu değerlendirmede, yeni yönetimin ilk raporunda eleştirilere karşı bir irade sergilemediğini belirtti. Eleştirilerden korkulmuş gibi görünmekte ve abartılı kâr tabloları üzerinden başarı algısı yaratılmaya çalışılmakta. Ancak Deniz, bu tabloyla gerçeklerin üzerinin kapatılamayacağını ifade etti.
DENİZ’in değerlendirmesinde şu ifadeler yer aldı:
İLKSAN’ın her il temsilcisine ulaştırdığı “2024 Yılı Faaliyet Raporu”nu dikkatlice inceleyerek, sunulan verilerin ötesindeki gerçek tabloyu anlamaya çalıştığını dile getiren Deniz, yarın gerçekleşecek 9. Dönem 4. Olağan Temsilciler Kurulu Toplantısının bu raporun ışığında kritik kararlar alma zeminini oluşturacağını belirtti.
Her zamanki gibi raporda yer alan dosyalar, süslü ifadeler ve büyüyen rakamların ilk bakışta olumlu bir izlenim oluşturduğunu, fakat detaylara inildikçe durumun değiştiğini vurguladı. Deniz, rapordaki verilere sağlıklı bir gözle bakmanın önemli olduğunu ifade etti.
Yeni yönetimin göreve gelmesinin üzerinden kısa bir zaman geçtiğini kaydeden Deniz, şeffaflık ve güvenin inşası için uzun zaman gerekmediği, maalesef 2024 Faaliyet Raporu’nda böyle bir çabanın dahi bulunmadığını belirtti.
Raporda her zamanki gibi şişirilmiş rakamlar yer almakta ancak mevcut ekonomik gerçeklerle bir bağ kurulamamış olduğuna dikkat çekti. 2021 yılında İLKSAN’ın toplam varlığının 2,5 milyar TL civarında olduğunun, 2024 yılı itibarıyla bu rakamın 8,4 milyar TL’ye ulaştığının ifade edilmesi ilginç. Ancak bu artışın ana kaynağının öğretmenlerden toplanan aidatlar olduğu belirgin bir şekilde ortaya çıkıyor.
2021 yılında toplanan aidat geliri 330 milyon TL iken, bu rakam 2024 yılı itibarıyla 1,8 milyar TL’ye sıçramış. Özetle, Sandık yatırım getirileriyle büyümemiş; bunun yerine öğretmenlerin ödemelerinin artışıyla şişirilmiş durumda. Üyelerden toplanan aidatlar başına düşen varlık büyüklüğündeki gerileme de bu durumu yansıtmakta:
- 2021’de 1 TL aidat, Sandıkta 7,7 TL varlığa denk geliyordu.
- 2022’de bu oran 6,6 TL’ye düştü.
- 2023’te ise 5,4 TL oldu.
- 2024 sonunda ise 4,5 TL’ye geriledi.
Bu açıklamalar doğrultusunda her yıl, Sandığın ürettiği değer ciddi bir azalma kaydetmiş. Reel büyüme olmamış, sadece öğretmenlerden alınan aidatlar artmış.
Raporlarda açıklanan kâr oranları, genel tabloyla çelişen bir durum sergiliyor. 2023 yılında Sandık, 901 milyon TL net kâr açıklarken, 2024 yılına geldiğinde bu rakam %229 oranında artışla 2,9 milyar TL’ye çıkarılmış.
Bu durumu oldukça ilginç kılan, günümüz ekonomik koşullarında böyle bir artışın hemen hemen hiçbir yerde görülmediğidir.
Peki, dünya genelinde aynı dönemde neler yaşandı?
- Apple, sektördeki zorluklara karşı %3,3’lük bir kâr kaybı yaşarken,
- Microsoft, %21,8 oranında bir artışla kârını artırabildi.
- Türkiye’nin büyük sanayi şirketleri de bu sıkıntılı atmosferden etkilendi:
- Vestel, %626 oranında zarar açıkladı.
- Sabancı Holding, %169 zarar raporladı.
- Koç Holding ise %98 zarar ile yılı kapattı.
