Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllıkbeyanname ile bildirmek zorunda olanlar ise istisnadan yararlanamıyor

Kira gelirinde istisna tutarlar önemli. 2012'de konutkira gelirleri 3 bin liralık istisnayı aşan mükelleflerin kira geliri için beyanname vermesi gerekiyor. Ancak ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllıkbeyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanların bu istisnadan faydalanmaları mümkün değil.

Konut olarak kiraya verilen taşınmazın birden fazla kişiye ait olması halinde her biri için ayrı ayrı istisna uygulanacak.

Avukat Hasan Bey

Avukatlık işi ile uğraşan Hasan Beyin kirada bulunan evinden elde ettiği gelire istisna uygulaması söz konusu değil. Hasan Bey'in serbestmeslek kazancını yıllık beyanname ile beyan mecburiyeti bulunduğundan 3 bin liralık istisnadan yararlanamıyor.

İşyeri olarak kiraya verilmiş bir gayrimenkulde ise yıllık brüt kira tutarı 25 bin lirayı aşmadığı takdirde beyanname verilmesine gerek bulunmuyor.

2012'de yıllık 110 bin liraya kadar işyeri kira gelirine sahip olanlar vergi ödemeyeceği gibi üstüne bir deiade alacaklar. Vergi iadesi, işyeri kira gelirlerinden kesilen yüzde 20stopajın, ödenecek gelir vergilerindenmahsup edilmesinden kaynaklanıyor.

Başka geliri yok

Örnek: Sahip olduğu gayrimenkulü 2012'de yıllık net 60 bin liraya işyeri olarak kiraya veren Orhan Bey'in başka bir geliri yoktur. Beyannamesi şu şekilde olacak: (üzerinden %20 tevkifat yapılan net kiradan brüt kiraya ulaşmak için net kira tutarının 0,80'e bölünmesi gerekir.)

* Yıllık işyeri brüt kira geliri (60.000/0,80=) 75 bin lira

* Götürü gider (60.000x%25=) 18 bin 750 lira

* Beyan edilecek safi gelir (75.000- 18.750=) 56 bin 250 lira

* Hesaplanan gelir vergisi 13 bin 410 lira

* Mahsup edilecek vergi kesintisi (75.000x%20=) 15 bin lira

* İade alınacak vergi (15.000- 13.410=) 1590 lira.

500 LiRA ÜZERi KiRA BANKAYA

500 lira ve üzeri kira ödemelerinin banka veya PTT kanalı ile yapılması gerekiyor. 500 lira ve altı için ise zorunluluk yok. Fakat gayrimenkul, işyeri olarak kiraya verilmişse tutar ne olursa olsun ödemenin banka aracılığı ile yapılması gerekiyor.

Bildirmeyenlerin cezası çok ağır

Maliye teknolojik imkanları etkili kullanarak beyan edilmeyen her türlü geliri rahatça tespit edebiliyor. Beyan edilmeyen kira geliri tespit edilirse 3 bin liralık istisnadan yararlanılamayacağı gibi vergi cezası da kesileceği için ödenecek rakam, normal vergi ödemenizin 4-5 katını bulabilir.

Hazır beyan sistemi

Önceden hazırlanmış 'Kira Beyanname Sistemi', kira geliri elde edenmükelleflerin MERNİS, banka, PTT, sigorta şirketleri, tapu gibi kurum ve kuruluşlardanGelir İdaresi veri tabanına aktarılan bilgileri kullanılarak, beyannamelerin idare tarafından önceden hazırlandığı ve internet ortamında mükelleflerin onayına sunulduğu bir sistem.

Kişilerin sistemde bulunan beyannameyi onayladıkları anda beyanname otomatik olarak veriliyor. Böyle bir zorunluluk yok. Ama sistemde yer alan adınıza düzenlenmiş beyanname doğru ise sistemden onaylamak yerinde olacaktır. Aksi takdirde cezalı tarhiyat ilemuhatap kalmanız olası.

‘ÇOKLU iŞVEREN’ BEYANA TABiDiR

Tek işverenden elde edilen ücret gelirleri, tutarı ne olursa olsun beyana tabi değil. Ancak birden fazla işverenden ücret alanların, birinci dışındaki işveren ya da işverenlerden elde ettikleri ücret gelirinin, yıllıktutarı 2012'de 25 bin lirayı aşıyorsa beyanname verilmesi gerekiyor. Ücretlerini yabancı ülkede bulunan işverenden doğrudan alan çalışanlar ile istisna uygulaması dışında kalan yabancı elçilik ve konsolosluk memurları ile hizmetlilerinin ücret gelirleri için yıllık beyanname vermesi de zorunlu.

TEKLiF GELiRiNDE ZORUNLU DEĞiL

Yazarlar, mütercimler, heykeltıraşlar, hattatlar, ressamlar, bestekarlar, bilgisayar programcıları, mucitler, ve bunların yasal mirasçılarının telif kazançları için beyanname verme zorunluluğu yok. Ancak istisna kapsamındaki gelir üzerinden bazı durumlarda yüzde 17 gelir vergisi kesintisi yapılması söz konusu olabilecek.

Örnek: Kendi evindeki atölyesinde boş zamanlarında gemi modeli yapan emekli Uğur Bey bunu MC Denizcilik'e satarsa satış bedeli üzerinden yüzde 17 gelir vergi kesintisi yapılacak ve Uğur Bey bu kazancıiçin beyanname vermeyecek.

İSMAİL KÖKBULUT /BUGÜN