Türkiye, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli olarak gerçekleşen ve 11 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerle sarsıldı.
Bu büyük felaket, Kahramanmaraş’ın yanı sıra Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adana, Malatya ve Elazığ’ı etkileyerek 53 bin 537 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
“NEREDEN YANLIŞ YAPILDI?”
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) Başkanı Buğra Gökce, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda “Halkın parası ve bütçesiyle sosyal konut yapılsaydı sonuç ne olurdu?” diye sorarak, kaynakların etkin ve verimli kullanılmadığını vurguladı.
Gökce, paylaşımında şunları dile getirdi:
“6 Şubat Günü, 11 ilimizde yaşayan 13 milyon vatandaşımızın etkilendiği, 500 binden fazla konutun yıkıldığı ve 50 binden fazla canımızı kaybettiğimiz büyük bir felaketi yaşadık.
Sesimi duyan var mı? 17 Ağustos’ta depremin yerle bir ettiği bölgelerde bu cümle yankılandı. 6 Şubat’ta ise 17 Ağustos Depremi’nin o acılı sorusu kendini bir yardım feryadına bıraktı: Bizi kurtaracak yok mu?
Nasıl oldu da 24 yıl içinde afete hazırlıkta geriye gidiş yaşandı, güvenli barınma hakkından olduk? Merkezî yönetimin hatalı kararları, bilimsel uyarıların göz ardı edilmesi, AFAD’ın bu büyük depreme hazırlıksız ve tecrübesiz olması, TSK’nın sahada yer almaması ve sosyal medyanın kısıtlanması gibi durumlar en önemli sebepler arasında. Yanlış bütçe kararları ve plansız konut politikaları da önemli faktörler.
Ne olabilirdi? Yasal düzenlemelerle, depreme dayanıklı binalar inşa edilerek, yenileme ve dönüşüm projeleri uygulanarak, arama kurtarma ekiplerinin eğitilmesiyle, kaynakların doğru kullanımıyla ülkemizi daha güvenli hale getirebilirdik.
Peki nerede hata yapıldı? 1999 Marmara Depremleri sonrası, 45 kanun ve 11 yönetmelik çıkarıldı. Ancak Devlet Planlama Teşkilatı kapatıldı, devletin aklı plansız kaldı. TOKİ’nin yetkileri ise artırıldı.
“HARCANAN KAYNAKLARLA 3 MİLYON 481 BİN 179 KONUT ÜRETİLİRDİ”
Halkın parasıyla sosyal konut yapılsaydı tablo nasıl olurdu? Kaynaklar etkin bir şekilde kullanılsaydı, durum ne şekilde gelişirdi?
Kur Korumalı Mevduat uygulaması çerçevesinde 48 milyar dolar, bir grup zümreye aktarılırken, bu miktarla 761 bin 904 konut üretilebilirdi.
Deprem vergilerinin, bakanın açıkladığı şekilde altyapı projelerine yönlendirilmemesi durumunda 24 yılda toplanan 39 milyar dolar ile 619 bin 47 sosyal konut inşa edilebilirdi.
2024 merkezi bütçesinin faiz giderleri için harcanan miktar 1 trilyon 254 milyar TL oldu. Ülkenin yönetimi daha sağlam bir temele otursaydı, bu sumayla 568 bin 707 sosyal konut yapılabilirdi.
2019-2022 döneminde Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Kamu-Özel İşbirliği Projeleri bütçesi ise 220 milyar TL oldu; bu miktar, geçiş garantili yollar için harcanarak 99 bin 773 konut üretilebilirdi.
İmar Barışı adı altında toplanan 5,2 milyar dolar, deprem risklerini azaltmak amacıyla kullanılsaydı, 82 bin 539 konut inşa edilebilirdi.
İstanbul’da son 25 yıl içinde 140 alanda gerçekleştirilen rant operasyonları sonucu elde edilen 85 milyar dolarlık rant ile 1 milyon 349 bin 206 konut sunulabilirdi.
Elde edilen toplam kaynaklarla birlikte 3 milyon 481 bin 179 konut inşa edebilir, Türkiye genelinde tüm konutları afet güvenli hale getirebilir, böylece kimse tabutunda yaşamak zorunda kalmazdı!
Ülkemizin en kritik meseleyi, devletin bütçesinin nereye ve kime harcandığı oluşturuyor. Eski nesil zihniyet, bütçeyi kendi çıkarları için kullandı, bunun sonucu olarak Türkiye kaybetti.
Yeni bir anlayış, kaynakları 86 milyon insan ve geleceğimiz için kullanacak. Türkiye ve 86 milyon insan kazanacak.”