İLKSAN’ın bu olağanüstü büyümenin ise öğretmen aidatlarına dayanarak elde edilen sınırlı bir gelir ile gerçekleşmesi, piyasa gerçekleriyle bağdaşmamaktadır. Bu olağanüstü artışın gerçek nakit yaratımıyla değil, muhasebe oyunları ve varlık değerleme şişirmeleriyle sağlandığı izlenimi adeta gözler önüne serilmektedir.
Bu büyümenin arkasında reel yatırım gelirleri yerine, yeni kurulan bağlı ortaklıklara yapılan varlık aktarımları, otel ve lojmanlardan alınan değerlendirme sonuçları, ve finansal yeniden düzenlemeler yer alıyor. Bu durum, kasaya gerçek para girmeden yalnızca kağıt üzerinde bir değer artışını göstermektedir.
Bu bağlamda, İLKSAN’ın 2024 yılında açıkladığı net kâr artışı, ekonomik gerçeklikten uzak bir tablo sunmakta. Rapor incelendiğinde görülen o ki, bu kâr gerçek nakit akışından değil, duran varlıkların değerlemelerinden kaynaklanmakta. Özellikle 2024 yılı içinde Antalya Boğazkent’te alınan otel ve lojmanların İlk Yatırım Turizm Grup A.Ş.’ye aktarımı sonrasında bilanço büyüklüğü şişirilmiş. Ancak bu büyüme kasaya giren bir nakit anlamına gelmiyor. Muhasebe kayıtları üzerinden yaratılan bir değer artışına işaret ediliyor.
Daha da çarpıcı bir durum ise, 2024 yılında İLKSAN’ın toplam varlık büyümesinin, üye aidatlarının büyüme oranını yakalayamamış olması. 2023 sonunda her 1 TL aidat karşılığı olarak 5,4 TL’lik bir varlık varsa, 2024 sonunda bu oranın 4,5 TL’ye düşmesi dikkat çekici. Eğer Sandık gerçekten yatırım getirisi üretebilseydi, bu oran artmalıydı, azalmazdı. Bu durumda Sandık, öğretmenlerin cebinden aldığı parayı büyütemediği gibi ciddi bir sermaye kaybı yaşadığı gerçeği ortaya çıkıyor.
Faaliyet raporunda, 2024 yılı itibarıyla Sandığın yaklaşık 5,9 milyar TL büyüklüğünde bir kayıp yaşadığı da belirtiliyor. Sandığın gerçek büyüklüğü, olması gereken 14,4 milyar TL yerine 8,4 milyar TL seviyesinde kalmış. Bu fark, Sandığın son yıllarda yaşadığı ciddi değer erimesinin açık bir göstergesi.
Bağlı ortaklıklar konusunda ise tablo pek iç açıcı değil. İlk Yatırım Turizm Grup A.Ş.’ye yapılan yatırımların getirisi hakkında net bir bilgi yok. Kâr-zarar tahminleri, geri dönüş süreleri ve risk analizleri mevcut değil. Üye aidatları “görünmez yatırım alanlarına” aktarılırken, şeffaflıktan uzak bir yönetim anlayışı benimsendiği görülmekte.
Geçmişte İLKSAN’ın faaliyet raporlarının açıklanmasının ardından sıkça şu eleştiriler gündeme geliyordu:
“Sandık zarar ediyor, üye aidatları büyümenin tek kaynağı, şeffaflık yok!”
Bugün ise yeni yönetimin ilk raporunda, bu eleştirileri ortadan kaldıracak bir cesarette bulunmadığı gözlemlenmektedir. Eleştirilerden korkulmuş gibi davranılarak, abartılı kâr tabloları üzerinden bir izlenim yaratılmaya çalışılmış. Ancak bu durum, hakikatin üzerini örtmemeye devam ediyor.
Ayrıca, 2013-2016 yılları arasında, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile İLKSAN üyeliğinin zorunlu olmaktan çıkarılarak gönüllülüğe bırakıldığı unutulmamalı. Bu dönemde, 2013 yılında göreve başlayan yeni öğretmenlerin yalnızca %40’ı İLKSAN’a üye
